De eerste bergetappe van de Tour de France 2023 heeft het klassement volledig op zijn kop gezet. Na ruim 162 kilometer door de Pyreneeën was het Jai Hindley (BORA-hansgrohe) die in Laruns een dubbelslag sloeg door vanuit de vroege vlucht de rit te winnen en de gele trui te pakken. Maar hét verhaal werd daarachter geschreven, want Jonas Vingegaard wist op de Col de Marie Blanque weg te rijden van Tadej Pogačar en een serieus gat te slaan met zijn grote concurrent.

Fabio Jakobsen snel in de problemen
De spanning was om te snijden aan het begin van de eerste etappe door de Pyreneeën, want de strijd om de ritzege lag open, terwijl ook de klassementsploegen hun zinnen hadden gezet op tijdwinst en mogelijk ritwinst. Er werd in de openingsfase dan ook slag om slinger aangevallen. Pierre Latour reed lange tijd vlak voor het razende peloton uit.

Daarachter toonden onder meer Mathieu van der Poel, Wout van Aert, Julian Alaphilippe, Valentin Madouas en Rigoberto Urán zich, maar al die uitvalspogingen werden weer gecounterd. Het duurde kilometers lang voor een eerste echte kopgroep wegreed. Dat was slecht nieuws voor Fabio Jakobsen, die na zijn harde crash een slechte nacht kende en al vroeg achter de feiten aanreed. Hij kreeg met Michael Mørkøv een luitenant mee om hem door de bergen te loodsen. Ook Søren Waerenskjold had problemen na zijn val.

Fabio Jakobsen had het moeilijk – foto: Cor Vos

Van Aert en Hindley mee in de vlucht
Na 30 kilometer was het dan toch raak. In twee schuifjes ontstond een monstervlucht van in totaal 36 renners (!) groot. De meest opvallende naam? BORA-hansgrohe-kopman Jai Hindley met nog twee ploegmaats. Ook Wout van Aert (op 16 seconden van Yates de best geplaatste renner in de vlucht), Christophe Laporte, Tiesj Benoot van Jumbo-Visma waren mee als pionnen voor Jonas Vingegaard, net als Felix Großschartner en Marc Soler als ploegmaats van Tadej Pogacar en Adam Yates.

Andere interessante namen in de vlucht van de dag: Daniel Felipe Martínez (INEOS Grenadiers), Valentin Madouas (Groupama-FDJ), Esteban Chaves, Rigoberto Urán (EF Education-EasyPost), Julian Alaphilippe (Soudal Quick-Step), Jack Haig (Bahrain Victorious), Giulio Ciccone (Lidl-Trek), Aurélien Paret-Peintre, Felix Gall (AG2R Citroën), Matteo Jorgenson (Movistar), Torstein Traeen (Uno-X), Victor Campenaerts en Maxim Van Gils (Lotto Dstny).

Die grote groep kreeg meer dan twee minuten van het peloton, waar UAE Emirates het heft in handen nam. De ploeg van gele trui Yates liet het verschil niet te groot worden, om Hindley niet te ver te laten wegrijden. Na de tussensprint van de dag besloten Van Aert, Campenaerts en Mads Pedersen door te rijden. Zij reden een minuut weg van hun voormalige medevluchters, op weg naar de voet van de Col de Soudet (15,1 km aan 7%). Het peloton volgde daar weer anderhalve minuut achter.

Van Aert, Campenaerts en Pedersen in de aanval – foto: Cor Vos

Op de flanken van de Soudet bleven Van Aert en Campenaerts lange tijd samen, tot 2,5 kilometer onder de top de betere klimmers versnelden onder aanvoering van Ciccone. In het peloton liet UAE de teugels iets vieren op ruim drie minuten van de vluchters, maar dat ging nog te hard voor Jakobsen, die de pijn moest verbijten en omringd door ploegmaats zijn weg vervolgde.

Samensmelting in de kopgroep
Hindley, Ciccone, Gall en Krists Neilands bleven over vlak onder de top van de Soudet, maar het was de Oostenrijker die met een dubbele demarrage iedereen achter zich liet en 20 bergpunten opraapte. Niet ver achter hem pakten Martínez (15) en Ciccone (12) de meeste punten. Het peloton passeerde vier minuten later de top in de dichte mist. Overigens wist Van Aert, samen met Benoot en veel andere gelosten, in de afdaling terug te keren vooraan.

In de laatste 50 kilometer van de rit stonden nog de Col d’Ichère (4,4 km aan 6,2%) en de Col de Marie Blanque (9,2 km aan 7,6%) op de rol. Nog voor dat eerste klimmetje profiteerde Neilands van een stil moment door weg te rijden uit de kopgroep, hij kreeg niet veel later Van Aert en Alaphilippe achter zich aan. Die twee sloten op de top van de Col d’Ichère aan bij de Let.

UAE Emirates had ondertussen het tempo opgeschroefd op de Col d’Ichère in het peloton, waardoor het verschil weer richting de drie minuten ging. In de achtervolgende groep probeerden AG2R Citroën en INEOS Grenadiers het gat met de groep-Van Aert overbrugbaar te houden voor Gall en Martínez met de Marie Blanque op komst. Aan de voet was het gat 25 seconden.

Sepp Kuss leidt aanval Jonas Vingegaard in – foto: Cor Vos

Jumbo-Visma valt Pogačar aan, Hindley jaagt op geel
Ruim vijf kilometer onder de top werden de koplopers gegrepen, waarna Van Aert meteen gelost werd. De ritzege en de gele trui raakten daardoor uit zicht voor hem. Vooraan bleven alleen de sterksten over; alleen Hindley kon een versnelling van Gall volgen. Daarachter werden Ciccone, Emanuel Buchmann, Martínez en Haig geslagen. Op 1,7 kilometer van de top koos Hindley zijn moment. Hij demarreerde, liet Gall achter en ging solo op jacht naar de ritzege én het geel.

Het peloton volgde op ruim twee minuten aan de voet van de Marie Blanque, waarna Jumbo-Visma flink aan de boom ging schudden. Sepp Kuss en de uitgezakte Van Aert plaatsten daar een serieuze versnelling voor Vingegaard, waardoor alleen Pogačar, Adam Yates, Simon Yates, Carlos Rodriguez, David Gaudu en Michael Woods konden volgen. Een nieuwe demarrage van Kuss zorgde ervoor dat alleen Vingegaard en Pogačar in zijn wiel bleven. Ook gele trui Yates ging daar overboord.

Toen was het moment gekomen voor de demarrage van Vingegaard. Hij sloeg direct een gat met Pogačar, die de venijnige demarrage van de Deen niet kon volgen. Vingegaard slokte allemaal geloste vluchters op en liet Pogačar spartelen. Hij kwam ruim een minuut na de solerende Hindley over de top van de klim en pakte op het steilste stuk al 36 seconden (!) op zijn Sloveense concurrent.

Jai Hindley op weg naar historische ritzege en leiderstrui – foto: Cor Vos

Man-tegen-mangevecht richting Laruns
In de laatste 17 kilometer, in dalende lijn en vlak, ging de beslissing vallen om de ritzege en de gele trui. Hindley had een halve minuut op Gall, die weer een halve minuut had op een groep met Vingegaard, Ciccone en Buchmann. Daarachter keek Pogačar al aan tegen een achterstand van 50 seconden op de groep-Vingegaard, terwijl de gele trui op meer dan twee minuten volgde.

Met een ijzersterke afdaling wist Vingegaard aan te sluiten bij Gall, maar de Deen kreeg geen steun van Ciccone, Buchmann en Gall in de strijd om tijdwinst ten opzichte van Pogačar. De Sloveen moest het ruim een minuut daarachter ook zonder steun doen, hij had met Kuss nog ‘sleper’ in zijn wiel en liet zich uitzakken in een groep met Yates, Yates, Rodriguez, Gaudu en Skjelmose.

Hindley begon uiteindelijk met een voorsprong van 35 seconden aan de slotkilometer. Hij had daardoor alle tijd om zijn ritzege te vieren bij zijn Tour de France-debuut. Als klap op de vuurpijl veroverde hij ook nog de gele trui, die hij overnam van Adam Yates. Een halve minuut later sprintte Ciccone naar de tweede plaats, voor Gall. Een moegestreden Vingegaard werd vijfde. De groep-Pogačar kwam exact 1.04 minuut later over de finish in Laruns.

Vingegaard nu 53 seconden voor Pogačar
Een serieuze dreun dus voor Pogačar en UAE Emirates. In het algemeen klassement, aangevoerd door Hindley, staat Vingegaard nu tweede op 47 seconden. Ciccone is derde, Buchmann vierde en Adam Yates vijfde. Pogačar bezet de zesde plaats op 53 seconden achterstand van Vingegaard, met donderdag een nieuwe Pyreneeënrit voor de boeg.