Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Het interne verhaal achter de ultrakorte revalidatie van Jonas Vingegaard
Interview Een klaplong, longkneuzing, gebroken sleutelbeen en meerdere gebroken ribben. Met deze zware blessures belandt tweevoudig Tour de France-winnaar Jonas Vingegaard na een horrorcrash in het Baskenland begin april op de intensive care van het Arabako universitair ziekenhuis van Gasteiz. Tien dagen na de val zoekt zijn performance trainer Tim Heemskerk hem daar op. Vanaf dat moment begint de Tour de France alweer te leven.
Heemskerk, al zes jaar de trainer van Vingegaard, weet niet wat hij kon verwachten toen hij tien dagen na de val samen met Merijn Zeeman naar het Baskenland afreist om hun kopman in het ziekenhuis te bezoeken. Rechtstreeks contact heeft hij nog niet gehad. Op de zondag van de Amstel Gold Race kloppen ze op zijn kamer aan. De Deen is een dag van de intensive care af en ligt in bed, terwijl zijn vrouw Trine en dochtertje Frida bij hem zitten.
“Wij vroegen ons ten eerste af hoe het met hem en zijn familie zou gaan. En we hoopten ook een beetje aan te voelen hoe hij erin stond om later weer aan een revalidatieprogramma te beginnen”, vertelt Heemskerk aan WielerFlits.
“De eerste momenten waren emotioneel. Je zag dat hij hard gevallen was en hele zware dagen achter zich. Al trof ik ook een Jonas die strijdbaar was. De dagen ervoor had hij al eens rechtop kunnen zitten, eens op zijn benen staan en enkele passen lopen. Dat er enige vorm van mobiliteit was, was al iets positiefs. De eerste dagen was dat met zijn zwaar beschadigde longen onmogelijk.”
Heemskerk krijgt tijdens dat bezoek snel het gevoel dat het vuurtje bij de tweevoudig Tour-winnaar alweer brandt. Dat hij er alles aan wil doen om in de resterende tijd alsnog de Tour te halen. “Als het mogelijk was, dan wilde hij ervoor gaan. Dat liet hij doorschemeren. Twee dagen later mocht Jonas gelukkig het ziekenhuis verlaten.”
Tim Heemskerk met Wout van Aert en Wilco Kelderman – foto: Cor Vos
Heemskerk begint thuis al een plan voor zijn goudhaantje te smeden richting de Tour. Al is er natuurlijk vrees dat het een onmogelijke missie zal worden. Iemand die met zware blessures negen dagen plat in bed op de IC heeft gelegen, heeft fysiek immers veel ingeleverd. “Je kunt niet inschatten hoeveel fitheid, maar ook spiermassa Jonas daar heeft verloren. Daarbij hadden wij geen ervaring hoe hij zou herstellen van een zware valpartij. We hebben hem wel eens zien terugkomen na Covid, een ziekte of een achillespeesblessure. Dan herstelde hij wonderbaarlijk snel. Dit was van een andere orde.”
Vingegaard vertrekt vanuit het ziekenhuis met zijn familie eerst even naar zijn tweede huis in Annecy, om vervolgens naar zijn huis in Denemarken te gaan om eerst een paar dagen tot rust te komen. “Na een dag of vijf zijn we voorzichtig begonnen aan zijn herstel en conditie te werken. We zijn van een soort bottom-up gaan werken en na iedere inspanning hebben we gekeken hoe hij daar op zou reageren. Met een fysiotherapeut en onze conditietrainer zijn we gestart met mobiliteits- en spierversterkingsoefeningen. Van performance training is dan zeker geen sprake. Alles is op het herstel gericht.”
Fysiotherapeut
De eerste oefeningen, binnen op de Tacx, zijn kort als opwarming voor het fysioprogramma. In die eerste periode is Vingegaard vooral met oefeningen met de fysiotherapeut bezig. “Al redelijk snel kon hij toch op de hometrainer fietsen. Eerst een uur en vervolgens twee keer een uur op een dag. Het komt dan aan om zijn opbouw zo efficiënt en slim mogelijk aan te pakken. Beter een uur nuchter dan zomaar een uur fietsen, en later zijn we pas de HIIT trainingen (waarbij het volledige vermogen wordt gegenereerd, red.) gaan doen, zodat je uit de beperkte tijd wel het optimale eruit haalt.”
De volgende mijlpaal bereikt Vingegaard op 7 mei wanneer hij voor het eerst buiten kan fietsen. “Op dat moment is hij nog volledig met de opbouw bezig en heeft het nog niks met een normale trainingsaanpak te maken. Je kijkt waar Jonas goed op reageert, al zagen we toen ook dat hij van inspanningen redelijk snel moe werd. Dat geeft aan dat er toen waarschijnlijk nog iets in het lichaam aan het herstellen is dat veel energie vraagt.”
“Als trainer leef je in die periode van dag tot dag met hem. Jij kijkt hoe hij op iets reageert en daar bepaal je het programma van de volgende dag op. We hebben in die dagen heel intensief contact met elkaar, omdat je continu nadenkt en schakelt hoe je het schema het beste opbouwt. Voortdurend ben je zaken aan het aanpassen. Steeds vraag je je opnieuw af waar Jonas daadwerkelijk staat.”
Na bijna drie weken in Denemarken te zijn geweest, gaat Vingegaard naar Mallorca om daar de intensiteit van de trainingen rustig aan te verhogen. Waar hij in woonplaats Glyngøre alleen maar op het vlakke kan trainen, kan hij op het grootste eiland van de Balearen ook klimmen en dalen.
Tim Heemskerk met Jonas Vingegaard – foto: Visma | Lease a Bike
Voor Heemskerk is dit week twee (basis leggen) in zijn revalidatie naar de comeback. “Vanaf het begin heb ik gezegd dat Jonas acht weken nodig heeft om weer op een goed niveau te komen. Dan reken ik vanaf het moment dat hij weer voorzichtig begon te fietsen, dan ben je toch weer met de basis en aan de opbouw bezig. In Trainingpeaks heb ik dan ook letterlijk afgeteld van acht naar één, waarbij één de taperweek is dat hij weer herstelt van de hoogte. Je kunt alleen beter worden van hoogte wanneer je die laatste week rust op normaal niveau in plant.”
Mallorca
Op Mallorca begint het performancedeel van de training. Ook hier reageert Vingegaard goed op de prikkel om bergop te rijden, maar ook mentaal om opnieuw een afdaling in te gaan. Na bijna een week op het Spaanse eiland reist hij naar Tignes, waar hij vervolgens een maand verblijft om zijn vorm op Tour-niveau te krijgen.
Heemskerk: “De eerste week konden we rustig opbouwen, omdat hij aan de hoogte moet wennen. Vervolgens een blok van drie weken harde trainingen om weer op niveau te komen.”
Wanneer de rest van de Tour-ploeg op de laatste vrijdagochtend van hoogte in Tignes vertrekt, besluit Heemskerk in overleg met Vingegaard dat het beter is om drie extra dagen op hoogte te blijven. “Ik weet op welke trainingen Jonas heel goed reageert. In zijn trainingen in de laatste dagen had ik het gevoel dat we nog steeds een beetje te kort kwamen. Daarom hebben we toen de hoogtestage nog eens met drie dagen verlengd. De zes hersteldagen tot de Tour-start in Florence moeten voldoende zijn.”
Heemskerk benadrukt dat het Vingegaard zelf is die de knoop heeft doorgehakt om naar de Tour te gaan. “Natuurlijk in overleg met ons, en iedereen van de technische staf stond ook achter zijn besluit.”
‘Nooit een terugval, verkoudheid of griepje was funest geweest’
Gedurende zijn hele revalidatie en trainingsopbouw om op tijd fit te geraken voor de Tour, heeft de technische staf van Visma | Lease a Bike naar vergelijkingsmateriaal van de voorgaande jaren gekeken. “Hij heeft in die periode continu stapjes gezet, waardoor de achterstand op zijn niveau in de voorgaande jaren steeds kleiner werd. Nooit hebben we te maken gehad met een terugval. Een verkoudheid of een griepje in die periode was funest geweest. Dan had hij de Tour kunnen vergeten.”
Een ander aspect wat meespeelde, is dat Vingegaard sinds zijn val in het Baskenland geen wedstrijd meer had gereden. Zoals hij zelf al op de eerste rustdag zei, had hij na die val in het Baskenland het gevoel dat hij zou doodgaan. “Zou het rijden in de hectiek van het peloton zoveel stress met zich meenemen dat dit enorm veel energie zou kosten? Die vraag hebben we ons meermaals afgevraagd en daar kon niemand een antwoord op geven”.
“Op de klim van San Luca kregen wij op de tweede dag al het antwoord dat dit niet het geval leek. Op de vierde dag op de Galibier bevestigde hij dat nogmaals door Pogacar bergop heel lang te volgen. In de rit door het Centraal Massief hadden we allemaal, op basis van zijn waardes, het gevoel dat het er heel erg goed begint uit te zien.”
Voorzichtig
Toch is Heemskerk nog voorzichtig richting het verdere vervolg van deze Tour. “De heel lange beklimmingen, die normaal het terrein van Jonas zijn, hebben we in deze Tour nog niet gehad. Als je naar de Galibier gaat kijken, dan was dat eigenlijk maar een inspanning van zo’n twintig minuten waarin hij het grootste deel van de klim met de wind vol op kop goed beschermd in de eerste groep reed. Dus hoe hij zich dit weekend in die eerste lange opeenvolgende bergritten houdt, daar kunnen wij nog niks op zeggen.”
Heemskerk gelooft juist dat er in deze Tour voor Vingegaard nog ruimte is om beter te worden. “Andere jaren gebruikte hij het Criterium du Dauphiné door in lange bergritten in wedstrijdverband een extra prikkel te krijgen. Nu krijgt hij die door iedere etappe die hij in de Tour fietst. Dus mijn gevoel zegt dat hij in deze ronde nog stappen kan zetten.”
Tadej Pogacar en Jonas Vingegaard. Foto: Cor Vos
Andere vraag is of zijn basis met slechts acht weken training wel breed genoeg is om drie weken op het hoogste niveau te presteren. “Ja, ik denk dat de inspanningen in de Tour hem juist beter maken”, is Heemskerk positief.
“Je hebt te maken met het winnen van fitheid en aan andere kant het verhaal van frisheid. Dat lijkt goed te gaan. Alleen kan niemand, ook ik niet, voorspellen welke impact de zware slotweek van de Tour op hem heeft. Dat kunnen we pas na de Tour constateren. Met een slimme manier van de trainingsopbouw denken we hier goed aan gewerkt te hebben. Anderzijds zijn wij allemaal nu al heel verbaasd over zijn niveau in deze Tour. Ja, ik ook. Ik ben heel blij hoe hij hier rondrijdt.”
Het niveau en de waardes die Vingegaard vooral in de rit naar Le Lioran heeft laten zien, geven Heemskerk veel vertrouwen. “Ik heb er een goed gevoel over. Als je ziet hoe hij die laatste helling in het Centraal Massief opknalt en wat hij daar qua vermogen wegtrapt… Ja, dat lijkt inderdaad wel op de oude Jonas zoals we hem kennen.”
“De signalen voor het echte hooggebergte zijn goed. Ik denk dat zondag meer duidelijk wordt. Jonas heeft gezegd dat het in de Tour starten al als een overwinning voelt en dat die ritzege van afgelopen woensdag een bonus was. Dit is al ongekend. Al is er bij ons op basis van de cijfers en zijn werkwijze nog de hoop dat hij de komende dagen in de Tour nog verder kan groeien.”
Tijdlijn van het herstel van Jonas Vingegaard
4 april: Val in de Ronde van het Baskenland
13 april: Ontslagen van IC van ziekenhuis Gasteiz
16 april: Ontslag uit ziekenhuis Gasteiz en vertrokken naar zijn huis in Glynglore in Denemarken
22 april: Gestart met fysiotherapie en voorzichtig met het leggen van een basisconditie
29 april: Start van rustig fietsen op Tacx en ietwat intensievere fysio
6 mei: Eerste fietsrit buiten, waarna de basis echt gelegd kon worden
20 mei: Vertrek naar Mallorca om ook bergop en bergaf te fietsen
27 mei: Op hoogtestage naar Tignes. Eerste 4 dagen in teken van herstel en aanpassing op hoogte, daarna ruim drie intensieve trainingsweken.
23 juni: Aantal dagen rust en tapering in zijn tweede huis in Annecy
26 juni: Vertrek naar Tour de France-start in Florence
29 juni: Start van de Tour de France
Om te reageren moet je ingelogd zijn.