Deze zaterdag staat de 55ste editie van de Grand Prix Cerami op het programma. De Waalse eendaagse, tegenwoordig een 1.2-koers, vormt een eerbetoon aan de Italiaanse-Belgische wielerheld Pino Cerami. WielerFlits duikt in de geschiedenis van de wedstrijd, maar bespreekt ook vooral de legendarische naamgever.

Pino Cerami werd prof in 1946, maar het zou lang nog duren voordat hij volledig tot wasdom kwam. Pas in 1960 beleefde hij zijn beste seizoen. Cerami won dat jaar de Waalse Pijl én Parijs-Roubaix, waarna hij ook nog eens een bronzen plak behaalde bij het wereldkampioenschap op de weg. Dit terwijl hij in de jaren ervoor slechts zelden had kunnen zegevieren. Hij zat er wel vaak bij – ook in de grote koersen -, maar wedstrijden afmaken leek hem moeilijk af te gaan.

Gewoon een laatbloeier, zou je zeggen. Iemand die simpelweg wat meer tijd nodig had om zijn fysieke capaciteiten volledig te ontwikkelen. Maar er zit meer achter het late ontbolsteren van Cerami. In een interview met Het Nieuwsblad uit 2006 – acht jaar voordat hij op 92-jarige leeftijd zal overlijden – legt de ex-renner uit waarom zijn doorbraak zo lang op zich liet wachten. Armoede, luidt het simpele antwoord. Omdat hij altijd geldproblemen had, kon hij het zich geen al te grote gehechtheid aan een palmares veroorloven.

Een gezin onderhouden
“Van roem en eer kan ik niet leven”, zei zijn mede-broodrenner Theofiel Middelkamp ooit. Cerami formuleert de sociale variant hiervan als volgt: “Ik reed voor het geld. Ik moest een gezin onderhouden. Als je won, kreeg je een winstpremie van de federatie. Maar daar kon je één of twee maanden op wachten. In het buitenland, zelfs zes maanden. Voor ons betekende dat: geen eten. Terwijl als je iemand een zetje gaf of de spurt aantrok, dan kreeg je 500 of 1.000 fr. meteen in de hand.”

Het gezin dat Cerami moest onderhouden, bestond uit vijf personen: hijzelf, zijn moeder, twee broers en een zus. Zijn vader was er niet meer. Cerami senior overleed in 1943, op 45-jarige leeftijd. Een kleine twintig jaar eerder was het gezin de armoede op Sicilië ontvlucht en naar België getrokken, naar de regio van Charleroi. Daar moest Pino (kort voor Giuseppe) na de dood van zijn vader geld zien te verdienen.

Staalfabriek
“Ik ging in de staalfabriek werken, net zoals mijn vader”, vertelt Cerami, die ook na zijn entree in het profpeloton in 1946 als arbeider bij bleef verdienen. “Anders kwamen we de winter niet door. Ik werkte van november tot februari. Soms kon ik de Zesdaagse van Brussel rijden en dan moest ik niet naar de staalfabriek. Voor de zesdaagse kreeg ik 20.000 Belgische frank. Ter vergelijking: in de fabriek verdiende ik 5.100 frank per maand.”

In 1956 liet Cerami zich naturaliseren tot Belg. Hij veranderde daardoor niet alleen van nationaliteit, maar indirect ook van mentaliteit, zegt hij. “In 1957 won ik de Ronde van België, wat me een plaatsje opleverde in de Belgische selectie voor de Tour de France. En dat was zeer lucratief. Ik herinner me dat we in ’57 elk met 90.000 Belgische frank naar huis zijn gekomen. Dat gaf me de financiële marge om het risico te nemen en voor de overwinning te gaan.”

En overwinningen kwamen er. Ook in zijn afscheidsjaar, 1963, mocht Cerami nog juichen. De klassiekerspecialist – “Kasseien, daar lustte ik pap van. Ik was een Bettini avant-la-lettre” – boekte op 41-jarige leeftijd zijn eerste ritzege in de Tour. Cerami is anno 2022 nog altijd de oudste winnaar van een rit in de Ronde van Frankrijk. Dankzij de financiële moeilijkheden uit het verleden, redeneerde hij in 2006. “Ik heb een goeie gezondheid. Nu nog. Af en toe wat rugpijn, maar voor de rest voel ik me prima. Mijn geheim? We hebben nooit overvloed gehad thuis. Dat is de goeie kant van armoede.”

Grand Prix Cerami
De opvallende carrière van Cerami vormde een inspiratiebron voor de lokale wielerclub in Wasmuel. In 1964, niet toevallig het eerste jaar van het wielerpensioen van Cerami, besloten ze om een wedstrijd te organiseren om de Belg te eren.

Dit had meteen succes, want grote namen als Eddy Merckx, Willy Planckaert, Gerrie Knetemann, Joop Zoetemelk, Bernard Hinault, Rolf Sörensen en Michele Bartoli staan te blinken op de erelijst voor 2000. Knetemann en Zoetemelk wonnen de GP Cerami twee keer. Dit maakt hen nog steeds mederecordhouder. Ze zijn met zijn drieën, want ook de Italiaan Marco Serpellini won tweemaal.

Veranderingen in de organisatie
Het is echter niet alleen rozengeur en maneschijn. In de jaren 90 had de organisatie het moeilijk, waardoor de wedstrijd in 1993 niet georganiseerd werd. Dit was niet de laatste keer, want ook in 1997 en 2009 zakten de renners niet af naar Wallonië voor de GP Cerami. Financiële problemen waren de oorzaak, maar dat was niet de enige oorzaak Er werd ook meermaals veranderd van organisatiecomité.

Vanaf 2015 had de organisatie een opvallende naam in de gelederen. Mathieu Criquielion is nu de grote naam. Jawel, de zoon van. Er kon echter niet vermeden worden dat er van 2020 tot en met 2022 niet gekoerst kon worden. Dat had natuurlijk alles te maken met het coronavirus. In 2023 was de GP Cerami helemaal terug, als 1.2-koers. Jean-Luc Vandenbroucke stond aan het hoofd van het nieuwe organisatiecomité.