Als wielerliefhebbers zeggen dat ze uitkijken naar ‘De Ronde’ dan kan dat maar een koers betekenen: de Ronde van Vlaanderen. Of het nu eind maart, begin april is of eind november: er wordt op elke dag van het jaar gedroomd over Vlaanderens Mooiste. Op 23 mei 1913 begon het verhaal van de Ronde voor mannen, het vrouwenpeloton vrouwen moesten er bijna negentig jaar langer op wachten. Maar toen-ie er was, werd de koers direct hét hoogtepunt van het klassieke voorjaar. WielerFlits neemt je mee in de uitgebreide historie.

Denkend aan Vlaanderen
Zie ik wielertoeristen
Traag door oneindig
Heuvelland gaan

Was Hendrik Marsman een Vlaming geweest, dan was zijn beroemde gedicht misschien wel zo begonnen. Als geen andere streek waar dan ook ter wereld ademen de Vlaamse Ardennen de koers. De koers is er in zekere zin een van de voornaamste religies, met de Muur van Geraardsbergen, de Koppenberg en de Oude Kwaremont als voorname heiligdommen — of vormen de hellingen een moderne kruiswegstatie? Hoe het ook zij: wie deze wedstrijd wint, wordt direct een heilige.

De Ronde is in zekere zin een eerbetoon aan het leven. Mooie en minder mooie momenten volgen elkaar in razend tempo op. Een leven zonder obstakels is een utopie en in de Ronde kan het ook flink afzien zijn. Je komt altijd wat tegen. Tegenslagen. Miserie. Nog zo’n rothelling, weer een kasseienstrook. Pech kan worden opgevolgd door nog meer ellende. Gelukkig behoort pure euforie ook tot de mogelijkheden.

foto: Cor Vos

En dat allemaal in Vlaanderen dus. Waar men, als we de teksten van Raymond van ’t Groenewoud mogen geloven, een peer nog kan stoven. Een gebied van 13.522 vierkante kilometer dat bekendstaat als het beloofde wielerland. Vlaanderen houdt van de koers en de koers houdt minstens zo veel van Vlaanderen. En op geen enkele andere dag is dat zo geweldig mooi zichtbaar als op de dag van de Ronde van Vlaanderen.

We draven door. Sorry. Maar daar heeft De Hoogmis het ook wel een beetje zelf naar gemaakt. Had de Ronde maar niet zo’n adembenemende wedstrijd moeten zijn waarin zo ontzettend veel heldenepossen zijn geschreven. Hadden de hartstochtelijke fans maar niet jaar na jaar in groten getale uit moeten lopen voor het jaarlijkse wielerfeest der wielerfeesten.

Tasjkentse topper en kinderziekte
Zo’n negentig jaar na de eerste editie voor mannen, vindt in 2004 de eerste Ronde van Vlaanderen voor vrouwen plaats. Een renster die geboren werd in Tasjkent, de huidige hoofdstad van Oezbekistan, maar die nu ergens langs het Meer van Lugano woont, greep deze kans met beide handen aan. In een race over nog geen honderd kilometer reed Zulfia Zabirova namens Let’s Go Finland (schitterende ploegnaam) op de Muur van Geraardsbergen iedereen uit het wiel, waarna ze haar hardrijderscapaciteiten kon aanspreken om aan de meet Trixi Worrack (tweede) en Leontien van Moorsel (derde) vier seconden voor te blijven.

Zulfia Zabirova, voor altijd de allereerste Rondewinnares – foto: Cor Vos

En het is niet de enige grote overwinning in de loopbaan van Zabirova. Ze werd zowel meervoudig Russisch als Kazachs wegkampioene (ze wisselde in 2005 van nationaliteit) en ze behaalde gouden tijdritmedailles op de Olympische Spelen (1996) en het wereldkampioenschap (2002). Met de Ronde, twee keer Primavera Rosa en de Tour de Berne staan er in totaal vier wereldbekerwedstrijden op haar goedgevulde palmares. Om maar te zeggen: ja, met Zabirova kreeg de Ronde gelijk een grote naam als winnares.

In 2005 konden we de eerste Nederlandse zege noteren. Na 112 kilometer en twaalf hellingen kwam Mirjam Melchers-Van Poppel als eerste aan in Meerbeke nadat ze in de finale had afgerekend met ploeggenote Susanne Ljungskog. De Nederlands-Zweedse combine was zich niet bewust van de schertsvertoning die zich achter hen afspeelde. De groep die om plaats drie streed, reed in de laatste kilometers verkeerd en kwam in tegenovergestelde richting over de meet. Laten we het een kinderziekte noemen. Een jaar later eiste Melchers-Van Poppel wel alle aandacht voor zich op door voor de tweede keer te winnen.

Van Meerbeke naar Oudenaarde
De Halsesteenweg fungeert in 2011 voor het laatst als finishstraat. Annemiek van Vleuten heeft dan al enkele leuke overwinningen geboekt, maar op die licht hellende aankomststrook breekt ze ook echt door bij het grote publiek. Als lid van het bijzonder succesvolle collectief van Nederland Bloeit (nog maar eens een schitterende ploegnaam) rekent ze na 130 kilometer koelbloedig af met Tatiana Antoshina. Tien jaar later zou ze ‘m nog eens winnen, maar dan op het nieuwe parcours, met start en finish in Oudenaarde.

Van Vleuten is niet de enige die dit kunststukje al eens klaarspeelde. Judith Arndt presteerde dit namelijk ook. Zowel in 2008 als in 2012 verwijst ze Kristin Armstrong naar plaats twee. De eerste keer in Meerbeke, de andere keer in Oudenaarde. Samen met Van Vleuten, Melchers-Van Poppel en Elisa Longo Borghini (2015 en 2024) mag de Duitse zich dan ook recordhoudster noemen. In de jaren die nog niet zijn besproken, blijven de grote namen de erelijst glans geven. Logisch natuurlijk, de Ronde wordt nu eenmaal niet gewonnen door koekenbakkers. Dat zal dit jaar niet anders zijn.

Twee Vlaamssprekende rensters hebben de Ronde al eens op hun naam geschreven. Als we beide zeges met elkaar vergelijken valt de toegenomen aandacht en waardering voor het vrouwenpeloton ontzettend op. Niet dat er maar twee man en een paardenkop aan de finish stond toen Grace Verbeke in 2010 de Ronde won na een prachtige solo, integendeel. Maar vergelijk dat eens met de orkaan van geluid die opsteeg bij de eerste zege van Lotte Kopecky in 2022. Vergelijk de voorpagina’s van de kranten, het aantal voorbeschouwingen, het aantal TV-minuten en ga zo maar door. Het is duidelijk dat de sport het afgelopen decennium ontzettend is gegroeid.

Onbetaalbaar
En dat is mede te danken aan de Ronde van Vlaanderen. De laatste jaren zijn er heel wat mannenklassiekers die dachten: ‘dat vrouwenwielrennen, daar moeten we ook eens wat mee’. De Ronde van Vlaanderen was z’n tijd wat dat betreft ver vooruit. Goed, bij de Ronde was er niet vanuit het niets sprake van gelijkwaardigheid, maar de organisatie van De Hoogmis gaf het vrouwenpeloton wel een podium. En het peloton greep de kansen die ze kregen met beide handen aan.

En het mooiste is: de essentie van de koers blijft hetzelfde. Grace Verbeke hield dan weliswaar na verdeling van de winstpremie slechts vijftig euro over aan haar triomftocht door de Vlaamse Ardennen (waar we zeker wat van kunnen vinden), maar is dat nu echt het belangrijkste? Verbeke heeft immers, net als Kopecky (die een riant salaris opstrijkt), wel mooi de Ronde van Vlaanderen gewonnen. En laat dat gevoel nu onbetaalbaar zijn.

De Ronde van Vlaanderen staat in het seizoen 2025 gepland op zondag 6 april 2024.