De Ronde van Polen is een koers met een lange historie. Aanstaande maandag begint alweer de 81ste editie van de rittenkoers. WielerFlits duikt in de rijke geschiedenis van de ronde.

Voor allereerste uitgave van de Ronde van Polen moeten we bijna honderd jaar terug in de tijd, naar 1928. Na de vreselijke jaren van de Eerste Wereldoorlog wist Polen in 1918 zijn onafhankelijke status te herwinnen in de vorm van de Tweede Poolse Republiek. Er werd een nieuw groter Polen opgericht en men kwam in de jaren van het Interbellum op het idee om een eigen nationale wielerronde te organiseren. De wielersport als verbindende factor tussen stad en platteland, tussen het oude en nieuwe Polen.

In 1928 was het dus zover en was de eerste editie van de Ronde van Polen een feit. Feliks Więcek (1904-1978) kroonde zich tot de allereerste winnaar, maar de wedstrijd kwam aanvankelijk maar niet van de grond. Tot de Tweede Wereldoorlog werd de wedstrijd slechts vijf keer betwist, maar daar kwam gelukkig verandering in. Sinds 1952 wordt de koers namelijk onafgebroken georganiseerd: de Ronde van Polen groeide uit tot een belangrijk sportevenement. De wedstrijd was aanvankelijk alleen voorbehouden voor de beste amateurs van Polen en daarbuiten. Dit bleef zo tot het verdwijnen van het IJzeren Gordijn, begin jaren negentig.

Tim Wellens (midden) won in 2016 de Ronde van Polen – foto: Cor Vos

Het is te zien aan de erelijst, want tot 1992 waren er voornamelijk thuisrijders aan het feest, al zijn er (met de Spanjaard José Luis Viejo in 1972 en de Belg André Delcroix in 1974) altijd uitzonderingen. In 1993 besloot de ronde, onder leiding van oud-profwielrenner Czesław Lang – in 1980 zelf winnaar van de Ronde van Polen – echter een nieuwe koers te varen. Onder Lang, die dertig jaar later als koersdirecteur nog altijd aan het roer staat, wist de Ronde van Polen een inhaalslag te maken en groeide het zelfs uit tot een WorldTour-koers. Steeds meer (internationale) toppers wisten hun weg te vinden naar Polen.

Kim Kirchen, Jens Voigt, Alessandro Ballan, Dan Martin, Peter Sagan, Moreno Moser en Rafał Majka: deze renners maakten aan het begin van de 21ste eeuw de dienst uit. Ion Izagirre, Michał Kwiatkowski, Pavel Sivakov, Remco Evenepoel, João Almeida en Matej Mohorič waren in het laatste decennium eveneens succesvol. Deze toppers komen voorlopig alleen nog niet in de buurt van Marian Więckowski, Andrzej Mierzejewski en Dariusz Baranoswki. Deze renners mogen zich met drie eindzeges recordhouders noemen. En dat blijven zij nog wel even. Onder de nog actieve renners in het peloton treffen we namelijk alleen enkelvoudige winnaars aan.

Het is geen verrassing dat thuisland Polen in al die jaren het vaakst een eindwinnaar wist af te leveren. Dit gebeurde maar liefst 52 keer, met Michał Kwiatkowski (in 2018) en Rafał Majka (2014) als meest recente eindwinnaars. België is een goede tweede, met de winnaars Roger Diercken en Andre Delcroix in de jaren zestig en zeventig en de recente laureaten Johan Vansummeren (2007), Tim Wellens (2016), Dylan Teuns (2017) en Remco Evenepoel, die in 2020 het geel mee naar huis nam. Pieter Weening is voorlopig de enige Nederlandse winnaar van de Ronde van Polen. De Fries, tegenwoordig ploegleider bij Jayco AlUla, won in 2013.

Michał Kwiatkowski was in 2018 zeer succesvol voor eigen volk – foto: Cor Vos

Een renner die we ook nog zeker even moeten noemen: Ryszard Szurkowski. Wie? Szurkowski is misschien een relatief onbeschreven blad, maar geen enkele andere renner wist meer etappes te winnen in de Ronde van Polen. Met vijftien etappezeges is hij de absolute recordhouder. Van de nog actieve renners is Pascal Ackermann het succesvolst wat betreft dagsuccessen. Met vijf zeges is de Duitser nog ver verwijderd van het record van de illustere Pool, die begin 2021 overleed.