Woerden staat in de herfstvakantie twee dagen in het middelpunt van de belangstelling. De Utrechtse stad heeft de Koeiemarkt en in aanloop naar dat evenement is de veldrit de Nacht van Woerden bij duisternis al achttien jaar een symbool. De woorden knus, uniek en charme vallen, maar ook de ambitie wordt uitgesproken. “Het is een vaste waarde op de kalender”, vindt Marianne Vos.

Woerden en Diegem. In Nederland en België zijn er slechts twee avondcrossen op de kalender. Ook in de Verenigde Staten wordt zo nu en dan een veldrit in het duister georganiseerd. “Ik vind het heel mooi. Het is wel lastig, want met door de donkerte is je snelheid heel lastig in te schatten”, legt Vos, de winnares bij de vrouwen, uit.

‘Enorm geïnvesteerd in licht’
Toch klonk er een aantal jaar geleden meer kritiek op crossen in het donker. De parcoursen zouden gevaarlijk zijn. “Ik weet niet of de kritiek verminderd is, daar kan ik niet over oordelen. Ik hoor weinig kritiek, want iedereen is enthousiast. Het is super goed verlicht, dus je hebt als renner geen last van het donker. Dan is er nog de extra sfeer die het met zich meebrengt”, zegt de Brabantse.

Ze krijgt bijval van Lars van der Haar. “Het went. Ik probeer goed in te rijden om door te hebben waar de lastige plekken liggen, maar op een gegeven moment heb je dat door. Ik merkte wel dat ik in de laatste twee rondes een hekje meepakte met mijn heup.”

Arjan van der Horst is de voorzitter van de organisatie in Woerden. Hij kent de kritiek, maar heeft daar ook al op gereageerd. “Al sinds Richard Groenendaal hier reed letten we daar op. Hij legde uit: Ik heb moeite om van licht in donker te rijden. Als je egaal licht hebt, is dat prima. We hebben dus enorm geïnvesteerd in licht. Je moet elke keer mee en denken: wat kun je zelf verbeteren?”, vraagt hij zich af. “We hebben de starttijd voor vrouwen en mannen vervroegd, zodat ze niet heel laat naar bed gaan. Voorheen was dat 22 uur ‘s avonds, maar dat hebben we naar voren gehaald. Dat is voor hen prettiger, je hebt renners nodig.”

Ontwikkeling met tv-registratie en apps
Als de Nacht van Woerden vergeleken moet worden met een andere cross, dan is dat Diegem, dat behoort tot de Superprestige. “Diegem is ook een stadscross. Zelf vind ik Diegem wel een leuke cross, maar het is half overdag en de profs rijden in het donker. Wij doen alles in het donker, dat is wel het verschil”, aldus Van der Horst.

“Diegem is nog wel een stukje lastiger”, geeft Woudenberger Van der Haar het verschil in moeilijkheid aan. “Het maakt het niet extra dat het een avondcross is; ik heb het liever in de middag, maar hier in Woerden is het voor mij een voordeel dat het avond is. Voor mij is het dichtbij en de rest moet ver rijden.”

“In Diegem heb je heel veel licht. Zij betalen tien keer zoveel aan licht als wij en hebben ook een live-uitzending, daar heb je goed licht voor nodig”, aldus organisator Van der Horst. Voor Woerden wordt ook gewerkt aan een tv-registratie. “Daarover zijn we in gesprek met RTV Utrecht. Wij gaan serieus kijken of we live-tv kunnen doen, maar ook met apps, zodat mensen de renners kunnen volgen. Die ontwikkeling gaan we inzetten.”

‘Strijd, daar zoeken we naar’
Van der Horst is uiterst tevreden met het deelnemersveld van de Nacht van Woerden. Dinsdag won de man van de regio – Lars van der Haar – voor het vierde jaar op rij bij de mannen. “Wout van Aert en Mathieu van der Poel zeiden niet te komen. Voor hen zijn andere wedstrijden van meer belang”, erkent de organisatie direct. “Dit is typisch een cross waar de mannen die om plek drie strijden, kunnen winnen. Het wordt dan ook strijd, daar zoeken we naar. Als hier één iemand voorop rijdt, is dat niet leuk.”

“Lars beschouwt dit als zijn thuiscross, dus hij is altijd verzekerd van een startplek. Dat maakt ons niet uit. Hij heeft ook al zo vaak gewonnen, dat maakt hem voor onze sponsoren ook een supervent. Ik wil graag een zo breed mogelijk deelnemersveld. Het zou leuk zijn als we Mathieu of Wout aan de start hebben. Maar ja, ik kan ze niet verplichten.”

‘De Nacht van Woerden is een succes, het is toch iets anders’
Woerden is relatief klein in het wereldje. Wil het groeien, dan lijkt een stap naar een regelmatigheidsklassement logisch. Van der Horst bevestigt dat er gesprekken gevoerd zijn. “We hebben wel eens gepoogd om tot een klassement toe te treden”, zegt hij. “We moeten het daar intern ook over eens zijn. Willen we dat wel? Of willen we het unieke karakter van de Nacht van Woerden behouden? Het is een succes. Dit is toch iets anders. Iedereen heeft dat als hij hier rijdt.”

“Je komt in de handen van de professionele, commerciële organisatoren en dat zou de doodsteek kunnen zijn voor de sfeer die wij hier hebben”, doelt hij op de grote klassementen. “Dan komt er een heel ander mechanisme om de hoek kijken. Het is nog knus en dat willen we ook houden. Het is Woerden. Het is geen cross op zich, maar de opmaat richting woensdag, de Koeiemarkt en de warenmarkt. Twee dagen staat de stad op zijn kop. Als je de cross heel groot wil maken, dan verlies je de samenhang met de stad en de knusheid van de stad.”

Marianne Vos heeft al veel meegemaakt, maar dat Woerden een veldrit op zich is, is voor haar bijzonder. “Dat heeft wel zijn charme. Je ziet ook hoeveel mensen er op af komen en dan is het geen regelmatigheidsklassement. Het is zeker een vaste waarde op de kalender”, zegt de allroundster.

Verkeersprobleem is nog een knelpunt
Wanneer reizen Mathieu en/of Wout misschien wel naar Woerden? Bij een groot kampioenschap. Maar een dergelijk evenement wordt niet zomaar toegewezen. “Het parcours moet dan veranderen, dat doen we met de Gemeente Woerden. Er komen voetgangerspaden onderaan de singel, daar mogen wij gebruik van maken. Ze krijgen de reglementen hoe breed het moet zijn, dus we krijgen over een paar jaar een heel ander parcours.”

Door een nieuw contract met hoofdsponsor Kiremko (tot en met 2024) staat de cross ook de komende zes jaar op de kalender. De plannen voor een Nederlands kampioenschap of Europese titelstrijd zijn er zeker in Woerden. In het geval van een NK wil de organisatie niet de plek in de herfstvakantie afstaan, maar wil het én de Nacht van Woerden én het kampioenschap. “We hebben er gesprekken over gehad, maar Woerden heeft een verkeersprobleem. De rondweg wordt helemaal aangepakt. Als dat klaar is, zijn er plannen voor een tweede NS-station in Woerden. Dan is er een evenementenstation, zijn er goede toegangswegen en kunnen wij een groot evenement organiseren.”

“De ambitie is er zeker”, zegt Van der Horst over de poging om een Europees kampioenschap te organiseren. “Dat gaan we wel proberen. Aan de infrastructuur moet nog jaren gewerkt worden. Een WK is wel heel groot dromen, want dat betekent ook dat we ook als organisatie (nu zeven à acht personen, red.) moeten veranderen.”