De Amerikaanse renster Kristen Faulkner is de verrassende nieuwe olympische kampioene op de weg. In de finale reed ze op kousenvoeten weg uit een groepje van vier met Lotte Kopecky, Marianne Vos en Blanka Vas. Nederland pakte dankzij Vos wel een zilveren medaille, voor Lotte Kopecky, die het brons mee naar huis mag nemen.

Na het debacle van Tokio waar de Oostenrijkse Anna Kiesenhofer de Nederlandse en Belgische favorieten verraste, kregen we voor de wegrit een extra gemotiveerde Nederlandse en Belgische equipe aan de start in Parijs. De rensters kregen een parcours met een lengte van 158 kilometer een 1.700 hoogtemeters voorgeschoteld. Geen eenvoudige opgave dus. Evenals de mannen was de kasseiklim Côte de la butte Montmartre (1 km aan 6,5%) de scherprechter in de 18,4 kilometer lange finalerondes.

De 65-jarige Franse wielerlegende Jeannie Longo mocht het startschot geven. Zij veroverde 28 jaar geleden de olympische titel in Atlanta. Het was echter een minder grote naam die voor de eerste aanval van de dag zorgde. Het ging om Awa Bamogo uit Burkina Faso, maar haar poging was amper 15 kilometer beschoren. Later luidde ook de Slovaakse Nora Jencusova de aanvalstrom, maar ook zij kreeg geen gelijkgezinden mee.

De ijzersterke Nederlandse ploeg vooraf – foto: Cor Vos

Het duurde lang voor de Afghaanse zusjes Yulduz en Fariba Hashimi hun tegenaanval op gang trokken, met de Israelische Rotem Gafinovitz, Thaise Thi That Nguyen en de Wit-Russische Hanna Tserakh. Ze moesten al twee minuten op Jencusova dichtrijden, wat uiteindelijk pas lukte op zo’n honderd kilometer van de aankomst. Ook de Oezbeekse Olga Zabelinskaya probeerde dat, maar zij slaagde niet in haar opzet. In het peloton maakte men zich niet de minste zorgen, want de zes leiders mochten even veel minuten wegrijden. Wel moest Nederland dan al aan de bak. Zij hadden drie favorieten in huis, en dus zette Ellen van Dijk zich op kop in hun dienst.

Op 68 kilometer van het einde kregen we het begin van wat een geanimeerde finale zou worden. Niet alleen spatte de kopgroep helemaal uit elkaar, in het peloton volgden ook de eerste speldenprikjes van de rensters die op de grote favorieten wilden anticiperen. Voorin bleven zo Tserakh en Hashimi met z’n tweetjes over. Achterin opende de Spaanse Mavi Garcia de debatten. De Spaanse behoorde tot de schaduwfavorieten en zag meteen Marianne Vos in actie schieten. Even later deed Demi Vollering hetzelfde in de reactie op aanvallen van de Britse Anna Henderson en Elizabeth Deignan en de Canadese Alison Jackson.

Eerste beslissing na massale valpartij
Het was echter vooral wat aftasten, echte verschillen kregen we pas twintig kilometer later bij de gevreesde Montmartre-klim. In de bocht richting het klimmetje ging de Zwitserse Elise Chabbey er plots bij liggen, maar nam daarbij het halve peloton mee in haar spoor. Zeer veel renners werden opgehouden, en op die manier ontstond er als bij toeval een interessante kopgroep.

Van de Nederlandse sterrenploeg was alleen Marianne Vos mee, maar ook de Italiaanse Elisa Longo Borghini en de Britse Elizabeth Deignan waren de grootste namen die de slag hadden overleefd. Met Pfeiffer Georgi en Anna Henderson had die laatste zelfs nog twee pionnen bij zich, die best wel interesse hadden om het tempo erin te houden. Verder zagen we voorin ook nog de kopjes van de Zwitserse Noemi Rüegg, de Amerikaanse Kristen Faulkner, de Duitse Liane Lippert, de Hongaarse Blanka Vas en de Spaanse Mavi Garcia.

De grote afwezigen waren dus de Belgen, die met Lotte Kopecky de topfavoriete in huis hadden. Geen probleem, moet Kopecky gedacht hebben, want op de beklimming van Montmartre zelf maakte de Belgische nadien zelf de sprong met een indrukwekkende inspanning. Eentje die zomaar even de snelle Lorena Wiebes losgooide. Longo Borghini en de Britten probeerden de terugkeer van Kopecky nog af te wenden, maar de Belgische dichtte in één ruk de kloof van zo’n vijftien seconden.

Marianne Vos in een interessant groepje – foto: Cor Vos

Daarop kwam Nederland weer in een positie terecht die ze eigenlijk wilden vermijden: voorop komen met Kopecky. Demi Vollering ging dan maar een handje toesteken in het peloton, waar ze samen met de Fransen de debatten leidde. Alleen groeide de voorsprong van de kopgroep op korte tijd wel erg snel. Voor iedereen het goed en wel besefte was de groep meer dan een halve minuut weggereden en leken ze het voor de overwinning uit te mogen vechten. Dat zorgde voorin voor nervositeit en een tal van nieuwe prikjes.

Tactisch sterke Vos
De tweede keer de Montmartre-kasseien brachten geen soelaas, maar in de kilometers nadien kregen we wel een tactisch steekspel. De Britten en Longo Borghini legden al hun troeven op tafel, maar kozen niet het juiste moment. Marianne Vos deed dat even later wel. Ze sloeg op een lichtoplopend stuk de handen in elkaar met de Hongaarse Blanka Vas, in het normale leven een ploeggenote van Kopecky. Maar die laatste begon te pokeren en miste de slag. Achter hun rug keek iedereen het wit uit elkanders ogen, waardoor ook Vos en Vas op hun beurt een halve minuut konden pakken.

Maximaal reden ze veertig seconden weg, maar dan moest de laatste keer Montmartre nog komen. Daar keerde de situatie plots volledig. De Amerikaanse Kristen Faulkner ontbond haar duivels bij de achtervolgers en nam in haar eentje zowat de hele kasseiklim voor haar rekening. Ze reed renster na renster eraf, tot alleen nog Kopecky aan haar wiel plakte. En de seconden? Die smolten als sneeuw voor de zon.

Het vlakke slot werd zo nog razend spannend. De twee duo’s – Vos/Vas en Kopecky/Faulkner – hielden elkaar in bedwang met een kloof van amper vijf seconden tussen beide. Het was lang niet duidelijk in welke richting het kwartje zou vallen, maar toen de twee leidsters toch een beetje begonnen te pokeren, kwamen Kopecky en Faulkner toch aansluiten. De Amerikaanse liet Kopecky het laatste kloofje dichten en sprong meteen daarna weg achter haar rug. Vas probeerde de kloof wel weer te dichten, maar ze kreeg geen steun. Het gevolg: de vogel was gaan vliegen.

De Amerikaanse wist niet wat haar overkwam en zag de drie rensters achter zich beginnen surplacen. Ze kreeg zo vrij spel en boekte de mooiste overwinning in haar carrière. Daarachter lanceerde Lotte Kopecky de spring van wel erg ver, maar ze zag Marianne Vos in extremis nog over zich komen. Vas viel zo – al was het heel nipt – naast het podium.

De sprint voor het zilver – foto: Cor Vos