Materiaalzone Gister lanceerde SRAM een nieuwe variant van hun RED AXS XPLR-gravelgroepset. Op het eerste oog verschilt die groepset niet zo veel van de wegvarianten die SRAM aanbiedt. Toch zijn er wel degelijk enkele verschillen. WielerFlits legt het verschil tussen groepsets voor wegfietsen en gravelfietsen uit.

Het is een veelgehoorde klacht over het gravelsegment: het is vooral een door de industrie ‘bedacht’ segment, om commercie te drijven en nog meer producten te kunnen verkopen. Zeker als je naar groepsets voor wegfietsen en gravelfietsen kijkt, is dat geen gekke gedachte. Toch klopt die gedachte niet, want los van het visuele zijn er absoluut verschillen tussen beide typen groepsets.

• 

  1 aug

  Lees ook SRAM presenteert 13-speed RED AXS gravelgroepset

  1 aug

De shifters
We beginnen vooraan de fiets, met de shifters. Deze zijn op verschillende punten nét iets anders dan hun tegenhangers van de weg-groepsets. Dat draait om de ergonomie en het ontwerp van de buitenzijde. Op ruw terrein kan je fiets soms alle kanten opstuiteren, dus is het nog belangrijker dat je de remgrepen goed vast kan houden.

Daarom worden de shifters van gravelgroepset vaak met een net iets andere ergonomie ontwikkeld. Ook is de remgreeprubber soms van een iets ander type rubber of heeft deze een ander patroon, beide om de grip ten goede te komen. Tot slot worden shifters van gravelgroepsets vaak ontworpen met ‘flared’ sturen (waarbij de beugels naar buiten uitlopen) in het achterhoofd, zodat de shifters goed op dat ontwerp stuur aansluiten.

De remklauwen
Een tweede belangrijk verschil, vinden we bij de remklauwen. Deze zijn bij gravelgroepsets zo ontworpen dat de remblokjes nét iets verder uit elkaar staan (dan hebben we het over millimeterwerk) dan bij groepsets voor wegfietsen. Bij gravelfietsen is de kans groter dat er vuil tussen de remmen komt, maar door wat extra ruimte tussen de remblokken en de remschijven kan vuil makkelijker worden afgevoerd en verkleint de kans op aanlopende remmen.

Een enkel voorblad
Voor de overige verschillen, moeten we naar de versnellingen van de groepset kijken. Te beginnen met het voorblad, want groepsets voor gravelfietsen kunnen vaak ook met een enkel voorblad worden geleverd. Waar het ook bij sommige groepsets voor op de weg tegenwoordig mogelijk is, is dat nog niet altijd het geval.

Door een groepset van een enkel voorblad te voorzien, kan er gezorgd worden voor betere kettingretentie. Dat is zeker tijdens het gravelen fijn, want door de oneven ondergrond is de kans op een klapperende ketting groter, en dus ook de kans op een ketting die van het voorblad af valt.

Dat enkele voorblad kan op meerdere manieren bijdragen aan betere kettingretentie. Zo kan er bij een enkel voorblad een ‘Chain guide’ geplaatst worden. Dit is een soort metalen armpje wat de ketting op zijn plek houdt en zorgt dat deze niet van het tandwiel stuitert.

Daarnaast werken enkele voorbladen soms met een systeem waarbij de tanden van het voorblad om en om een andere vorm hebben. Dat kan in combinatie met een specifieke ketting ook weer bijdragen aan een strakkere aandrijflijn en zodoende de kans op een ketting die van het voorblad af valt verminderen.

Clutch-derailleur
Verder is er de achterderailleur van een gravelgroepset, die vaak is voorzien van een clutch. Dat is een mechanisme wat zijn herkomst vindt in mountainbike-groepsets en bijdraagt aan meer spanning op de ketting. De clutch zorgt ervoor dat de derailleur stroever scharniert, waardoor er meer spanning op de ketting komt en deze dus minder gaat klapperen. Die clutch is niet altijd aanwezig in groepsets voor de weg

Positie kettinglijn
Dan is er nog de positie van de kettinglijn, die vaak iets verder naar buiten wordt geplaatst. De kettinglijn is de positie van het voorblad/de voorbladen ten opzichte van de trapas. Door deze verder naar buiten te plaatsen, kan ook het frame aan de achterzijde wat ‘wijder’ worden, waardoor er meer ruimte voor brede banden overblijft.

Breder versnellingsbereik
Ook hebben we nog de kwestie van het versnellingsbereik. Veel gravelgroepsets zijn beschikbaar met een breder versnellingsbereik dan hun tegenhangers voor wegfietsen. Niet alleen het totale versnellingsbereik op de fiets, door grotere stappen tussen de verschillende versnellingen; er is vaak ook meer keuze qua versnellingen en in het geval van SRAM een tandje meer op de cassette

Met een gravelbike is de kans groter dat je een lichte versnelling nodig gaat hebben, lichter dan normaal. Dat kan zijn doordat je door de ondergrond trager gaat, omdat je steilere hellingen op zoekt of omdat gravelfietsen veel gebruikt worden om te bikepacken en de tassen uiteraard extra gewicht toevoegen.

Daarom zijn aan de voorzijde vaak kleinere versnellingen beschikbaar. Tegelijkertijd zijn de cassettes vaak voorzien van grotere tandwielen, zodat je hier een nog lichtere versnelling mee kan vinden. Omdat de snelheid op onverharde ondergrond overwegend lager ligt, is er ook minder noodzaak voor een zware versnelling zoals op sommige wegfietsen.