Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Gravelrit in de Tour de France is juist een stap in de toekomst
Opinie Liefst 32 kilometer onverharde wegen met stenen, putten en grind moeten op de voor de Tour de France zo belangrijke zondagsrit voor sensatie en spektakel zorgen. Zijn de renners in deze gravelrit aapjes in een circustent of helden van een historische rit die de Ronde van Frankrijk kleur geeft?
De meningen rondom de gravelrit in de Tour rondom Troyes zijn verdeeld. De tegenstanders zullen gedijen wanneer er valpartijen en lekke banden regenen, terwijl de voorstanders zullen applaudisseren wanneer we een onderlinge strijd van het hoogste niveau krijgen.
Op de heuvelrug van Colombey-les-deux-Églises, de woon- en sterfplaats van Charles de Gaulle, staat een 48 meter hoog Lotharings kruis ter herinnering van deze voormalige Franse generaal en president. Dit kruis was het teken van de strijd voor het Franse verzet in de Tweede Wereldoorlog tegen het Nazi-hakenkruis. De Gaulle was tijdens deze oorlog de leider van de Franse regering in ballingschap.
Aan de voet van deze heuvel staan de teambussen geparkeerd en zoeken de renners bescherming na de rit door de regen in de Haute-Marne. Niet de sprint gewonnen door Biniam Girmay maar de gravelrit van de volgende dag is het meest besproken onderwerp. En het lijkt wel of iedereen een andere mening over deze vooroorlogse Tour-rit heeft. Zoals deze rit vrijwel alle ploegen al vanaf de winter overuren bezorgd. Verkenningen, speciaal materiaal, extra personen met wielen (Soudal QuickStep op 28 plaatsen) en zelfs aanpassingen in de Tour-selecties.
Een dag waar je de Tour de France niet kan winnen, maar wel kan verliezen. Of zoals teammanager Richard Plugge van Visma | Lease a Bike zegt: “De ongeluksfactor wordt teruggebracht in de Tour.”
In de Giro d’Italia doemen de gravelritten de laatste jaren weer op in het parcours nadat de voorjaarsklassieker Strade Bianche een schot in de roos bleek voor organisator RCS. In de Tour de France zagen we het peloton enkele keren over de gravelstrook op het Plateau van Glières in de finale van een bergrit opdoemen.
Gravelstroken in Tour de France Femmes in 2022 – foto: Cor Vos
Inmiddels zes jaar geleden voegde de Tour-organisatie grind- en gravelwegen tussen de wijndomeinen van de Loire in de finale van de klassieker Parijs-Tours. Twee jaar geleden deed de Tour-organisatie al een test met de gravelstroken in de champagnestreek rondom Troyes in de Tour de France Femmes. De 12,9 kilometers zorgden destijds vooral voor veel stofwolken, maar hadden nauwelijks invloed op de koers. Een groep van 22 rensters met alle favorieten kwam gezamenlijk over de finish.
Heroïek en romantiek
Dat de Tour de France voor het eerst in het moderne wielrennen een gravelrit opneemt in het parcours, kun je een stap terug in de tijd noemen waar iedere sport het juist moet hebben van innovatie. Toch mogen we niet vergeten dat de wielersport meer dan andere sporten verbonden is aan heroïek en romantiek.
Tourdirecteur Christian Prudhomme spreekt de hoop uit dat de onverharde wegen van Troyes een ‘iconisch onderdeel’ van het wielrennen worden, met hetzelfde fietstoerisme aanwakkerende effect als de Strade Bianche in Toscane. Een klassieker die in het begin ook door velen werd verfoeid, maar inmiddels door iedereen wordt omarmd.
We kunnen niet meer ontkennen dat de gravelwegen een toegevoegde factor voor het wielrennen zijn. Natuurlijk zijn onverharde wegen in een eendagswedstrijd iets heel anders dan in een grote ronde. Ik begrijp dat er kenners met onderbouwde redenen voorstander zijn om de onverharde wegen in een grote ronde te mijden. In hun mening zit een kern van waarheid.
Persoonlijk heb ik geen problemen met gravel- of kasseienritten in een grote ronde. Het zijn spektakeldagen vol spanning en sensatie. Soms is wielrennen nu eenmaal ook proberen om buiten de probleemzones te blijven. Een eindwinnaar van een grote ronde hoort tevens de meest complete renner te zijn.
Terug naar het recente verleden. De kasseienrit in de Tour van 2022 naar Arenberg stond bol van de spanning. Primoz Roglic verloor daar door een val zijn klassement, maar dat was gewoon op een geasfalteerde weg waar een strobaal te ver op de weg was gekomen. Jonas Vingegaard leek na zijn kolderieke fietswissel een van de grote verliezers van de dag, maar verloor daar zeker niet de Tour zoals later ook zou blijken.
De gravelstroken van de Strade Bianche in de zevende rit van de Giro d’Italia in 2010 lagen er die dag nat bij. Ze waren het decor van een van de meest beklijvende etappes van de recente jaren in de Ronde van Italië met Cadel Evans als ritwinnaar voor andere klassementsrenners als Damiano Cunego en Alexandre Vinokourov. Vinceno Nibali kwam in afdaling van de Passo del Rospatoio ten val, terwijl Ivan Basso die dag simpelweg door de harde strijd op deze grindwegen niet kon volgen. Zij waren die dag de grote verliezers. In Verona werd Basso twee weken later echter als eindwinnaar gehuldigd en bezette Nibali de derde plaats op het podium.
In het kader van de veiligheid in het wielrennen mag je wel de vraag stellen of gravelstroken verantwoord zijn. Natuurlijk brengen deze stroken meer stress met zich mee. In de aanloop naar een onverharde zone zal het dringen zijn qua positionering. Maar heerst die stress in het peloton ook niet richting bepaalde klimmen of haakse bochten waar een waaieralarm voor geldt?
Tadej Pogacar op de gravel van Strade Bianche. Foto: Cor Vos
Juist omdat op ‘les chemins blancs’ rondom Troyes de putten en diepe gaten in de stroken door de organisatie zijn opgevuld en het gros van de ploegen voor bredere banden (30 mm) kiest, vermoeden veel renners en oud-renners dat het risico op veel valpartijen op de stroken zelf gering is. In het peloton is men het er daarnaast mee eens dat een gravelstrook minder gevaarlijk is dan een kasseistrook.
Natuurlijk is de kans op lekke banden op de scherpe stenen van de gravelsecties groot. De kans dat een van de klassementsrenners met een lekke band tijd verliest, is aanwezig. Wanneer iemand van het kwartet Tadej Pogacar, Remco Evenepoel, Jonas Vingegaard en Primoz Roglic hier enkele minuten verspeeld, haalt dat het spanningslevel en spektakel voor de rest van de Tour misschien wel weg. Is dat wat we willen?
Onorthodox
De pech- en de stressfactoren die tijdens deze rit een hoofdrol zullen spelen, worden door de tegenstanders, zoals Patrick Lefevere en Richard Plugge, naar voren gebracht. Eenzelfde uitspraak horen we ook wanneer er enkele kasseistroken in het Tourparcours zijn opgenomen. Critici benadrukken dat een maandenlange voorbereiding in deze onorthodoxe wieleromstandigheden in een fractie van een seconde om zeep kan worden geholpen. Geluk en pech spelen hier volgens hen een grotere rol dan de vorm van de dag en het recht van de sterkste.
Meerdere ploegmanagers keuren deze gravelrit nu af. Een rondvraag bij enkele fietsconstructeurs leert dat zij daarentegen heel enthousiast zijn over deze gravelrit. Zij zien deze rit als een extra promotie voor het fietsen op gravelwegen en de mogelijkheid om extra gravelfietsen te verkopen.
Het belang van Specialized, Trek, Pon, Merida, Scott en o.a. Canyon op het hoogste niveau in het wielrennen is groot. De laatste jaren is de financiële inbreng van de fietsconstructeurs in de WorldTeams cruciaal geworden. Hun bijdrages aan het budget van de ploegen zijn explosief gestegen.
De gravelbikes vormen de toekomst in hun fietsverkoop. Zeker nu alle fietsfabrikanten heel moeilijke jaren hebben is de gravelbike hun houvast. Het is niet voor niets dat zij bij de WorldTeams erop aandringen om hun renners steeds meer gravelwedstrijden, zoals het WK, te laten rijden. Als je het met de bril van de fietsconstructeurs bekijkt is deze gravelrit in de Tour niet een stap terug in de tijd, maar juist vooruit in de toekomst.
Om te reageren moet je ingelogd zijn.