Interview Sinds vorig jaar zwaait Joxean Fernández de scepter bij UAE Emirates. De ploeg uit de Verenigde Arabische Emiraten kende een stroef seizoen en boekte slechts twaalf overwinningen in 2018. Maar hoe anders is dat nu: de teammanager zag zijn ploeg al veertien keer winnen en ze heeft met Valerio Conti op dit moment de roze trui in handen in de Giro d’Italia. “Maar ik ben pas tevreden als we dit jaar 25 zeges boeken”, vertelt de 48-jarige Bask tegen WielerFlits.

Voor wie de naam Joxean Fernández geen belletje doet rinkelen, wellicht dat je hem beter kent onder zijn bijnaam Matxin. De Spanjaard werd vorig jaar teammanager bij UAE Emirates, onder de vleugels van CEO Mauro Giannetti. De Zwitser won in 1995 zowel de Amstel Gold Race als Luik-Bastenaken-Luik en hij had in 1996 in eigen land altijd de wereldtitel gegrepen, ware het niet dat Gianetti die dag stuitte op de beste Johan Museeuw die hij tijdens zijn gehele carrière ooit geweest is. Goud voor de Belg, zilver voor de Zwitser.

Gianetti en Matxin: vrienden voor het leven
De geschiedenis van Gianetti en Fernández loopt terug naar 2002. Waar de Zwitser dan net prof af is, is Matxin al tien jaar lang ploegleider van verschillende kleine, Spaanse ploegen. Onder zijn leiding levert hij onder meer David Arroyo, Óscar Freire en Carlos Sastre af in het beroepspeloton. Het is dan wereldkampioen Freire die Patrick Lefevere in 2001 vraagt om Fernández een kans te geven bij Mapei, op dat moment de grootste ploeg ter wereld. Lefevere zwicht en geeft de Spanjaard twee seizoenen de leiding over zijn opleidingsploeg.

Fernández trekt in 2003 naar Vini Caldirola, waar Gianetti geïnstalleerd is als teammanager. Onder hun leiding eindigt Stefano Garzelli dat jaar als tweede in de Giro d’Italia. Weer een jaar later zetten beiden Saunier Duval-Prodir op, een Spaanse ploeg in de kenmerkende gele shirts. Onder meer Joseba Beloki, Chris Horner, David Millar, Joaquim Rodríguez, Gilberto Simoni, Andrea Tafi én Remmert Wielinga stonden er onder contract. De meeste publiciteit vergaarde Saunier Duval met het vermaarde duo Riccardo Riccó en Leonardo Piepoli.

Gianetti (links) op het WK-podium met Museeuw en Michele Bartoli – foto: Cor Vos

De Spanjaard verdiende de laatste jaren zijn sporen als superscout voor Quick-Step Floors, waar hij opnieuw samenwerkte met Lefevere. Maar na enkele succesvolle seizoenen ruilde Fernández die job dus in voor een managementrol bij UAE Emirates. Aan wie hij dat vertrouwen te danken heeft? “Ik genoot enorm van mijn werk als scout, maar ik kreeg deze kans aangeboden door Mauro. We hebben in het verleden succesvol samengewerkt en daar ben ik hem eeuwig dankbaar voor. Hij heeft een zakelijke visie zoals niemand die heeft.”

“Ik heb veel bewondering voor hem”, zegt Matxin over Gianetti. “Daarnaast heb ik ook veel respect voor zijn werkcapaciteit. Dat zeg ik als vriend, maar ook als collega. Hij is heel goed in zijn vak en hij weet als geen ander de beste sponsoren te overtuigen om in zijn verhaal te stappen. Kijk maar eens naar de grootste drie sponsoren van onze ploeg (De Verenigde Arabische Emiraten, vliegtuigmaatschappij Fly Emirates en projectontwikkelaar Emaar uit Dubai, red.). Niemand heeft Mauro’s capaciteiten, hij is daarin de beste ter wereld.”

Transformatie naar een topploeg in wording
Gianetti en Fernández hebben vorig jaar geprobeerd om UAE Emirates van een kwaliteitsinjectie te voorzien. Italiaans kampioen en ronderenner Fabio Aru, Europees kampioen Alexander Kristoff en Daniel Martin werden binnengehaald. Toch kwam de ploeg in 2018 niet uit de verf. “Maar we waren niet ontevreden. Natuurlijk, het was geen exceptioneel goed jaar. Maar het was ook niet bijzonder slecht. Al moet ik wel bekennen dat onze verwachtingen hoger waren, zeker gezien de kwaliteit van de renners in onze selectie.”

Matxin vindt niet dat zijn team gefaald heeft. “Zo denken wij niet. We hebben heel sterke concurrenten en er zijn teams die in meer wedstrijden succesvoller zijn geweest dan UAE Emirates. Als zij winnen, verliest de rest. Maar dat betekent niet dat die andere teams het dan slecht gedaan of gefaald hebben. Ik zou onszelf een zes geven op vorig jaar. Een magere voldoende. De zeges die we boekten en ook de manier waarop – zoals tijdens de Tour de France – waren goed. Alleen hebben we in de rest van het jaar het evenwicht niet bewaard.”

Matxin als ploegleider van Lampre-Merida in de Vuelta 2014 – foto: Cor Vos

Iedereen die dacht dat UAE Emirates de knip zou trekken voor toprenners, kwam afgelopen winter bedrogen uit. De ploeg haalde zes jonge talenten binnen, met daarnaast Tom Bohli, Sergio Luis Henao én Fernando Gaviria. Dat juist hij werd aangetrokken, was geen verrassing. “Ik ken hem al heel lang, sinds april 2014”, vertelt Matxin, op dat moment nog ploegleider bij Lampre-Merida, de voorloper van UAE Emirates. Op aanraden van de Spanjaard werd Gaviria een jaar later gecontracteerd door Quick-Step Floors; de rest is geschiedenis.

“Ik ben ook goed met Fernando bevriend”, gaat de Bask verder. “Eenmaal bij Quick-Step, spraken we elkaar natuurlijk vaker.” Afgelopen najaar kwam er de kans voor Fernández om zijn paradepaardje naar zijn eigen team te halen, toen Quick-Step naar verluidt genoodzaakt was om hem te verkopen vanwege (op dat moment) minder financiële zekerheid. “Daarvoor moet ik Patrick Lefevere – die ik zeer bewonder en respecteer – enorm bedanken. De gesprekken zijn steeds vriendelijk verlopen. De transfer was belangrijk voor alle partijen.”

Groeien als team
De teammanager ziet dat zijn renners in 2018 zijn gegroeid, nu volwassener zijn en meer verantwoordelijkheid nemen. Het allerbelangrijkste vindt Fernández dat zijn coureurs nu meer zelfvertrouwen hebben. “Dat is ook nodig, want we willen in een korte tijd grote stappen zetten. Ik probeer daar zo goed mogelijk invulling aan te geven. Of ik dat ook daadwerkelijk naar behoren doe, gaat dit jaar uitwijzen. De tijd zet iedereen op zijn plaats. We gaan zien welke plek bij ons team past. De doelen zijn duidelijk en we zijn goed op weg.”

Ook in de Giro werd er – na de declassering van Elia Viviani – gewonnen en draagt Conti dus op het moment van schrijven de leiderstrui. Toch moest Fernández het plan omgooien, omdat beoogde kopman Aru herstelt van een operatie aan zijn liesslagader. Daardoor werd Gaviria kopman, maar hij is inmiddels al afgestapt. Hij richt zich nu op de Tour de France. “We willen daar met de beste ploeg starten. Daniel Martin is onze klassementskopman. We ambiëren een hoofdrol en dus kiezen we de renners die dan het beste in conditie zijn.”

Valerio Conti met zijn UAE Emirates-ploegmaats in de Giro – foto: Cor Vos

Toch kan UAE Emirates tot op heden tevreden zijn. “Maar we zijn ambitieus en we willen altijd meer. Binnen onze ploeg bevindt zich veel kwaliteit, veel enthousiasme en heel goede professionals. Niet alleen bij de renners, maar ook bij de trainers, artsen, masseurs, mecaniciens, het kantoorpersoneel en alle andere werknemers. We doen het samen en willen uitgroeien tot het beste team ter wereld. Pas bij 25 overwinningen ben ik dit jaar tevreden. Maar belangrijker nog: ik wil dat we echt een hecht team zijn, een eenheid.”

Nog één opvallend feit: bij de ploeg en haar voorgangers reed sinds de oprichting in 1992 nog nooit een Nederlander. Hoe lang duurt dat nog? “Leuk dat je het vraagt”, zegt Matxin. “Ik volg verschillende Nederlanders van dichtbij. Ze staan garant voor kwaliteit en ze hebben een goede mentaliteit. Op-en-top profs. Ze zijn gewend aan het rijden in de wind en over smalle wegen. UAE Emirates wil de meest excellente coureurs, dat kunnen dus zowel jongeren als meer ervaren renners zijn. Maar ik houd sowieso van Nederland. Hoe mensen zich er kunnen ontwikkelen en de cultuur in het land, is een voorbeeld voor iedereen.”

Later deze week verschijnt een tweede deel van dit interview, waarin Fernández dieper ingaat op zijn werk als scout en waarom hij talentvolle renners hoog in het vaandel draagt.

Noot: Dit interview vond plaats voordat de ploeg Juan Sebastián Molano na een interne controle op non-actief stelde en Kristijan Đurasek betrokken werd in Operation Aderlass.