Koen Bouwman heeft in Santuario di Castelmonte de negentiende rit van de Giro d’Italia 2022 gewonnen. De klimmer van Jumbo-Visma was op de slotklim de beste van vijf vluchters, die waren overgebleven uit een kopgroep van twaalf. Hij bleef in Mauro Schmid en Alessandro Tonelli voor. Het was sowieso al een een feestdag voor Bouwman, die zich ook verzekerde van eindwinst in het bergklassement. In het algemeen klassement veranderde weinig.

Koen Bouwman mee in ontsnapping
De openingsfase van de etappe, die kort na 12.00 uur begon in Marano Lagunare, was zo goed als vlak. Het regende demarrages, omdat de vlucht opnieuw kansrijk was. Onder meer Mathieu van der Poel deed een poging om mee te springen, maar dat lukte niet. Na ruim 10 kilometer was het wel raak voor twaalf renners, met daarbij bergtruidrager Koen Bouwman. Zijn concurrenten Giulio Ciccone en Diego Rosa waren niet mee.

Wel had Bouwman zijn ploegmaat Edoardo Affini, donderdag nog tweede, met zich mee. Ook Tobias Bayer (Alpecin-Fenix), Alessandro Tonelli (Bardiani-CSF-Faizane), Andrea Vendrame (AG2R Citroën), Magnus Cort (EF Education- EasyPost), Clément Davy, Attila Valter (Groupama-FDJ), Davide Ballerini, Mauro Schmid (Quick-Step-Alpha Vinyl), Edward Theuns (Trek-Segafredo) en Fernando Gaviria (UAE Emirates) zaten mee.

Koen Bouwman en Edoardo Affini in de vlucht – foto: Cor Vos

Meer dan elf minuten voorsprong
Het peloton vond het prima en gaf de kopgroep meer dan elf minuten voorsprong, tot BORA-hansgrohe de controle nam in het peloton. Het verschil schommelde daardoor lange tijd rond de negen minuten. Op de eerste klim van de dag, de Villanova Grotte van derde categorie, pakte Bouwman meteen 9 punten. Ondertussen brak het peloton in de afdaling van die klim, maar de geloste Domenico Pozzovivo kon snel terugkeren.

Ook bovenop de Passo di Tanamea wist Bouwman de volle buit van 9 punten te pakken, waardoor hij zich op de daaropvolgende Kolovrat (10,3 km aan 9,2%) van eerste categorie kon verzekeren van de bergtrui. Mits hij Verona haalt, uiteraard. Met negen minuten voorsprong begon de kopgroep – op Sloveens grondgebied – aan die Kolovrat-klim. Daar liet Affini zich uitzakken, nadat hij veel kopwerk had gedaan in dienst van Bouwman.

Bouwman verzekert zich van bergtrui
De kopgroep werd flink uitgedund op de steile klim, alleen Schmid, Tonelli, Bouwman, Valter, Vendrame en Cort bleven over. En uit dat groepje werden niet veel later ook Cort en Vendrame gelost op de stroken tot 14%. Vooraan sprongen de verwachte namen er bovenuit; Bouwman, Schmid en Valter gaven elkaar geen ruimte, terwijl Tonelli zich terug knokte in hun wiel. Met vier kwamen zij boven, waarna de Nederlander de punten pakte en zich zo verzekerde van eindwinst in het bergklassement.

Jai Hindley zette zijn ploeg op kop – foto: Cor Vos

In het peloton bepaalde BORA-hansgrohe het tempo, maar Edoardo Zardini kon nog uit die groep wegrijden en veel dichter op de kopgroep kwamen ze ook niet. Wel stond achteraan het peloton de deur open. Het verschil bleef tussen de zeven en acht minuten. In de lange afdaling van de Kolovrat wist Vendrame terug aan te sluiten bij de koplopers, waardoor een vijftal aan de slotklim naar Santuario di Castelmonte (7,1 km aan 7,8%) begon.

Lastige finale
Bouwman, Schmid, Valter, Vendrame en Tonelli hadden aan de voet ruim acht minuten voorsprong, omdat BORA-hansgrohe plotseling gestopt was met achtervolgen, en wisten dus dat ze gingen strijden om de dagzege. Het was lang wachten op een eerste aanval, mede doordat met Vendrame en Schmid twee snelle mannen mee waren. Er werd daardoor veel gepokerd in de finale.

De eerste demarrage kwam in de laatste drie kilometer van Bouwman, waarna Valter reageerde. Vendrame had het moeilijk, maar kon even later terugkeren. Een nieuwe reeks aan versnellingen volgde, maar niemand kon echt een gat slaan. Ook op stroken tot 12% gebeurde er weinig, waardoor de vijf samen aan de laatste kilometer begonnen.

Koen Bouwman heerst in de blauwe bergtrui – foto: Cor Vos

Het draaide uit op een sprint. Bouwman ging als eerste aan en kon daardoor als eerste de laatste bocht, op 70 meter voor de finish, als eerste aansnijden. Hij hield daardoor Schmid en Tonelli achter zich. Valter en Vendrame maakten een inschattingsfout in die laatste bocht. Zij moesten in de remmen en werden respectievelijk vierde en vijfde.

Na afloop was er flink wat discussie over die laatste bocht. Maakte Koen Bouwman een ongeoorloofde manoeuvre door Mauro Schmid af te snijden? De Zwitser van Quick-Step-Alpha Vinyl vond van wel, maar de jury besloot – na lang beraad – van niet. Bouwman mocht zich daardoor melden op het podium als ritwinnaar.

Carapaz test Hindley en Landa
In de favorietengroep was er op de slotklim dan toch wat actie. Pavel Sivakov zorgde voor een flinke uitdunning van de groep door te versnellen met Carapaz in zijn wiel. Voor onder meer Pozzovivo, Juan Pedro López en Alejandro Valverde ging het daar te hard.

Het bleek de inleiding voor een demarrage van Carapaz op twee kilometer van de finish. Zijn belagers Jai Hindley en Mikel Landa zaten echter direct in zijn wiel. De Spanjaard schoot daarna weg, maar de rozetruidrager en de Australiër wisten meteen dat gat te dichten.

In de slotkilometer probeerde Carapaz het een tweede keer, maar zijn concurrenten gaven hem geen centimeter voorsprong. De andere favorieten konden daardoor terugkeren. In de sprint gebeurde vervolgens weinig meer; Carapaz kwam voor Hindley en Landa over de meet. Alle ogen zijn nu gericht op de loodzware bergrit van zaterdag naar Marmolada, met onderweg de Cima Coppi op de Passo Pordoi.