Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Het gedachtegoed van Merijn Zeeman brengt hem bij AZ: “Ik had al bij Ajax kunnen zitten”
Special Merijn Zeeman gaat na het huidige wielerseizoen aan de slag als algemeen directeur bij voetbalclub AZ Alkmaar. Nu is de 45-jarige Noord-Hollander nog werkzaam als sportief directeur bij Visma | Lease a Bike. Voor hem gaat een droom in vervulling, omdat hij in de voetbalwereld altijd een uitdaging heeft gezien. WielerFlits zet zijn gedachtegoed over het voetbal op een rij.
Het is half maart 2024 als WielerFlits-hoofdredacteur Maxim Horssels hem tijdens de première van de nieuwe Amazon-documentaire vraagt naar zijn ambities in het voetbal, nadat er geruchten zijn over een overstap naar AZ. “Ik ben nog niet gebeld door hen. Ze mogen me altijd bellen maar of ik opneem is een tweede. Het speelt niet…”
“Ik voetbal op vrijdagavond zeven tegen zeven, maar mijn zoon vindt dat ik er niets van kan”, gaat hij verder. “Ik vind voetbal een heel mooie sport en ik denk zeker dat ik ooit nog wel de stap naar het voetbal wil maken, maar dat is nu niet actueel. Ik ben zeker dit jaar bij Visma | Lease a Bike. Ik weet niet wat ik ervan vindt. Ik ben al eens in verband gebracht met FC Twente, dat is een compliment.”
Samenwerken met Erik ten Hag
Zeeman probeert al jarenlang te leren uit andere sporten. Zo kwam hij in de coronapandemie in contact met Erik ten Hag, toen nog trainer van Ajax en tegenwoordig van topclub Manchester United. “Ik wilde van hem begrijpen: hoe kom jij tot tactiek? Wat is voor jou de essentie van jouw sport? Voordat jij een wedstrijdplan maakt, wat zit daar dan achter? Daar heb ik een aantal keer met hem over mogen spreken”, zei hij in 2022 tegen de NOS.
“Gesprekken met Erik hebben mij inzicht gegeven dat wij veel helderdere principes konden hebben”, voegde Zeeman eraan toe in de podcast Met Open Vizier. “Wat is de basis hoe wij een wedstrijd aanpakken? In hoofdlijnen zijn we op zoek gegaan wat wielrennen is. Waar kunnen wij het verschil maken en wat willen we altijd terug laten komen? Alle oefenstof, trainingen en tactiek van Erik zijn terug te voeren op uitgangspunten hoe de kans het grootst is om doelpunten te maken en wedstrijden te winnen.”
Erik ten Hag – foto: Cor Vos
Ook in het Algemeen Dagblad komt de samenwerking tussen de twee naar voren, een jaar later in juli 2023. “Het begint met een cultuur, daarna met een structuur, dan een strategie en zo ga je vervolgens verder. Dat herkennen Erik en ik bij elkaar en daar denken we heel erg hetzelfde over. Voor iedereen helder maken: wat is ons doel en hoe gaan we daarnaartoe? Maar ook die heel duidelijke lijn bij Feyenoord, met een goede leider als Dennis te Kloese en een fantastische coach als Arne Slot, dat spreekt mij aan en inspireert mij.”
In dat interview komt ook voor het eerst naar voren of hij werken in de voetbalwereld niet ziet zitten. “Het is een heel grote sport en als je ambitieus bent, is het ergens ook een uitdaging. […] Met Erik heb ik dat ook weleens besproken. Dat ging niet over een directeursfunctie.”
“Wel om te gaan samenwerken met hem. Niet voetbalinhoudelijk, maar over de organisatie, over het team en de structuur. Hij wilde daarover met mij brainstormen. Dat wilde ik ook graag, maar ik heb ook aangegeven dat ik zou blijven waar ik zit. Maar als ik met Erik dat pad had bewandeld en het was interessant, dan had ik al bij Ajax kunnen zitten.”
Gamechangers spreken Zeeman aan
In de podcast Met Open Vizier van voetbaltrainer Alex Pastoor voorspelde Zeeman in 2023 al dat hij in 2030 eerder werkzaam zou zijn bij een voetbalclub, dan bij een wielerteam. Ook zei hij er ooit te willen werken voor een NFL-club in de Verenigde Staten (American football). “Ik werk in het wielrennen, maar mijn interesse is heel breed. Ik heb een heel drukke baan, maar ergens is mijn interesse sterker. Ik verzamel heel veel informatie uit heel veel sporten.”
“Van kinds af aan vind ik coaches interessanter dan sporters”, legt Zeeman uit. “Ik weet niet hoe dat kan, maar types als Rinus Michels hebben mij geïnspireerd. Ik was benieuwd wat die deden. Johan Cruijff heb ik een keer mogen ontmoeten, dat doet mij meer dan dat ik Lionel Messi zou zien. Toen ik Cruijff in het echte leven tegenkwam, was dat een hoogtepunt. Maar ik plaats hem onder Louis van Gaal. Als coach lijkt hij meer op hoe ik dingen zie, dan Cruijff. Hij is in een toverbad met goud gevallen. Van Gaal is meer iemand die selfmade is en veel dingen heeft geleerd.”
Johan Cruijff als trainer van Ajax in 1985-1986 - foto: Cor Vos
Louis van Gaal in de Tour van 2019 met Jumbo-Visma-ploegleider Frans Maassen - foto: Cor Vos
In de podcast kreeg Zeeman een aantal stellingen voorgelegd. Hieronder komen die in bulletpoints voorbij:
- “Van Gaal boven Cruijff”
- “Ik ben een voorstander van de VAR in het voetbal, in het wielrennen mag die er ook in blijven”
- “Mentale gezondheid is belangrijker dan fysieke gezondheid”
- “Aanvallen is belangrijker dan controleren, maar controleren is belangrijker dan verdedigen”
- “Het is 2030, dan ben ik eerder werkzaam bij een voetbalclub dan bij een wielerploeg”
- “Een buitenlander als coach van het Nederlands elftal, dat kan”
- “Een buitenlander als coach van de Nederlandse wielerploeg op een WK, dat kan ook”
In de keuken kijken bij AZ op advies van Van Gaal
Zelf begon Zeeman, samen met zijn broertje en tv-maker Thijs Zeeman, in het najaar van 2023 de podcast Gamechangers. Daarin laten ze zich inspireren door de verhalen van coaches die in hun sport vooruitstrevend en bepalend zijn geweest. In een van de afleveringen was Marijn Beuker te gast, directeur voetbal bij Ajax. Eerder was hij werkzaam bij AZ als Hoofd Opleidingen. Ook bij hem is Zeeman langs geweest om te leren.
“Louis van Gaal was een keer bij ons in Parijs, om ons te feliciteren met de gele trui. Toen zei hij letterlijk tegen mij dat hij met iemand contact had die het inzichtelijk kon maken wat hij bedoelde met zijn visie. Dat was Marijn Beuker”, zegt Zeeman zelf. “Marijn is meerdere keren op trainingskampen van mijn team geweest, en ik mocht regelmatig met hem meekijken, met name toen hij nog bij AZ werkte. Daar heb ik heel veel geleerd. Over de manier hoe hij naar voetbal kijkt.”
In Met Open Vizier refereerde Zeeman daar ook al eens aan. “Ik heb ook wel eens mee mogen kijken met jeugdopleidingen van het voetbal. Je moet nooit teams opleiden, vind ik, maar individuele spelers. Je moet wel teamspelers opleiden, om in een team te spelen en met alle verantwoordelijkheden die daarbij horen. Maar in de jeugd een goed team zijn, wat koop je daarvoor? Het gaat erom dat de spelers op het hoogste niveau succesvol zijn en transferinkomsten kunnen opleveren.”
Zeeman duwt in de Tour van 2022 zelf kopman Wout Van Aert aan – foto: Cor Vos
Nieuwe voetbalvisie creëren
Als buitenstaander ziet hij vaak dat een voetbaltrainer de pineut is als een team slecht draait. Zeeman wil dat graag anders aanpakken. “In het voetbal is de rol van technisch directeur voor 80% aan- en verkopen van spelers, het onderhandelen van contracten, het onderhouden van relaties met managers. Het sportieve heeft helemaal geen aandacht meer. Ik zit te wachten op de eerste voetbalclub die zegt: wij hebben een technisch directeur en een sportief directeur.”
“Die sportief directeur is heel nadrukkelijk bezig met de coach, het eerste elftal, het trainingsprogramma, alles wat eromheen zit”, filosofeert Zeeman. “Zodat die coach zich kan focussen op het team en de dynamiek, maar wel elke dag een spiegel of sparringspartner heeft. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het sportieve programma. En een technisch directeur die is dagelijks bezig met alles wat in de markt plaatsvindt. Dat komt nu bij de hoofdtrainer uit, maar die heeft ook nog 25 spelers en een staf om te managen.”
Zeeman noemt er zichzelf ‘menselijk, innovatief en confronterend’. Hij neemt als uitgangspunt dat in het voetbal de positie van de coach niet ter discussie zou mogen staan. “Het is ook echt voetbal dat op die manier naar een trainer wordt gekeken, maar in het wielrennen kennen we dat helemaal niet. Er zou soms wel wat meer verversing mogen komen. Nu zijn er soms coaches die twintig jaar bij een team zijn. […] Mijn huidige functie bij de ploeg is te vergelijken met de oude voetbaltrainer, toen er nog geen technisch directeur was. Je was als trainer ook verantwoordelijk voor nieuwe spelers, daar deed je gesprekken mee.”
Merijn Zeeman was eind 2023 overigens voor het eerst genomineerd voor de titel Sportcoach van het Jaar in Nederland, na het wielerwonderjaar van Jumbo-Visma. Het team kende een absoluut hoogtepunt door als eerste team ooit in eenzelfde seizoen de Giro d’Italia, Tour de France en Vuelta a España te winnen. Zeeman werd uiteindelijk verslagen door roeibondscoach Eelco Meenhorst. Bij AZ Alkmaar gaat hij zich meer toeleggen op het managen van de club in z’n geheel.
Zeeman ruilt de wielerpers in voor voetbaljournalisten – foto: Cor Vos
Om te reageren moet je ingelogd zijn.