• woensdag 29 maart 2023 om 08:00

Ambachtelijk gravelen met de Tenaci-lijn van Ere Research

Materiaalzone Gravel is hip en happening. Niet alleen wielrenners happen steeds vaker toe, ook de wielerindustrie doet dat en dus vliegen producten voor het off-road fietsen je tegenwoordig om de oren. Maar wanneer is iets nou écht een gravelproduct? We gingen op bezoek bij Ere Research voor een antwoord op die vraag.

Dit artikel was eerder te lezen in de najaarseditie van RIDE Magazine. Crossen, gravelen, bikepacken: het komt allemaal aan bod in de najaarseditie van RIDE Magazine.
Bestel nu deze editie online en krijg ‘m binnen enkele dagen thuisbezorgd.

De liefhebberij spat eraf bij Piet van der Velde, oprichter van Ere Research. Als ik samen met collega Gijs aankom bij het hoofdkantoor van Ere in Ommen hebben we elkaar amper begroet of gaat het gesprek al over de wielersport. Niet over Ere, maar over van alles en nog wat: van de transfer van Jumbo-Visma naar SRAM tot de nieuwste zadels en van Jan Raas tot het WK Gravel. Over alles weet Piet van de hoed en de rand. Het wordt me al snel duidelijk dat ik met een ervaren rot te maken heb, die zijn sporen in de sport niet enkel heeft verdiend dankzij commercieel succes, maar vooral met zijn tomeloze enthousiasme.

Onbegrensd
Dat enthousiasme geldt voor alles wat iets met de wielersport te maken heeft, maar bovenal met onderdelen van fietsen. Zadels, banden, wielen, stuurlinten, tubeless-accessoires; noem het op en Piet maakt het. Hij is een creatieve duizendpoot met bovengemiddeld technisch vernuft. Dat werd hij niet door het volgen van een ingewikkelde technische studie, maar door tientallen jaren ervaring op te doen bij verschillende bedrijven zoals Specialized, Prologo, Cannondale en andere gevestigde namen. Je kunt Piet gerust de koning van de zelfstudie noemen, want ondertussen ontwikkelt hij – met succes – talloze eigen producten.

Ook daarin schittert Piets liefhebberij. Niet zozeer de liefhebberij voor de sport, maar vooral de liefhebberij voor de innovatie en ontwikkeling. Zijn volgende project wordt namelijk altijd bepaald door de jacht naar verbetering. “Ik probeer altijd een product te ontwikkelen waarvan ik denk dat het iets nieuws toevoegt.

Neem banden als voorbeeld: de laatste jaren zien we nieuwe gravelbanden als paddenstoelen uit de grond tevoorschijn schieten. Daarvoor maken bandenmerken gebruik van bestaande technieken voor wegbanden of mountainbikebanden, terwijl die banden een heel ander doel dienen. Ik ga dan helemaal terug naar start en vraag me af: wat moet een gravelband doen en hoe kan ik dat bereiken? Daar start de ontwikkeling.”

Bij de Tenaci GA40 gravelwielen gaat het om details
De jongste toevoeging aan de Tenaci line-up is de GA40 wielset. Piet ontwikkelde de wielset specifiek voor 38 of 40 millimeter brede banden, door zowel de interne als externe velgbreedte groter te maken. Hierdoor bieden de velgen niet alleen verbeterd comfort omdat 38 of 40 millimeter banden goed in de velgrand vallen, maar zijn ze ook nog eens meer aerodynamisch dan een smalle velg met brede banden.

Piotr Havik, die dit seizoen twaalfde werd op het WK gravel en een wereldbeker gravel in Italië won, reed al een half jaar met de wielen. Naar tevredenheid, vertelt hij ons. “Ik vind het echt bijzondere wielen. Ik heb op de weg met veel verschillende wielen gereden, waarbij het in de details zit. Het effect van deze kwaliteitswielen op de gravel weegt nog zwaarder door in het resultaat, omdat je meer van je materiaal vraagt dan op de weg. Ze zijn stijf, reageren snel als je aanzet en zorgen dat je nog harder een bocht in kan; ze doen het gewoon echt heel goed.”

Het totaalpakket van de verbeterde aerodynamica, het comfort en de stijfheid maakt de set volgens Havik zo goed. “Het mooie aan die set is dat je door de brede velg ook echt brede banden kunt monteren voor comfort, terwijl het ook een hele stijve velg is. Dat merkte ik bijvoorbeeld als ik in een gravelkoers over een stuk asfalt moest, dan voelt het eigenlijk als een set wegwielen, terwijl ik een minuut later op gravel ook weer het rijgemak ervaar. De setup met 38 of 40 millimeter banden is voor deze wielset ook echt het snelst, de band ligt dan goed in de velg.”

En die aerodynamica? “Ik heb weleens wedstrijden gereden waar we bijna 40 gemiddeld reden, dan kun je niet ontkennen dat aerodynamica meespeelt. En los daarvan ziet het er ook gewoon dik uit. Het is mooi en het gevoel dat je sneller gaat is al leuk.”

Die ontwikkeling doet Piet bijna geheel zelf. Op de computer maakt hij van alle producten die hij voor ogen heeft een 2D en 3D-schets, waarna hij – vooral met behulp van een 3D-printer – een eerste sample maakt. In een werkplaats waar Willie Wortel jaloers op zou zijn wordt er gesleuteld aan de nieuwe innovaties.

Een grote werkbank wordt omgeven door tientallen ingewikkeld uitziende apparaten waarvan ik de helft niet eens herken. De freesmachine, zaagtafel en de spuitcabine herken ik nog, maar apparaten zoals een spaakspanningsmeter, een zadelflexmeter en de tubeless tumbler 500 gaan mijn pet te boven. Als je me zou zeggen dat dit de werkplaats van een fanatieke uitvinder is, had ik je ook geloofd.

Sinds de gravelscene de voorbije jaren vernieuwd leven is ingeblazen, ziet Piet daar nog zat ruimte voor verbetering op het gebied van materiaal. Ik besluit even advocaat van de duivel te spelen en vraag Piet of gravel niet gewoon een term is die de wielerbranche in het leven heeft geroepen om extra geld te verdienen. Hij lacht even, maar begint dan met serieuze toon uit te leggen. “Ik reed als jong jongetje al over onverharde paden met mijn crossfiets. In de Eerste Wereldoorlog hadden Franse soldaten zelfs speciale fietsen voor off-road gebruik. De term gravel is misschien nieuw, maar het concept bestaat al tientallen jaren. Het heeft gewoon weer vernieuwd momentum gekregen de voorbije tijd.”

Onverhard
Toch vraag ik me dan nog steeds af wat een product dan een gravelproduct maakt. Tuurlijk, een bandje moet breder zijn en wat profiel hebben en de velg moet daar ruimte aan bieden, maar dan ben je al een heel eind onderweg toch? Een heel eind ja, maar het kan nog stukken beter, legt Piet uit. “Bij de nieuwe Ere Tenaci GA40 wielen heb ik uitgebreid gekeken naar de breedte van de velg. Uiteindelijk ontwikkelde ik die zo dat ze qua aerodynamica en comfort geoptimaliseerd zijn voor 38 of 40 millimeter brede banden. In dat geval biedt een product écht meerwaarde voor de gravelfiets”, stelt hij.

Want dat is uiteindelijk waar zijn filosofie als productontwikkelaar om draait: meerwaarde. Een gravelwiel is nog geen gravelwiel als er brede banden in kunnen. Nee, een gravelwiel is pas een gravelwiel als Piet uit kan leggen wat de toegevoegde waarde is van die set wielen op jouw ervaring tijdens een gravelrit. “Met een Ferrari kun je ook door de modder rijden, maar dat ga je niet doen. Dat geldt ook voor een wegfiets: tuurlijk is die multi-inzetbaar, maar het kan veel beter op het onverharde”, legt hij het creatief uit.

Voor die gravelrit heeft Ere de Tenaci-lijn. Op dit moment bestaat de lijn uit banden, wielen en een speciaal stuurlint. In de nabije toekomst worden daar een zadel en verschillende nieuwe banden aan toegevoegd, al wil Piet daar nog niet te veel over kwijt. Iets met het geheim van de smid zeg maar.

Het is duidelijk dat hij veel weet van alles wat iets met fietsen te maken heeft, maar toch kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat een lijn gravelproducten een beetje ambivalent klinkt. Grote kans dat de bandenproducent met eindeloze kennis over rubbercompounds en karkassen beter weet hoe hij een band moet maken toch? Schoenmaker blijf bij je leest, zou ik zeggen.

Piet is het daar – logischerwijs – niet mee eens en ziet juist een voordeel in het feit dat hij zelfstandig is. “Ik doe ook niet alles zelf hoor. Ik besteed ook de nodige dingen uit aan anderen. Voor mijn banden werk ik bijvoorbeeld samen met onderzoekers van de TU Delft, die van alles weten over verschillende soorten rubber.”

Ambachtelijk, dat is misschien wel hoe je de producten van Ere het beste kunt omschrijven. Sommige merken kunnen misschien meer uren en meer geld in de ontwikkeling van hun producten stoppen, maar dat maakt Piet goed met zijn praktijkervaring en enthousiasme. De producten van Ere zijn gemaakt voor én door fietsers, om er maar een cliché tegenaan te gooien. Misschien is dat ook wel wat bepaalde producten nou in werkelijkheid gravelspecifiek maakt; dat het met oog voor de juiste details is ontwikkeld, die je volgende onverharde rit nóg leuker maken.

Comfort Trigger
Wat de zadels die binnenkort aan de Tenaci-lijn toegevoegd gaan worden precies omvatten wil Piet nog niet kwijt, maar hij verzekert ons wel dat ze zullen worden voorzien van Ere’s gepatenteerde comfort trigger. Dit ingenieuze systeem bestaat uit een klein schakelaartje onder de punt van de zadel, waarmee je de hoeveelheid verticale buigbaarheid van het zadel kunt aanpassen.

Met het schakeltje kun je de positie van de voorkant van de zadelrails ten opzichte van de bovenzijde van het zadel met 0,7 millimeter aanpassen. Klinkt als een minimaal verschil, maar het heeft wel degelijk impact op de hoeveelheid flex in het zadel. Vergelijk het met een speelkaart die je tot een boog vormt: des te breder de boog, des te makkelijker deze aan de bovenzijde in te buigen is. Datzelfde geldt dus voor je zadel. Met comfort trigger kun je de rails van het zadel in drie verschillende posities zetten, waardoor je afhankelijk van de ondergrond voor verschillende hoeveelheden demping kunt kiezen.