Koen Middendorp

• zondag 18 december 2022 om 19:45

Speciaal voor het afscheid van enkele wereldtoppers haalt WielerFlits de rubriek Fiets aan de Wilgen onder het stof vandaan. Een reeks waarin we terugblikken op de carrières van coureurs die tijdens of na afloop van dit seizoen hun koersfiets aan de spreekwoordelijke wilgen hebben gehangen. In deze aflevering staat Niki Terpstra centraal, die op zijn manier een prachtige carrière heeft beleefd.

Het komt niet vaak voor dat een winnaar van een wielerkoers na afloop een passage uit een songtekst aanhaalt. Er zijn echter altijd uitzonderingen. Denk maar terug aan het flashinterview na de E3 Harelbeke van 2018. “Ik zei vanmorgen tegen Fitte (ploegleider Wilfried Peeters red.): ik heb m’n stoute schoenen aan. Zie me hakken, zie me chappe, zie me gaan. Ik lust geen appel, lust geen kiwi, ik wil gaan. Ik wil gaan met die, ik wil gaan met die, ik wil gaan met die banaan.”

De tekst komt uit het relatief onbekende nummer “Banaan” van de Nederlandse rapper Jebroer. Het is Niki Terpstra in een notendop.

Als er iets is wat Niki Terpstra altijd heeft gedaan in zijn carrière, is het wel zijn eigen weg gekozen. Niet bang om buiten de gebaande paden te betreden, op zoek naar het onbekende, het avontuur. De eigenzinnige Noord-Hollander begon zijn carrière niet bij de ploeg waar bijna alle talentvolle Nederlandse wielrenners hun eerste stapjes zetten als wielrenner, Rabobank, maar koos voor een beginnend profavontuur bij het Duitse Team Milram. Aan de zijde van onder meer Alessandro Petacchi, Igor Astarloa en de betreurde Davide Rebellin leerde hij de eerste kneepjes van het wielervak.

Terpstra is een typische laatbloeier, die in de eerste jaren van zijn carrière vooral in dienst rijdt van anderen. Maar af en toe ook zijn neus aan het venster steekt. In 2007 rijdt hij met de Vuelta a España zijn eerste grote ronde, een jaar later komt een andere jongensdroom uit met een eerste deelname aan de Tour de France.

Het is allemaal nog in de schaduw van de echte vedetten in het peloton, maar in 2009 volgt de ommekeer. Terpstra begint plots met winnen. Dat jaar boekt hij in het Critérium du Dauphiné Libéré zijn tweede profoverwinning, door na een spannende finale af te rekenen met enkele medevluchters.

Van aanvaller naar winnaar 
Plots gaat het snel: Terpstra wint een week na die zo succesvolle Dauphiné ook de proloog van de Ster Elektrotour en in zijn laatste jaar voor Team Milram is de rasaanvaller in Beek goed voor zijn eerste Nederlandse (weg)titel bij de profs. Ook in de Sparkassen Giro Bochum staat Terpstra op het hoogste schavotje, en in Dwars door Vlaanderen mag hij als derde man mee het podium op.

Patrick Lefevere, de teammanager van Quickstep Cycling Team, heeft genoeg gezien en neemt contact op met Terpstra. Of hij voor de zo roemruchte Belgische formatie wil rijden. Terpstra hoeft geen twee keer na te denken.

Het is het begin van een zeer succesvolle samenwerking. Vrije vogel Terpstra fladdert onder de sportieve leiding van Lefevere tot grote hoogte. Er blijkt een winnaar te schuilen in Terpstra. Een man die in staat om de grootste klassiekers te winnen. In 2012 volgt een eerste sportieve uitschieter met winst in Dwars door Vlaanderen, na een knappe solo, en in 2014 weet hij een gelijkaardige prestatie uit zijn benen te schudden in de Vlaamse semiklassieker. Het blijkt een voorbode voor meer, voor de tot dan toe grootste overwinning uit zijn wielercarrière.

13 april 2014. Na een incidentrijke, tactische en bij momenten ook zeer gesloten editie van Parijs-Roubaix, maken nog tien renners kans op de zege. Met viervoudig winnaar Tom Boonen, titelverdediger Fabian Cancellara, Sep Vanmarcke, Peter Sagan, Geraint Thomas en Bradley Wiggins zijn vrijwel alle grote namen present, net als Niki Terpstra.

De Nederlander lijkt op het eerste gezicht niet de sterkste man in koers, maar is wel de slimste. Op zes kilometer van het einde plaatst hij een versnelling. Op weg naar zijn eerste monumentale triomf. Terpstra wordt niet meer bijgehaald en is de zesde Nederlander die weet te winnen in de ‘Hel van het Noorden’.

De ultieme bekroning
Zijn zege op de wielerbaan van Roubaix lijkt de ultieme bekroning voor een (al) zeer mooie carrière, maar is slechts het begin van enkele zeer succesvolle jaren op met name klassiekergebied. Een veelwinnaar is Terpstra zeer zeker niet, maar het blijkt wel een renner voor de grote afspraken.

In 2015 kroont hij zich voor een derde keer tot Nederlands kampioen, een jaar later schrijft de Noord-Hollander de Eneco Tour op zijn naam en in 2018 volgt zijn grand-cru jaar met overwinningen in de E3 Harelbeke en met name de Ronde van Vlaanderen. In Vlaanderens Mooiste rijdt hij weg van alles en iedereen, op weg naar eeuwige roem.

Terpstra wint de Ronde van Vlaanderen – foto: Cor Vos

Terpstra rijdt dat jaar, we hebben het over 2018, op de toppen van zijn kunnen. De wielerwereld ligt aan zijn voeten, maar toch kiest hij voor een nieuw avontuur. De roep naar het absolute kopmanschap bij het Franse TotalEnergies blijkt te groot.

De transfer levert alleen niet het gewenste resultaat op. Het blijkt het begin van een moeilijke periode, vol fysieke malheur en andere te slikken teleurstellingen. Terpstra gaat meer dan eens tegen de vlakte, met botbreuken tot gevolg. Een zwaar trainingsongeval in juni 2020, op de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad, is de druppel die de emmer doet overlopen.

De genadeklap
Na een lange revalidatie volgt een (zoveelste) rentree, maar al snel botst Terpstra op zijn fysieke en mentale limieten. “Zowel fysiek als mentaal heb ik een klap opgelopen. Ik heb na de revalidatie nog wel een goede conditie gehaald, maar de impact van die val op mijn lichaam is groot geweest.”

“Ik heb daarna nooit meer dezelfde kracht gevoeld. Ik ben dus nooit meer dezelfde renner als voorheen geweest. Daarnaast heb ik sinds die val ook een zekere angst. Zoiets wil je nooit meer meemaken. Mijn killersinstinct is sinds die val afgemat”, vertelde hij in september in een uitgebreid interview met WielerFlits.

En dus komt er na een profcarrière van zestien jaar, na ontelbare kilometers in de aanval en fraaie (klassieker)overwinningen, een einde aan de carrière van Niki Terpstra. De wielerwereld verliest zo een van zijn kleurrijkste figuren, een man die niet bang is om zijn eigen weg te volgen, maar bovenal een enorme passie heeft voor de koers. Of zoals Terpstra het zelf op kenmerkende wijze formuleerde na zijn overwinning in de Ronde van Vlaanderen, naar het nummer ‘Liefde voor Muziek’ van de Belgische zanger Raymond van het Groenewoud.

“Ik reed naar de Oude Kwaremont toe en ik wist dat ik die groep moest pakken. Ik bouwde op, ik bouwde op, ik bouwde op en het bloed stond naar mijn kop. Het was de liefde. Het was de liefde voor de koers.”

Over Niki Terpstra

foto: Cor Vos

Profploegen
2007: Team Milram
2008: Milram
2009: Milram
2010: Milram
2011: Quickstep Cycling Team
2012: Omega Pharma-Quick-Step
2013: Omega Pharma-Quick-Step
2014: Omega Pharma-Quick-Step
2015: Etixx-Quick Step
2016: Etixx-Quick Step
2017: Quick-Step Floors
2018: Quick-Step Floors
2019: Direct Energie
2020: Team Total Direct Energie
2021: Team Total Direct Energie
2022: TotalEnergies

Belangrijkste overwinningen
Nederlands kampioen op de weg (2010, 2012 en 2015)
Ronde van Vlaanderen (2018)
Parijs-Roubaix (2014)
E3 Harelbeke (2018)
Dwars door Vlaanderen (2012 en 2014)
Le Samyn (2016 en 2018)
Eneco Tour (2016)
Tour of Qatar (2014 en 2015)
Wereldkampioen ploegentijdrit (2012, 2013, 2016 en 2018)

Aantal overwinningen: 22