foto: Sirotti

Voor veel renners was het afgelopen seizoen, al dan niet voorlopig, het laatste in hun profcarrière. Door het verdwijnen van veel ploegen moesten sommigen onverhoopt de fiets aan de wilgen hangen. WielerFlits bundelt in de serie ‘Fiets aan de wilgen’ de renners voor wie 2013 hun laatste seizoen in het profpeloton was.

Stil. Zo zou je Denis Menchov wellicht het best kunnen omschrijven. De Rus, die zowel op als naast de fiets deed denken aan een sfinx, was een man van weinig woorden. Fietsen kon hij echter wel. Op 25 januari 1978 zag hij het levenslicht, in Orjol. Een stad met ruim 330.000 inwoners, gelegen aan de rivier de Oka, redelijk dicht bij de grens van Oekraïne. De naam van de stad betekent adelaar, en landbouw is door de aanwezigheid van zwarte aarde een zeer lucratieve onderneming. Tot zover de kennis over de stad Orjol op het internet.

De kleine Denis was gek van sport. Hij begon met het beoefenen van voetbal op jonge leeftijd, maar verruilde de bal op 11-jarige voor de latten, om actief de skisport te beoefenen. De eerste aanraking met de fiets vond plaats op school. In 1989, het jaar waarin een fundamentele breuk met het verleden werd aangegaan door de val van de muur, kwam een zekere Aleksey Aleksandrovich jongeren enthousiast maken om zich aan te sluiten bij de plaatselijke wielervereniging. Vanaf die dag wist Denis Menchov het zeker, hij zou het maken als profwielrenner.

Aleksandrovich was de man die Menchov de eerste stappen binnen het wielercircuit liet zetten. Na enkele sterke prestaties in de jeugcompetities voor het regionale wielerteam van Orjol, werd hij opgepikt door CSKA, dat op dat moment gold als het beste juniorenteam in Rusland. De loopbaan van Menchov nam een grote vlucht. In 1996 en 1997 volgden verscheidene overwinningen bij junioren en beloften, maar een bewuste week in 1998 zorgde voor de definitieve doorbraak.

In 1998 deed Menchov met de CSKA-formatie mee aan de Ronde van de Isard, toen en nu nog geldend als een van de meest prestigieuze wedstrijden voor renners tot 23 jaar. Na een jaar eerder al als vierde te zijn geëindigd, was het dit jaar wel raak. Met zijn eindwinst kwam de Rus op de radar van de grote Spaanse ploeg Banesto, van Zwitser Alex Zülle, Spanjaard Francisco Mancebo en Italiaan Leonardo Piepoli. In het najaar van 1999 tekende Menchov definitief een contract bij de formatie, en ging zich vestigen in Spanje. In Pamplona om precies te zijn.

Een volgend hoogtepunt vond plaats in 2001, met de eindzege in de Ronde van de Toekomst, goed voor eeuwige roem en verwachtingen. Dat de Rus goed kon omgaan met de druk, liet hij zien in 2002, toen hij als 24-jarig broekje in de Dauphiné Liberé de internationale top voorbleef op de Mont-Ventoux. Een jaar later kroonde hij zich zelfs tot beste jongere in de Tour, en bleef met een elfde stek maar net buiten de top-10. En dat op 25-jarige leeftijd.

In 2004 wist Menchov zijn eerste grote overwinning te behalen in een rittenkoers. In de Ronde van het Baskenland greep Menchov de macht in de koninginnenrit, om die vervolgens niet meer uit handen te geven. De Tour liep echter uit op een teleurstelling, maar in de Vuelta volgde eerherstel met ritwinst op La Molina. Aan het einde van dat jaar liep zijn verbintenis met Banesto af, en Rabobank rook zijn kans. De bankiersformatie wist te Rus te overtuigen, en eind 2004 werd de inkt op papier gezet. Hiermee zou een nieuwe periode aanbreken voor Menchov, met grote successen.

Daar zag het in de eerste maanden echter totaal niet naar uit. In het voorjaar was het stil rondom de Rus, en de Tour, het grote doel van Menchov, werd een catastrofe. Op geen enkel moment deed hij denken aan de man die in 2003 nog dartel over de Franse cols reed. De Ronde van Spanje moest zijn seizoen redden. Het werd een groot succes. Op dag één was het al raak, met winst in de proloog. Ook de negende rit, een tijdrit naar Lloret de Mar, was een kolfje naar de hand van Menchov. Na ruim een week was al duidelijk dat er een strijd zou volgen met Roberto Heras, al drievoudig winnaar van La Vuelta, en titelverdediger.

Aanval na aanval volgde, maar de excentrieke Rus week van geen vin. Roberto Heras naderde de wanhoop, viel steeds vaker en harder aan, maar de Spanjaard wist maar geen zwakheden te vinden in het pantser van zijn tegenstrever. Tot Pajares, etappe 15. De zoveelste versnelling, gecombineerd met hondenweer, deden de Rus dan toch de das om. Het stalen gezicht veranderde in een grimas. Aan de streep werd de schade opgemeten. Vier minuten in het verlies en een tweede plaats in de eindstand, dat restte voor de teleurgestelde Menchov. Na de Ronde van Spanje kwam echter het nieuws dat Heras positief getest had op EPO. Menchov kreeg alsnog de eindzege op zijn erelijst bijgeschreven, zijn eerste grote ronde in zijn loopbaan. Hij was na Evgeni Berzin (Giro van 1994) bovendien pas de tweede Rus die een grote ronde op zijn naam schreef.

In 2006 was de Tour opnieuw het hoofddoel. Hij boekte weliswaar een mooie ritzege in de Pyreneeën, op Pla de Beret, maar wist door enkele slechte dagen niet mee te doen voor tourwinst. Een vijfde plaats was wel de hoogste klassering voor Menchov in de Tour tot dusver. Het jaar erop werd hij overschaduwd door ploegmaat Michael Rasmussen, die dagenlang in het geel reed en op weg leek naar Tourwinst, maar enkele dagen voor Parijs uit koers werd gehaald. Ook Menchov haalde de eindstreep niet, gedesillusioneerd in zichzelf en de wereld om zich heen.

Opnieuw werd de Ronde van Spanje de koers van de revanche. Menchov was oppermachtig in die Ronde van Spanje, boekte twee ritzeges, en zegevierde met meer dan drie minuten voorsprong op Carlos Sastre en Samuel Sanchez. Zijn tweede eindzege in een grote ronde voelde ook als een afrekening met de eerste, die hij pas kreeg via de groene tafel.

Na een sterk 2008, waarin hij vijfde werd in de Giro en voor de eerste maal het Tourpodium mocht beklimmen, volgde in 2009 een nieuw hoogtepunt. Na een intens gevecht met Danilo di Luca, mocht Menchov zich na drie weken eindwinnaar noemen van de Giro d’Italia. Hij zegevierde bovendien in twee etappes, en liet op de slotdag een ongeziene emotie zien. De altijd zo stoïcijnse Rus liet zijn emoties volledig de vrije loop na de slottijdrit in Rome, na onderweg gevallen te zijn.

2010 bleek het laatste jaar van Menchov bij de Nederlandse formatie. In de Tour werd hij knap tweede (na diskwalificatie van Alberto Contador), en zorgde hiermee voor een passend afscheid na zes jaar Rabobank. Hij vertrok naar Geox, de ploeg van de beruchte manager Manuel Giannetti, en ging samen rijden met Carlos Sastre en Juan Jose Cobo.

De tweede plaats in de Tour bleek het laatste grote wapenfeit van de Rus. Hij eindigde in 2011 nog wel in de top-10 van de Giro (7e) als Vuelta (5e), maar moest in die laatste ronde toestaan hoe ploegmaat Cobo met de eer ging strijken. Nadat Geox na één jaar al de stekker uit het project trok, keerde Menchov terug naar zijn geboorteland, door een tweejarig contract te tekenen bij Team Katusha.

Bij de Russische ploeg kreeg Menchov de kans om zich opnieuw op de Tour te richtten. Het bleek echter zijn zwanenzang. La Grande Boucle begon nog redelijk voor Menchov, maar in de eerste Alpenrit werd hij met de neus op de feiten gedrukt. Een onopvallende 15e plaats bleek het maximale haalbare. In de Vuelta won hij nog wel op een knappe manier de rit met aankomst op de Bola del Mundo, maar reed de gehele wedstrijd in dienst van kopman Joaquim Rodriguez.

De carrière van Menchov werd niet alleen maar gedomineerd door sportieve hoogtepunten, de Rus werd ook veelvuldig in verband gebracht met het gebruik van doping. Er was echter nooit sluitend bewijs. Dit jaar zou de Giro het hoofddoel worden van het seizoen, maar op 20 mei kwam het verrassende nieuws: Denis Menchov beëindigt met onmiddellijke ingang zijn wielerloopbaan. Geen afscheidsbloemen, laatste keer een podium of eerbetoon aan de tsaar, maar de achterdeur. Beter kun je zijn karakter eigenlijk niet beschrijven.

Naam: Denis Menchov
Geboortedatum: 25 januari 1978 (35)
Geboorteplaats: Orjol, Rusland
Nationaliteit: Rusland
Website: Menchov.ru
Twitter: Geen

Ploegen
2000: Banesto
2001: iBanesto.com
2002: iBanesto.com
2003: iBanesto.com
2004: Illes Balears-Banesto
2005: Rabobank ProTeam
2006: Rabobank ProTeam
2007: Rabobank ProTeam
2008: Rabobank ProTeam
2009: Rabobank Proteam
2010: Rabobank ProTeam
2011: Geox-TMC Transformers
2012: Katusha Team
2013: Katusha Team (tot 19-05)

Belangrijkste overwinningen:
Tour de l’Avenir 2001
Dauphiné Liberé 2002, rit 3 Tournon-Le Ventoux
Tour de France 2003, Jongerentrui
Ronde van het Baskenland 2004, Algemeen klassement
Ronde van Spanje 2004, rit 5 Zargoza-Morella
Ronde van Spanje 2005, Algemeen klassement + 2 ritten
Ronde van Frankrijk 2006, rit 11 Tarbes-Pla de Beret
Ronde van Spanje 2007, Algemeen klassement + 2 ritten
Ronde van Murcia 2009, Algemeen klassement
Ronde van Italië 2009, Algemeen klassement + 2 ritten
Russisch kampioen tijdrijden 2012
Ronde van Spanje 2012, rit 20 Palazuelo del Eresma-Bola del Mundo

Aantal overwinningen:26
Ereplaatsen: Klik

Grote rondes: 21
Giro d’Italia (2008, 2009 en 2011)
Tour de France (2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 en 2012)
Vuelta a España (2004, 2005, 2006, 2007, 2010, 2011 en 2012)

Rubriek Fiets aan de wilgen 2013:
Juan Antonio Flecha
Jurgen Van de Walle
Anders Lund
Angelo Furlan
Sandy Casar
Yann Huguet
Denis Menchov