Kerckhoffs Raymond

• zondag 24 januari 2021 om 07:00

Opinie Twijfels. Een topsporter kan er niet zonder, want twijfels zijn de beste houvast om scherp te blijven. Alleen mogen de twijfels nooit de overhand nemen.

Gisteren heeft Tom Dumoulin besloten om voor onbepaalde tijd onbetaald verlof te nemen. Hij last een pauze in zijn carrière in, omdat hij zich al een jaar als wielrenner niet meer gelukkig voelt. Of hij ooit terugkeert in het peloton is nu de grote vraag.

Tom Dumoulin vecht eigenlijk sinds zijn overwinning in de Giro d’Italia in 2017 al tegen deze twijfels. Op het moment dat hij de mooiste zege uit zijn loopbaan boekte, was hij vanuit het sportieve aspect dolgelukkig. Hij zag echter ook zijn vertrouwde leven veranderen, doordat hij na die 28^ste mei als kampioen door het leven moest. Zijn veranderde status was iets wat hij niet wilde en waarvoor hij nooit was gaan fietsen. De populariteit kon hem gestolen worden. Als mens maakte het ‘maglia rosa’ hem zelfs deels ongelukkig.

Sindsdien worstelt hij met de vraag of het wielrennen hem nog wel het gewenste plezier brengt. Hij houdt van het spelletje om mee te spelen voor de prijzen op het allerhoogste niveau, maar hij hekelt het verwachtingsniveau en de druk die hem wordt opgelegd voor welke wedstrijd dan ook. Daarbij is hij een denker, die sowieso vaker dan doeners met zichzelf worstelen.

De breuk met zijn toenmalige ploeg Team Sunweb heeft Dumoulin in 2018 en 2019 veel negatieve energie gekost. Waar hij blij moest zijn met bijvoorbeeld een tweede plaats in de Tour de France, overheersten op dat moment de frustraties dat de teamleiding geen enkel gehoor aan bepaalde wensen en zijn zienswijze gaf.

Foto: Cor Vos

De slepende knieblessure na zijn val in de vierde rit van de Giro d’Italia naar Frascati in 2019 was natuurlijk de grootste voedingsbodem voor zijn twijfels. Uiteindelijk reed hij 420 dagen geen wedstrijd, waardoor hij de onzekerheid in zijn lichaam kroop.

Bij Team Jumbo Visma vond hij afgelopen jaar weer een ploeg waarin hij zich thuis voelde. Maar ook daar moest hij omgaan met zijn status. In het peloton is hij niet meer de wielrenner Tom Dumoulin, maar de kampioen Tom Dumoulin. Het frank en vrij koersen en het anoniem rond bewegen in de wielerwereld zit er voor hem niet meer in. Daarbij heeft hij een salaris dat ook een bepaald verwachtingspatroon schept.

Na een geslaagde rentree in de Tour de l’Ain bewees de Maastrichtenaar vorig jaar met een zevende plek in de Dauphiné weer langzamerhand naar zijn oude niveau te groeien. Twee weken later stond hij bij Le Grand Départ van de Tour de France in Nice dan ook aan de start als een van podiumkandidaten voor de buitenwereld, maar stiekem ook voor zichzelf. De zitvlakblessure (derde bal) die hij op dat moment al had, werd vervolgens een steeds grotere kwelgeest.

Die pijn, maar ook opnieuw de twijfels, zorgden voor een rigoureuze koerswijziging in de eerste Pyreneeënrit op de Col de Peyresourde. Dumoulin gooide het kopmanschap van zich af door als een knecht hard op kop te rijden voor Primoz Roglic. Het was eigenlijk een zinloze actie. Pas later in de NOS-documentaire ‘Code Geel’ werd duidelijk hoe diep Dumoulin die dag zat. In de bus barstte hij in tranen uit.  Een pijnlijke confrontatie. Waarbij je je vanuit de ploeg de vraag moet stellen of alle ‘kleedkamer’-beelden wel naar buiten moeten komen?

Verlost van de zitvlakblessure reed de Maastrichtenaar een sterke slotweek in de Tour. De tweede plaats in de klimtijdrit naar La Planche des Belles Filles achter de ontketende Tadej Pogacar was een topprestatie. Al kwam op dat moment het enorme verschil van 1’21 waarmee de jonge Sloveen hem versloeg als een mokerslag aan. Hoe moest hij immers zo’n jong talent in de toekomst gaan verslaan?

Foto: Cor Vos

Dankzij die tijdrit stelde hij een knappe zevende plaats in het eindklassement van de Tour veilig. Al was het wel vreemd dat hij daags na de klimtijdrit vanuit het niets in een interview met NOS-verslaggever Han Kock aangaf dat hij in het voorjaar serieus overwogen had om te stoppen met wielrennen. Waarom hij dit zelf naar buiten bracht was vreemd. Het leek alsof hij op dat moment al een signaal wilde afgeven.

Vervolgens koerste Dumoulin nog sterke finales op het WK in Imola en in Luik-Bastenaken-Luik, maar zorgde zijn snelle opgave na de zevende rit van de Vuelta a España voor een zure smaak voor de winterstop. De intensieve maanden na de Corona-stop hadden al zijn energie opgevreten.

Zelf erkende Dumoulin dat hij qua resultaten in 2020 meer had gehoopt. Het komende seizoen zou hij weer vol op de prestaties willen gaan. Richting de buitenwereld sprak hij ambities uit, terwijl veel zogenaamde kenners openlijk vraagtekens plaatsen of hij ooit wel terug op niveau zou terugkeren. Kon Dumoulin nog wel zijn topvorm van 2017/2018 halen? En was dat voldoende om de strijd aan te gaan met een nieuwe jonge generatie onder aanvoering van Tadej Pogacar, Egan Bernal en Remco Evenepoel?

Vragen waarop niemand een antwoord kan geven. Chris Froome antwoordde vorig jaar in een interview dat die jonge generatie hem juist inspireerde om nog harder dan voorheen te trainen om tegen hen te kunnen opboksen. Of de viervoudig Tourwinnaar ooit zijn niveau weer haalt valt te betwijfelen, maar je moet dat vertrouwen in jezelf wel behouden.

Het bijzondere talent waarmee Dumoulin de Giro in 2017 won en in 2018 tweede in zowel de Giro als de Tour werd, is niet verloren gegaan. Wielrennen is echter mentaal een ongekend zware sport.  Om op het hoogste niveau af te zien moet je geest ongekend sterk zijn en kunnen de kleinste twijfels al het grootste vergif zijn.

Foto: Cor Vos

In december 2019 zat ik bij hem aan de keukentafel over zijn verloren wielerseizoen te praten. Maandenlang was hij dat jaar door de knieblessure verplicht om afstand te nemen van het wielerwereldje. Die break ervoer hij niet als verkeerd. Het voelde alsof hij een soort pauze in zijn carrière kende.

“Voor het eerst in acht jaar tijd had ik de tijd en de ruimte om essentiële vragen te beantwoorden”, vertelde hij. “Hierdoor heb ik teruggevonden wat ik een beetje verloren had: het leuke in het fietsen. Het trainen, mezelf verbeteren, kleine dingetjes vinden om de concurrentie voor te zijn, dat zijn zaken waar ik echt van geniet. Twijfels mogen je nooit in de weg staan.”

Die twijfels hebben helaas weer de overhand genomen. Het is voor de wielersport te hopen dat Dumoulin zijn honger naar de koers in de komende periode opnieuw terugvindt. Hij is een parel voor de sport. Ik ben ervan overtuigd dat hij in goeden doen nog altijd in de grote rondes voor de podiumplaatsen kan strijden. Maar, daarvoor moeten de geest en het lichaam wel in balans zijn.

Voor Dumoulin zal dit besluit als een (tijdelijke) bevrijding voelen, voor de meeste wielerliefhebbers voelt het als de sportieve zelfmoord van een kampioen.