Mark de Graaf

•

Fietstoerisme De Giro d’Italia kent tal van historische beklimmingen, maar de Superga steekt er tijdens de eerste etappe ondanks een hoogte van slechts 631 meter met kop en schouders bovenuit. Er zijn weinig Italiaanse heuvels of bergen met een rijkere, maar ook triestere historie. Want hoewel de beklimming een rijke wielergeschiedenis kent, vond er ook ooit een fataal vliegtuigongeluk plaats.

De Superga is niet alleen centraal gepositioneerd in de openingsrit van de Ronde van Italië, ook de beklimming op zich trekt de aandacht in een atypische eerste etappe. De berg kent een rijke wielerhistorie en staat met name bekend als scherprechter tijdens veel edities van Milaan-Turijn, de oudste wielerklassieker ter wereld.

Een rijke wielerhistorie
In 2021 finishte de Italiaanse eendagsklassieker voor het laatst op de heuvel ten oosten van Turijn. De wedstrijd was toen een prooi voor Primoz Roglic, die voor Adam Yates als eerste boven kwam op de heilige berg. In de jaren nadien koos de organisatie telkens voor een ander parcours. Met recente winnaars als Mark Cavendish (2022) en Arvid de Kleijn (2023) spreekt het voor zich dat de beklimming al enkele jaren geen onderdeel meer is van de absolute finale van de historische eendagswedstrijd.

Primoz Roglic en Adam Yates op de Superga tijdens Milaan-Turijn in 2021 – foto: Cor Vos

In 1995 was de beklimming ook onderdeel van het parcours van Milaan-Turijn. Deze 81e editie van de eendagskoers werd overschaduwd door een ernstige valpartij van Marco Pantani. De latere winnaar van alle drie de grote rondes kwam in de afdaling van de Colli di Superga in aanraking met een auto die door een fout op het parcours terecht kwam.

De Italiaanse klimmer was niet de enige renner die betrokken was bij het ongeval, maar kwam er wel het slechtst vanaf. De Carrera Jeans-renner, die slechts tien dagen eerder een bronzen medaille had behaald op het wereldkampioenschap in Colombia, liep meerdere beenbreuken op en miste het volledige seizoen van 1996.

De Basiliek
De top van de heuvel biedt je op heldere dagen een geweldig uitzicht over de Noord-Italiaanse stad Turijn en de achterliggende Alpen, maar ook de Basiliek uit de 18e eeuw bovenop de Superga is zeker een kijkje waard. De basiliek is gebouwd in opdracht van Victor Amadeus II, hertog van Savoye. De bouw van het kerkgebouw moest de overwinning van de Oostenrijkse troepen op de Frans-Spaanse indringers vieren. Met verschillende graven van de adellijke Savoye familie en de goed zichtbare, barokke klassieke bouwstijl, is een bezoek aan de Basiliek zeker de moeite waard voor architectuur- en geschiedenisliefhebbers.

De mythische Basilico di Superga – foto: Cor Vos

Een zwarte bladzijde
Je merkt het al: De Superga kent vele bijzondere verhalen. De bekendste is misschien wel het verhaal over de vliegramp uit 1949 waarbij een vliegtuig vanwege dichte mist tegen de omheining van de Basiliek, bovenop de berg, vloog. Bij deze crash kwam de bijna voltallige selectie van Torino FC om het leven. Het elftal werd door de vele landstitels in de jaren ervoor als ‘onsterfelijk’ beschreven.

Op zaterdag 4 mei 2024, de dag van La Grande Partenza, is het exact 75 jaar geleden dat het vliegtuig neerstortte. Een toevalligheid dat de Giro-karavaan juist op deze dag over de heilige berg trekt? Nee. De openingsetappe is een eerbetoon aan de slachtoffers van de vliegramp. Zo zal de organisatie van de Giro d’Italia tijdens het openingsweekend een speciaal shirt lanceren die de omgekomen spelers, begeleiders, journalisten en andere betrokkenen zal eren.

Maar niet iedereen is blij dat de Superga onderdeel is van de Giro-route. Supportersgroepen van Torino FC herdenken jaarlijks de vliegramp bovenop de heilige beklimming, maar door de Giro-karavaan wordt de mis op de berg volgens de fans verhinderd. Ondanks protesten vindt er geen parcourswijziging plaats, wel rijden er geregeld shuttlebussen naar de Basiliek zodat iedereen toegang heeft tot de herdenkingsdienst. Deze bussen worden gefinancierd door de club Torino FC.

Beklimming
De bekendste beklimming van de Superga is de Colli di Superga vanaf de westkant van de historische heuvel. De beklimming telt een lengte van 4,6 kilometer en een gemiddeld stijgingspercentage van 9,2 procent. Met een maximaal stijgingspercentage van 13,2 procent, zijn er zeker momenten dat je tijdens het klimmen even uit het zadel wil komen. Het is deze constante en steile beklimming die vaak de beslissing bracht tijdens verschillende edities van Milaan-Turijn.

Colle di Superga, Torino, Italy

• Distance: 4.6 km, Elevation: 426 m, Avg. Grade: 9.2 %

Tijdens de openingsrit in de Ronde van Italië van dit jaar wordt de berg vanuit de zuidoostkant beklommen. Deze weg genaamd via dei Colli is acht kilometer lang en telt een gemiddeld stijgingspercentage van 4,3 procent. Met maximum stijgingspercentages van zeven procent, is deze beklimming van de Superga een stuk minder steil dan de route die doorgaans wordt afgelegd.