Materiaalzone Wie voor het eerst een nieuwe racefiets koopt, zal vaak verrast zijn door een onderdeel wat steevast ontbreekt: de pedalen. Dat is niet zonder reden, want met meerdere soorten pedaalsystemen heeft iedereen zijn eigen voorkeur. WielerFlits legt uit waar je uit kunt kiezen en wat de verschillen zijn.

Het merendeel van de wielrenners zal het wel eens meegemaakt hebben: je fietst nog niet zo lang met klikpedalen en bent nét iets te laat met je voet lostrekken bij het stoplicht. Daar lig je dan. Een klassieke beginnersfout, maar toch kiest menig wielrenner steevast voor de pedalen waar je voeten aan vast zitten. Met goede redenen.

Alhoewel er niet direct wetenschappelijk bewijs is om het te ondersteunen, is de consensus namelijk dat klikpedalen ervoor zorgen dat je efficiënter kunt trappen. Doordat je voeten vastzitten aan de pedalen kun je ook aan de pedalen trekken en zo dus efficiënter je kracht verdelen gedurende de hele pedaalomwenteling.

Hoe dan ook zorgt het ervoor dat je voet op hoge cadans of onder hoge druk niet zomaar van je pedaal schiet. Zo kun je tijdens een sprint of andere harde inspanning makkelijker druk leveren op de pedalen. Het zou ook het comfort ten goede komen. Vooral tijdens lange ritten, omdat je niet de hele tijd spieren moet gebruiken om je voet op zijn plaats te houden, maar dit dus automatisch gebeurd.

Er zijn meerdere soorten klikpedalen, die in grofweg twee categorieën zijn onder te verdelen: de pedalen voor gebruik op de weg en pedalen voor off-road gebruik. De pedalen voor gebruik op de weg fungeren meestal met een plaatje onder de schoen, die op drie punten aan de schoen wordt bevestigd en aan slechts één zijde van het pedaal ingeklikt kan worden. Bij de off-road klikpedalen is sprake van een bevestiging op twee punten.

Shimano SPD-SL
Het meest gebruikte klikpedaal, in ieder geval in de lage landen, is Shimano SPD-SL. Dit systeem van Shimano werkt met een driehoekvormig pedaal en een eveneens driehoekvormig plaatje op de schoen. De voor- en achterzijden van het plaatje komen vast te zitten in het pedaal, waardoor je dus op twee punten vast zit in het pedaal.

De benodigde plaatjes zijn beschikbaar in drie verschillende varianten: gele, blauwe of rode. Dat heeft te maken met de hoeveelheid speling (beweegruimte) die de plaatjes je voeten geven. De rode plaatjes bieden nul graden speling, de blauwe plaatjes bieden twee graden speling en de gele plaatjes bieden 6 graden speling.

De speling zorgt ervoor dat de druk op de knieën niet té groot wordt. Dat betekent ook iets minder krachtoverdracht, maar zorgt dus wel dat blessures worden voorkomen. De rode plaatjes zijn dus vooral voor profs of gebruikers die geen gevoelige knieën hebben én precies de afstelling van hun schoenplaatjes kennen.

Look Kéo
Een soortgelijk systeem heeft de Franse fabrikant Look, met de Look Kéo pedalen. Ook dit betreft een driehoekvormig systeem. Een verschil met Shimano SPD-SL is dat er geen openingen aan de onderzijde van het Look-pedaal zitten, waardoor het contactoppervlak tussen het schoenplaatje en de pedaal groter is. Dat zou zorgen voor betere krachtoverdracht.

• 

  3 mei

  Lees ook Review: Look Kéo Blade Ceramic, is de minimale vooruitgang merkbaar?

  3 mei

Ook Look werkt met drie soorten pedalen, die alle drie een andere hoeveelheid beweegruimte bieden. De zwarte variant biedt 0 graden speling, de grijze variant biedt 4,5 graden speling en de rode variant biedt 9 graden speling.

Time
Dan is er in de vorm van Time nog een producent van wielerpedalen. Dit bedrijf, wat onder SRAM valt, werkt voor wegpedalen eveneens met een systeem waarbij de pedalen en schoenplaatjes de vorm van een driehoek hebben, al is deze wat meer ‘uitgerekt’ dan bij Shimano SPD-SL en Look Kéo pedalen.

Het mechanisme werkt wel anders dan bij Look en Shimano. Het bevestigingsmechanisme bij SPD-SL en Look Kéo pedalen is in feite een scharnier. Als je hierop drukt met je schoen, komt ‘ie op een ‘kiertje’ te staan, waarna je schoen erin schiet en het scharnier weer sluit. De bevestiging van Time werkt meer als de bindingen van ski’s: door hem dicht te duwen zit je vast, terwijl hij open blijft staan als je je schoenen eruit trekt.

Wahoo Speedplay
Eén gangbaar systeem voor wegpedalen dat een geheel eigen systeem heeft, zijn de Speedplay pedalen van Wahoo. Dit zijn om te beginnen ronde pedalen, maar daarnaast worden de plaatjes – in tegenstelling tot zijn concurrenten – niet met drie boutjes, maar met vier boutjes aan de schoen bevestigd. Omdat niet alle schoenen ruimte bieden aan vier boutjes, worden de pedalen vaak met een adapter voor drie boutjes geleverd.

Het voordeel van Speedplay is dat met meerdere schroefjes de exacte positie van de schoen op het pedaal aangepast kan worden, zelfs het hoogteverschil ertussen of de hoek waarin de schoen staat. Daarnaast zijn de meeste Speedplay pedalen dubbelzijdig, wat het inklikken wat makkelijker maakt.

Off-road pedalen
Dan zijn er dus ook nog verschillende soorten pedalen die ontwikkeld zijn voor off-road gebruik, maar evengoed op een wegfiets gemonteerd kunnen worden. Deze pedalen werken vaak met kleinere plaatjes, die op twee punten aan de schoen bevestigd worden. Daarnaast zijn de pedalen vaak meer open – zodat er minder vuil opbouwt in de pedalen – en kun je aan beide kanten van de pedalen inklikken.

De meest gangbare off-road pedalen zijn Shimano SPD pedalen. Die naam kan inderdaad wat verwarring opleveren, want het is bijna dezelfde naam als Shimano’s wegpedalen (SPD-SL), met slechts twee letters minder. Ook Crankbrothers en Time hebben een pedaalsysteem voor off-road gebruik, wat qua constructie en bevestiging erg lijkt op Shimano’s SPD pedalen.