De oudste der Ardennenklassiekers voor het vrouwenpeloton is de Waalse Pijl. Al sinds 1998 wordt hier elk jaar om het snelst naar boven geharkt. Aan de wedstrijd, die steevast definitief in haar plooi valt op de mythische Muur van Hoei, kleeft een bijzondere geschiedenis. Want zonder de belevenissen van ene Anne in de zeventiende eeuw, zou ene Anna in de eenentwintigste eeuw hier nooit zeven keer achter elkaar hebben triomferen. WielerFlits neemt je mee in de historie.

In het jaar 1621 sjouwt Anne Hardy, een financieel niet al te welgestelde vrouw uit Hoei, met een flinke bos dode takken op haar rug. Ze wil bijna weer de naar huis gaan als ze bij de ruim honderdtwintig jaar oude en geruïneerde kapel, struikelt over een curieus voorwerp. Het is het beeld van de Maagd en het Kind, ook wel een madonna genoemd. Er wordt over gesteggeld, maar diverse bronnen melden dat het zelfs zou gaan om een zwarte madonna, extra bijzonder.

Hardy bestudeert het beeldje, dat in niet al te beste staat verkeert. Ze besluit het mee naar huis te nemen, waarna ze het in de bundel takken plaatst. Maar wat wil vervolgens het geval: met geen mogelijkheid krijgt ze het opgetild, terwijl het net nog prima ging. Zelfs met de hulp van een vriendin en een jongeman die te hulp schieten, is er geen beweging in te krijgen. Hoe dit kan? Voor Hardy is de boodschap duidelijk. Ze begrijpt de wens van de madonna, maakt het los uit de bundel takken en plaatst het terug in de nis. Hierna kan ze tot verbazing van alle omstanders zonder problemen haar weg naar beneden vervolgen, met de bundel takken op haar schouders.

Pelgrimsoord
Dit wonderbaarlijke verhaal verspreidt zich als een lopend vuurtje. En jawel, de kleine kapel met het beeldje wordt al snel een pelgrimsoord. Zeker als er nog meer wonderen plaatsvinden, wordt het een populaire bestemming voor wanhopige gelovigen. Verlamde mensen keren verlost van al hun kwalen terug naar huis en zelfs doodgeboren kinderen, door hun wanhopige ouders naar boven gebracht, worden tot leven gewekt.

Als klap op de vuurpijl is er een verhaal uit 1656. Dat jaar is er vanwege de aanhoudende droogte een gigantische hongersnood aanstaande, maar uiteindelijk komt het allemaal goed. En dat natuurlijk allemaal dankzij de madonna. Want als zij na een processie door Hoei weer in haar vertrouwde Notre Dame de la Sarte wordt geplaatst, begint het met regenen en kan alles worden gered. Sindsdien wordt ze elke zeven jaar door de stad gedragen.

Na zoveel mirakels kan het natuurlijk niet uitblijven dat de kerk flink wordt uitgebreid en verfraaid, mede dankzij gulle giften van alle dankbare mensen. En niet alleen het huis van de madonna wordt aangepast, er wordt ook besloten om het steile, moeilijk begaanbare toegangspad naar de kerk toe aan te passen. Er worden nog zes kapelletjes gebouwd, gewijd aan de Zeven Smarten van de Maagd Maria.

Links ziet u een van de kapelletjes – foto: Cor Vos

Wie heden ten dage de Muur van Hoei — de kruisweg van het Waalse wielrennen — beklimt, komt die zes kapelletjes en de Notre Dame de la Sarte nog altijd tegen. Als wielerliefhebbers mogen we Anne Hardy dus wel dankbaar zijn. Want zonder haar geen Chemin des Chapelles, en al helemaal geen Waalse Pijl met zo’n iconische finish.

Al meer dan vijfhonderd jaar wordt er dus wat afgebeden op de Muur van Hoei. En lang niet alleen door wielrenners die hopen boven te komen. Zo was pater Dominique Pire er enkele jaren parochiepriester en hij vouwde er dus vele malen zijn handen. Dat hij veel meer was dan een simpele priester zou blijken, want in 1958 zou hij de Nobelprijs voor de Vrede krijgen voor zijn tomeloze inzet om het leed van ontheemden te verzachten. Tussen al zijn werk voor de goede zaak door heeft hij de legendarische helling ook talloze keren bedwongen, want het dominicanenklooster waarin hij woonde, lag namelijk aan de voet.

Veruit de oudste
De vrouwenversie van de Waalse Pijl wordt in 2024 voor de 27e keer verreden. Daarmee is het veruit de oudste van de drie heuvelklassiekers voor vrouwen in de ‘ruime’ Ardennen. Enkel de allereerste editie in behoorde niet tot de Wereldbeker voor vrouwen, verder was deze wedstrijd er altijd eentje op het hoogste niveau. En dat is best bijzonder, want alle koersen die verder in die tijd onderdeel uitmaakten van de topcyclus, zijn al lang en breed verdwenen. De Trofeo Alfredo Binda is weliswaar de oudste eendaagse topkoers op de huidige Women’s WorldTour-kalender, maar die werd pas in 2008 naar de hoogste klasse gepromoveerd. Vandaar dat de titel van dit stukje te rechtvaardigen is.

In 1998 was het Fabiana Luperini (onder andere vijfvoudig winnares van de Giro Rosa en drievoudig winnares van La Grande Boucle Féminine) die Pia Sundstedt en Catherine Marsal verwees naar de lagere podiumplekken. Luperini, bijgenaamd Pantanina, kon prima uit de voeten in deze koers. Ook in 2001 en 2002 was de Italiaanse namelijk de beste. De Britse Nicole Cooke zou de prestatie van Luperini evenaren; ook zij scoort in de eerste tien jaar van de koers een hattrick. In 2003, 2005 en 2006 is de Britse steeds de sterkste in de wedstrijd met die o zo gevreesde slotkilometer.

foto: Cor Vos

Baas boven baas
De eerste zuivere hattrick kwam op naam van Marianne Vos. Zij had tussen 2007 en 2009 een abonnement op de zege. Daarna zat er steeds een jaar tussen haar overwinningen. Vos is een naam die we associëren met records. Haar naam is heel vaak het antwoord op dat soort quizvragen. En het record in deze wedstrijd had ze ook lang te pakken, met liefst vijf zeges tussen 2007 en 2013.

Maar de ware koningin van de Muur van Hoei is zonder twijfel Anna van der Breggen. Elf keer stond ze in de koers aan de start en tijdens haar laatste zeven deelnames was zij telkens de allerbeste. Dat ze uitgerekend tot zeven overwinningen is gekomen kan, met de historie van de berg in het achterhoofd, toch bijna geen toeval zijn. Van der Breggen kan pochen met een indrukwekkend winstpercentage van 64 procent. De klim kent voor haar dan ook geen geheimen meer: “Je moet weten hoe snel je die klim kunt oprijden. Nergens mag je over je limiet gaan. Maar, je mag ook geen gaten laten vallen als iemand anders aanzet.”

Het klinkt o zo simpel.

Laatste tien winnaressen Waalse Pijl
2023: Demi Vollering
2022:  Marta Cavalli
2021: Anna van der Breggen
2020: Anna van der Breggen
2019: Anna van der Breggen
2018: Anna van der Breggen
2017: Anna van der Breggen
2016: Anna van der Breggen
2015: Anna van der Breggen
2014: Pauline Ferrand-Prévot

In het seizoen 2024 wordt de Waalse Pijl verreden op woensdag 17 april.