Het is een van de meest iconische truien uit de wielersport: de wit-rode bolletjestrui. Ook in de 108e Tour de France staat het tricot op het spel. Hoe ziet de puntentelling eruit, waar zijn extra veel bergpunten te verdienen en wie zijn de favorieten? In deze voorbeschouwing geeft WielerFlits antwoord op al deze vragen!

Historie

Sinds 1933 wordt in de Tour de France het bergklassement bijgehouden, waarbij renners op de beklimmingen punten kunnen verdienen. Vicente Trueba was de eerste winnaar, waarna in de jaren tot de Tweede Wereldoorlog Félicien Vervaecke de eerste meervoudige winnaar van het klassement werd. Net na de oorlog was ook de legendarische Italiaanse renner Gino Bartali voor de tweede keer de beste.

Nadien wonnen ook renners als Fausto Coppi, Charly Gaul, Imerio Messignan, Julio Jiménez en Eddy Merckx het bergklassement. Federico Bahamontes deed dat tussen 1954 en 1964 liefst zeven maal en daarmee was de Adelaar van Toledo jarenlang alleen recordhouder. Pas in 1975 deed de bergtrui zijn intrede, waarmee naast de leider in het algemeen- en het puntenklassement voortaan ook de koploper in het bergklassement duidelijk herkenbaar was.

Recordhouder Virenque – foto: Cor Vos

Lucien Van Impe kwam in 1983 op gelijke hoogte met Bahamontes, met zes overwinningen. Van Impe en Bahamontes stonden lange tijd bovenaan het lijstje veelwinnaars; tot Richard Virenque in de jaren negentig en 2000 de bolletjestrui zeven keer mee naar huis nam. Het record van de Franse renner is tot op heden niet geëvenaard. Sindsdien werden alleen Michael Rasmussen en de nog actieve Rafał Majka nieuwe meervoudige winnaars.

Hoewel de bergtrui na het geel misschien wel de meest iconische leiderstrui is, verloor die in de jaren 2000 aan prestige. Organisator ASO besloot in 2011 om de puntentelling om te gooien: de kleinere beklimmingen werden minder waard en de aankomsten bergop werden dubbel beloond. Vanwege de nieuwe puntenverdeling werden aanvallers voortaan minder kansrijk dan voorheen en namen de kansen van de klassementsrenners voor het winnen van de ‘bollen’ toe.

Alaphilippe in 2018 – foto: Cor Vos

De laatste jaren luisterden de winnaars naar de namen Samuel Sánchez, Thomas Voeckler, Nairo Quintana, Rafał Majka, Chris Froome, die datzelfde jaar ook het geel veroverde, nog eens Majka, Warren Barguil, Julian Alaphilippe, Romain Bardet en Tadej Pogačar, die dezelfde ‘dubbel’ als Froome in 2015 realiseerde. Anno 2021 wacht Nederland al 32 jaar op een opvolger van Gert-Jan Theunisse, die in 1989 voor de tweede (en laatste) Nederlandse bollentrui na Steven Rooks zorgde.

Laatste tien winnaars bergklassement
2020: Tadej Pogačar
2019: Romain Bardet
2018: Julian Alaphilippe
2017: Warren Barguil
2016: Rafał Majka
2015: Chris Froome
2014: Rafał Majka
2013: Nairo Quintana
2012: Thomas Voeckler
2011: Samuel Sánchez

Vorig jaar

Vorig jaar waren Fabien Grellier en Michael Schär in de openingsetappe allebei als eerste bovengekomen op een klimmetje van derde categorie. Omdat Grellier vóór Schär over de finish kwam, mocht de Franse renner van Total Direct Energie de eerste bolletjestrui aantrekken. Zijn moment of fame was echter van korte duur, want een dag later nam Benoît Cosnefroy de koppositie over. In de derde rit was Anthony Perez op weg naar de leiding in het bergklassement, maar de Franse coureur van Cofidis kwam in de afdaling van de voorlaatste klim ten val en moest opgeven.

Cosnefroy droeg vijftien etappes de bolletjestrui – foto: Cor Vos

Cosnefroy bleef zo toch in het bezit van de trui. In de dagen daarna wist de puncheur zijn punten steeds te pakken: twee in de ritten naar Privas en Lavaur, tien op weg naar Loudenvielle en eentje in de etappe naar Laruns. Tot in de derde week stond de U23-wereldkampioen van 2017 aan de leiding van het bergklassement, maar toen op de Col de la Madeleine en de Col de la Loze in de zeventiende etappe serieuze punten werden verdeeld was hij zijn trui kwijt. Tadej Pogačar was de nieuwe lijstaanvoerder en ook Primož Roglič en Miguel Ángel López maakten een sprong.

Een dag later had het bergklassement alweer een nieuwe koploper, want dankzij zijn hoge scores op de Col des Aravis en de Montée du plateau des Glières ging Richard Carapaz Pogačar voorbij. Pogačar kon in de veelbesproken klimtijdrit naar La Planche des Belles Filles de rollen echter nog omdraaien en met 82 punten werd hij de eerste Sloveense eindwinnaar van de bergtrui. Pogačar kwam op het podium op de prestigieuze Champs-Élysées van Parijs handen tekort om zijn truien in ontvangst te nemen, want hij legde ook beslag op het geel en de witte jongerentrui.

Eindstand bergklassement 2020
1. Tadej Pogačar (UAE Emirates) – 82 punten
2. Richard Carapaz (INEOS Grenadiers) – 74 punten
3. Primož Roglič (Jumbo-Visma) – 67 punten
4.  Marc Hirschi (Sunweb) – 62 punten
5.  Miguel Ángel López (Astana) – 51 punten

Puntentelling

Het bergklassement wordt bepaald door alle punten die zijn behaald op beklimmingen bij elkaar op te tellen. Alle beklimmingen zijn ingedeeld in vijf categorieën, variërend van buitencategorie (zwaar) tot vierde categorie (licht). Op de zware beklimmingen zijn meer punten te verdienen dan op de lichte. Op enkele beklimmingen zijn dubbele punten te verdienen. Dit is het geval op de tweede passage van de Mont Ventoux in de elfde etappe, en op de aankomsten op de Col du Portet en in skioord Luz-Ardiden in de zeventiende en achttiende etappe.

Dubbele punten

• etappe 11: tweede passage Mont Ventoux
• etappe 17: aankomst op de Col du Portet
• etappe 18: aankomst in Luz-Ardiden

Dubbele punten op de Mont Ventoux – foto: Cor Vos

In het geval van gelijke punten wordt de renner met de meeste eerste plaatsen op beklimmingen of aankomsten bergop van buitencategorie tot de winnaar uitgeroepen. Als de stand dan nog steeds gelijk is, wordt het aantal eerste plaatsen op beklimmingen of aankomsten bergop van eerste categorie opgeteld. Daarna wordt het aantal eerste plaatsen op beklimmingen van tweede, derde en vierde categorie bekeken. In het uiterste geval is de positie in het algemeen klassement doorslaggevend. Alleen renners uitrijden, worden opgenomen in het klassement.

Als een renner buiten tijd over de streep komt maar van de wedstrijdjury in koers mag blijven, dan verliest hij wel al zijn punten in het bergklassement.

Klim van buitencategorie: eerste 8 renners
20 – 15 – 12 – 10 – 8 – 6 – 4 – 2 punten

Klim van 1e categorie: eerste 6 renners
10 – 8 – 6 – 4 – 2 – 1 punt

Klim van 2e categorie: eerste 4 renners
5 – 3 – 2 – 1 punt

Klim van 3e categorie: eerste 2 renners
2 – 1 punt

Klim van 4e categorie: eerste renner
1 punt

Favorieten

De favorieten voor het bergklassement zijn op voorhand moeilijk aan te wijzen, want anders dan bij het geel of het groen spreken renners niet vaak hun voorkeur uit voor de bollen. De winnaar was de laatste jaren steevast een goede klimmer en dat gaat in de komende Tour niet anders zijn. De kans is groot dat de klassementsrenners op de drie aankomsten bergop vooraan eindigen en automatisch zo veel punten pakken. Tadej Pogačar zette op die manier het bergklassement vorig jaar achter zijn naam en zo eindigde ook Primož Roglič hoog.

Het kan ook zomaar zijn dat een klassementsrenner door een slechte dag veel tijd verliest, het geweer van schouder verandert en voor de bollen gaat – denk aan Romain Bardet in 2019. De strijd om het bergklassement hangt ook nauw samen met het koersverloop. Als vluchters veel vrijheid krijgen omdat de ploegen van de klassementsrenners minder proberen te controleren van start tot finish, kan aan het eind van de rit ook een aanvaller met klimmersbenen op het podium in Parijs staan. Julian Alaphilippe won bijvoorbeeld in 2018 de bollen.

Pogačar – foto: Cor Vos

Grote kans dat de klassementsrenners op de drie aankomsten bergop in Tignes, de Col du Portet en Luz-Ardiden vooraan eindigen en dan is Tadej Pogačar daar normaal gezien bij. De Sloveense sensatie van UAE Emirates heeft op het eind bovendien vaak nog een versnelling en die kan hem nog eens extra punten opleveren voor de bollen. In 2021 mocht hij al de bergtruien van Tirreno-Adriatico en de Ronde van Slovenië in zijn garderobe hangen. Schrijf Pogi maar weer op voor het bergklassement.

Pogačar ging Richard Carapaz vorig jaar in de einduitslag van het bergklassement vooraf. In de klimtijdrit naar La Planche des Belles Filles had de Ecuadoraan de bollen nog om de schouders, en door de slotklim op te knallen hoopte hij zich te verzekeren van de winst van de trui. Op de steile klim klokte hij echter slechts de zevende tijd, waarmee hij net buiten de punten viel en zijn trui moest afstaan. Met zijn klimmersbenen is de INEOS-renner ook dit jaar weer een belangrijke kanshebber. En hoe hoog zien we zijn ploegmaat Geraint Thomas eindigen?

Wat voor Pogačar geldt, is ook zeker op Primož Roglič van toepassing. De Sloveen van Jumbo-Visma heeft na een zware bergetappe ook nog een punch in de benen, die hem aan de streep al vaak succes heeft gebracht maar hem ook aan bergpunten helpt. Winnen deed hij dit seizoen al in Parijs-Nice en de Ronde van het Baskenland, terwijl hij in de Waalse Pijl tweede werd op de Muur van Hoei. Behalve de eindoverwinning streek hij in de zware Ronde van het Baskenland ook de bergtrui op.

Richard Carapaz – foto: Cor Vos

Met zijn aanvallende stijl van koersen is ook Julian Alaphilippe een kanshebber. De Fransman van Deceuninck-Quick-Step won net als Pogačar de bolletjestrui in 2018 al eens en weet dus wat er voor nodig is om te winnen. Bovendien leeft hij op een wolk sinds de geboorte van zijn zoon Nino. Alaphilippe reed een sterke Ronde van Zwitserland en er wordt al gezegd dat hij voor eindwinst gaat. Als de favorieten voor de eindoverwinning bij de favorieten voor het bergklassement worden genoemd, hoort de Franse allrounder daar zeker tussen te staan.

Miguel Ángel López won in 2021 een fraaie Touretappe op de geduchte Col de la Loze, maar zijn klimkwaliteiten staan al langer buiten kijf. De Colombiaan kende een stroeve start van het seizoen, maar bezorgde zijn nieuwe ploeg Movistar de afgelopen maanden al mooie overwinningen. Zo was hij eerder deze maand nog de beste in de Mont Ventoux Dénivelé Challenge. Movistar staat maar wat graag op het eindpodium van een grote ronde en López kan de ploeg met de bergtrui daar zomaar bij helpen.

Team BikeExchange kondigde in aanloop naar de Tour aan dat Lucas Hamilton de man voor het algemeen klassement is. Simon Yates en Esteban Chaves hoeven niet naar hun klassement te kijken en mogen op etappezeges jagen. Dat maakt de Brit en de Colombiaan automatisch belangrijke kanshebbers voor de bollen. Beide renners staat te boek als uitstekende klimmers en moeten vanuit de aanval dus ver kunnen komen in bergetappes waar heel veel punten voor het bergklassement te verdienen zijn.

Simon Yates – foto: Cor Vos

Met Pogačar en Alaphilippe zijn al twee oud-winnaars van de bolletjestrui voorbijgekomen, maar ook bij Arkéa Samsic rijden er twee. Nairo Quintana en Warren Barguil legden respectievelijk in 2013 en 2017 beslag op het bergklassement en mogen ook dit jaar bij de kanshebbers worden gerekend. Zowel Quintana als Barguil komt tekort voor de winst in het algemeen klassement en kunnen hun Franse werkgever met de bollen mooie publiciteit bezorgen. De Colombiaan keerde in februari terug in koers nadat hij eind oktober was geopereerd aan zijn linkerknie.

De laatste renner met een ster is Guillaume Martin. De fietsende filosoof van Cofidis veroverde vorig jaar al eens het bergklassement in de Vuelta, waar hij met een straatlengte voorsprong Tim Wellens en Richard Carapaz voorbleef in de einduitslag. Eind vorige maand toonde hij al zijn goede vorm door de zware eendaagse Mercan’Tour Classic Alpes-Maritimes op zijn naam te schrijven. Mogelijk kan zijn ploeggenoot Anthony Perez op zoek naar eerherstel, nadat hij vorig jaar met de bergtrui in het vizier de Tour al vroeg moest verlaten.

Guiilaume Martin – foto: Cor Vos

Astana-Premier Tech trekt zonder klassementsambities naar de Tour, dus kunnen ook renners als Omar Fraile en Ion Izagirre een doel maken van de bolletjestrui. Andere mannen om in het oog te houden zijn Kenny Elissonde, Bauke Mollema (Trek-Segafredo), Pello Bilbao (Bahrain Victorious), Benoît Cosnefroy (AG2R Citroën), Ide Schelling (BORA-hansgrohe), Thomas De Gendt (Lotto Soudal), Bruno Armirail (Groupama-FDJ), Pierre Latour (TotalEnergies) en Pierre Rolland (B&B Hotels).

Favorieten volgens WielerFlits
**** Tadej Pogačar
*** Richard Carapaz, Primož Roglič
** Julian Alaphilippe, Miguel Ángel López, Simon Yates
* Warren Barguil, Esteban Chaves, Guillaume Martin, Nairo Quintana