Vlaanderen is het mekka van de koers, zeker in deze periode. Maar bijna twaalfhonderd kilometer ten zuiden van de Koppenberg, Oude Kwaremont en Paterberg ligt een andere wielergekke regio: het Baskenland. Wie wint dit jaar de gelijknamige wielerronde? WielerFlits blikt vooruit!

Fabian Cancellara noemde het tijdens zijn actieve carrière de Settimana Santa, de heilige Vlaamse wielerweek. De E3 BinckBank Classic, Gent-Wevelgem, Dwars door Vlaanderen en de koers waar het allemaal om draait: de Ronde van Vlaanderen. De Taaienberg, Eikenberg, Oude Kwaremont, Paterberg… Het zijn met kasseien bezaaide hellingen, normaal gelegen in een oase van rust. Begin april veranderen ze echter in openluchttheaters.

Ontelbare wielerfans als toeschouwers van een voorstelling met zo’n 180 acteurs. Dat moet toch uniek zijn? Veel Vlamingen leven in de veronderstelling dat tussen pakweg Antwerpen en Oudenaarde het mekka van de koers ligt. Maar wie weleens een bezoek heeft gebracht aan de Ronde van het Baskenland, weet wel beter. Waar je ook komt in de Noord-Spaanse regio, overal zie je ze: de oranjehemden.

Tienduizenden Baskische wielerfanaten, ook wel Euskotarrak genoemd. Ze zullen zich deze week verzamelen op de flanken van de San Miguel, Izua en Arrate. En ze zullen schreeuwen. Aupa! Aupa! Aupa! De Ronde van het Baskenland is meer dan een wielerwedstrijd. Het is een zoektocht naar vrijheid. Naar verbondenheid. Elk jaar weer…

---

Historie

De Ronde van het Baskenland is niet zo oud als bijvoorbeeld de Ronde van Catalonië. In 1924 werd de eerste editie georganiseerd. Op 7 augustus stonden 69 renners aan de start in Bilbao, voor een openingsetappe van 182 kilometer richting Pamplona, de hoofdstad van de regio Navarra.

Parijzenaar Francis Pélissier kwam juichend over de streep, niet wetende dat hij – bijna honderd jaar later – in deze voorbeschouwing zou worden genoemd als winnaar van de allereerste etappe van de Baskische rittenkoers. De Fransman schreef twee dagen later ook de eindzege op zijn naam, voor zijn bekendere broer Henri én mede-Fransoos Charles Lacquehay.

De Ronde van het Baskenland was een succes, waardoor de wedstrijd jaarlijks terugkeerde op de wielerkalender. Het hielp ook dat Tourwinnaars als Nicolas Frantz, Maurice De Waele en Gino Bartali wisten te zegevieren. Dit was echter voor de roerige jaren dertig, toen Spanje verwikkeld raakte in een heuse Burgeroorlog. Mede hierdoor verdween de koers van de kalender.

Het duurde ruim drie decennia vooraleer Itzulia weer wist terug te keren. In 1969 was het dan zover. En verrek, opnieuw won er een Fransman! Het was de grote Jacques Anquetil die in zijn laatste profjaar nog mocht proeven van Baskisch succes. Een jaar later won er met Luis Pedro Santamarina dan ‘eindelijk’ een Bask. Vijftig jaar na de zege van Anquetil, kan de organisatie bogen op een prachtige erelijst.

Want zeg nu zelf: Luis Ocaña, Gianbattista Baronchelli, Sean Kelly, Stephen Roche, Claudio Chiappucci, Tony Rominger… Niet slecht, toch? In totaal stonden 26 Spanjaarden op het hoogste schavotje. Verder zien we zeven Italiaanse én vijf Zwitserse eindwinnaars. Maar ook Frankrijk en Ierland scoren traditioneel goed met elk vier zeges.

Allemaal leuk en aardig, maar waar zijn de Baskische overwinnaars? Nou, die zijn er zeker! Wat te denken van Miguel María Lasa, Julián Gorospe, Pello Ruiz Cabestany, Aitor Osa en Iban Mayo. We tellen zeven Baskische laureaten, aangezien Gorospe tweemaal wist te zegevieren. En met een beetje verbeelding komen we uit op acht overwinningen, aangezien de uit Oviedo afkomstige Samuel Sánchez wordt gezien als een import-Bask.

Wie de Ronde van het Baskenland wil winnen, moet van goeden huize komen. Er winnen zeker geen pannenkoeken. Kijk alleen al naar de laatste tien jaar: Alberto Contador, Chris Horner, de eerder genoemde Sánchez, Nairo Quintana, Joaquim Rodríguez en Alejandro Valverde. Wie fietst zich deze week in dit illustere rijtje?

Laatste tien winnaars Ronde van het Baskenland
2018:  Primož Roglič
2017: Alejandro Valverde
2016: Alberto Contador
2015: Joaquim Rodríguez
2014: Alberto Contador
2013: Nairo Quintana
2012: Samuel Sánchez
2011: Andreas Klöden
2010: Chris Horner
2009: Alberto Contador

---

Vorig jaar

Wie won de 58e editie van de Ronde van het Baskenland? Een Spanjaard? Nee. Een Italiaan? Nope. Een Fransman? Ook niet! We kregen voor het eerst een… Sloveense eindwinnaar! Primož Roglič bleek veel te goed voor de concurrentie. De nummer twee in het eindklassement – thuisfavoriet Mikel Landa – moest uiteindelijk ruim één minuut toegeven op de kopman van LottoNL-Jumbo.

Toch moest Roglič in de eerste etappes buigen voor een wel zeer explosieve Fransman. Het was Julian Alaphilippe die zegevierde in Zarautz en Bermeo. Dat de renner van Quick-Step Floors won, was niet verrassend. Alaphilippe blinkt namelijk uit op de vele steile muro’s die het Baskenland rijk is. Wie hij twee keer op rij versloeg in een rechtstreekse sprint? Primož Roglič!

We leken kortom een duel te krijgen tussen een Sloveen en een Fransman, maar die eerste wist flink uit te halen in de individuele tijdrit van en naar Lodosa. Leider Alaphilippe verloor bijna driekwart minuut op Roglič, waardoor die laatste met een geruststellende voorsprong begon aan de (lastige) slotetappes naar Eibar en Arrate. Deze laatste ritten hadden meer weg van een zegetocht.

Waarom? Omdat laatste ‘uitdager’ Alaphilippe niet kon volgen op de langere beklimmingen. Hierdoor hoefde Roglič alleen maar het wiel te volgen van Landa en Ion Izagirre, die op hun beurt bezig waren met een podiumplek. De Sloveen had het slechts één keer echt moeilijk. In de verregende slotetappe naar Arrate moest hij op de slotklim – de Usartza – zijn concurrenten laten gaan, maar kon hij op damage control naar de streep rijden.

Ronde van het Baskenland 2018
1.  Primož Roglič (LottoNL-Jumbo) in 20u53m47s
2. Mikel Landa (Movistar) op 1m09s
3. Ion Izagirre (Bahrain Merida) op 1m42s
4. Emanuel Buchmann (BORA-hansgrohe) op 3m14s
5. Nairo Quintana (Movistar) op 3m17s

---

Parcours

Jarenlang werd de Ronde van het Baskenland beslist in een slottijdrit, maar de organisatie is van dit idee afgestapt. Vorig seizoen stond er een tijdrit gepland op dag vier, nu beginnen de coureurs met een korte maar pittige chrono. Verder blijft alles bij het oude. Dit betekent klimmen, klimmen en nog eens klimmen!

De organisatie heeft opnieuw enkele explosieve finales uitgetekend. Vanaf vrijdag worden de langere beklimmingen opgezocht. Onderweg naar Arrate en Eibar zullen de tijdsverschillen flink oplopen. Wie er gaat winnen? Geen idee. Maar spektakel mogen we sowieso verwachten! Aan de streep zijn respectievelijk tien, zes én vier bonificatieseconden te verdienen.

Maandag 8 april – Etappe 1: Zumarraga-Zumarraga (11,3 km, ITT)

Etorri! De 59e editie van de Ronde van het Baskenland begint met een korte maar lastige tijdrit. En dat is voor het eerst in de geschiedenis van de meerdaagse rittenkoers. Tussen start- en finishplaats Zumarraga zijn de wegen voornamelijk vlak. Tot de renners de beklimming naar La Antigua bereiken.

Lezers die bekend zijn met de Ronde van het Baskenland, weten over welke beklimming we het hebben. De koers passeerde hier ook in 2011 en 2015, om telkens te finish in Zumarraga. Ook toen moesten de renners in de finale La Antigua (2,3 km aan 9,7%) beklimmen. Beide keren wist Joaquim Rodríguez de etappe te winnen.

Het is niet verrassend dat Purito tweemaal wist te zegevieren, aangezien La Antigua een steil rotding is. De laatste 800 meter gaan omhoog aan – hou je vast – 16%, met een piek tot 21%. Na de top beginnen de renners aan een technische afdaling, waar concentratie is vereist. De laatste kilometer is dan weer zo goed als vlak.

Start: 15.15 uur (eerste renner)
Finish: 17.30 uur (laatste renner)

Dinsdag 9 april – Etappe 2: Zumarraga-Gorraiz (149,5 km)

De renners hoeven maandag niet urenlang in de bus te zitten, aangezien Zumarraga ook de startplaats is van de tweede etappe richting Gorraiz. Zumarraga heeft zijn lokale wielerheld in de persoon van Aitor González, in 2002 winnaar van de Vuelta a España. Maar of de gemeente nog zo trots is op de gewezen ronderenner, gezien zijn criminele verleden…

Hoe het ook zij, het peloton vertrekt dinsdag voor een 149,5 kilometer lange etappe naar Gorraiz, zes kilometer ten oosten van Pamplona. De beginfase is lastig met de Olaberria (1,6 km aan 7,5%) en de Lizarrusti (6,4 km aan 4,7%), maar daarna is het parcours glooiend. Toch zal er waarschijnlijk een puncheur zegevieren, aangezien de laatste 600 meter stijgen aan 8,1%. Kunnen we Julian Alaphilippe alvast opschrijven? Interessant: in de finale staan er zes onverharde stroken op het menu.

Start: 13.45 uur
Finish: 17.18-17.41 uur

Woensdag 10 april – Etappe 3: Sarriguren-Estibaliz (191,4 km)

Woensdag is het tijd voor de langste etappe in deze Ronde van het Baskenland. Als de renners finishplaats Estibaliz bereiken, hebben ze 191,5 kilometer afgelegd. De start is in Sarrigueren, ook wel bekend als een Ecociudad: een milieustad. Het is dan ook niet verrassend dat er veel jongeren wonen. Overigens spurtte Michael Matthews er in 2017 nog naar ritwinst.

Van hieruit gaat het naar Estibaliz. Onderweg moeten er flink wat hoogtemeters worden overwonnen, maar slechts twee beklimmingen tellen mee voor het bergklassement: de Goñi (8,9 km aan 4,7%) en de Opakua (4,6 km aan 4,7%). Na de top van de laatste klim is het nog 57 kilometer tot de finish, die ook vandaag niet vlak is. De laatste 1500 meter lopen namelijk omhoog aan 4%.

Start: 12.42 uur
Finish: 17.15-17.44 uur

Donderdag 11 april – Etappe 4: Vitoria-Gasteiz-Arrigorriaga (164,1 km)

Arrigorriaga. Het is een hele mond vol. Startplaats Vitoria-Gasteiz is een stuk gemakkelijker uit te spreken. Ook voor de renners, al komt dat mede omdat Itulia hier bijna jaarlijks passeert. Vitoria-Gasteiz is met 229.000 inwoners de op één na grootste stad van het Baskenland. Uiteraard na Bilbao. Je kunt er vrijwel alles vinden: kerken, kathedralen, industrie én het nodige groen.  

Vitoria-Gasteiz is ook een échte wielergemeente. Zo zagen Igor González de Galdeano, Koldo Fernández, Victor de la Parte en Mikel Landa er het levenslicht. De klimmer van Movistar zal maar wat graag willen schitteren in deze etappe. Dat kan ook, gezien het bergachtige karakter. Zo beklimmen de renners Las Campas (3,1 km aan 5,8%) en Garate (1,5 km aan 6,2%).  

Het zwaartepunt volgt echter na 120 kilometer: de Bikoitz Gane. Deze beklimming is bijna vijf kilometer lang aan een gemiddeld stijgingspercentage van 8,6%. In de laatste vier kilometer zakken de percentages nauwelijks onder de tien procent. Na de top gaat het in sneltreinvaart richting de ultieme scherprechter: de onregelmatige Zaratamo (4 km aan 3,2%, maximaal 11%). Na de top is het nog goed drie kilometer tot de streep in Arrigorriaga.

Start: 13.24 uur
Finish: 17.17-17.42 uur

Vrijdag 12 april – Etappe 5: Arrigorriaga-Arrate (149,8 km)

Attentie, attentie! Probeer een dagje verlof op te nemen. Of kies er desnoods voor om thuis te werken. Want de voorlaatste etappe naar Arrate mag je niet missen! De renners finishen namelijk bij het iconische heiligdom van Arrate, waar al zoveel mooie gevechten zijn geleverd. Dit keer eindigen de renners na de Usartza (5 km aan 8,8%).

Maar dit is niet de enige beklimming van de dag. Nee, want na de start in Arrigorriaga staan er maar liefst zes beklimmingen op het menu. Te beginnen met de Morga (4,1 km aan 5,7%), gevolgd door het tweeluik Natxitua (2,5 km aan 3,2%) en Bedarona (2,1 km aan 7,4%). Hierna duurt het even tot de volgende kuitenbijter, maar de Arribenta (2,8 km aan 7,4%, maximaal 15%) is wel een echte smeerlap.

Het zwaartepunt moet echter nog komen. En dan doelen we niet op de klim naar Usartza, maar die van Izua. Ook deze beklimming is slechts drie kilometer lang, maar het zal aanvoelen als een eeuwigheid. Het wegdek stijgt gemiddeld aan 12,7%! De tweede kilometer loopt zelfs omhoog aan 15%, met een maximale piek tot 24%. Oef! In 2016 ontplofte hier nog de koers, toen de renners ook op weg waren naar Arrate.

Eenmaal de top bereikt, gaat het linea recta naar de voorlaatste klim van de dag. De Trabakua (6 km aan 4,4%) is echter een stuk minder steil. Dit kan zeker niet gezegd worden van de Usartza. Vijf kilometer klimmen aan bijna 9%, met stroken tot 12%. Eenmaal boven is het nog twee kilometer vals plat naar de finishstreep in Arrate. Wie mag zich na de koninginnenrit leider noemen?

Start: 13.45 uur
Finish: 17.19-17.41 uur

Zaterdag 13 april – Etappe 6: Eibar-Eibar (118,2 km)

Hoe ziet dé ideale etappe eruit voor een coup? Nou, zoals die naar Eibar! Er mogen dan slechts 118,8 kilometer op het menu staan, de renners zullen deze rit niet snel vergeten. Het gaat al snel naar de top van de San Miguel (4,9 km aan 6,7%). Na een behoorlijk lange tussenstrook is het tijd voor de Kalbario (2,2 km aan 8%) en de Elkorrieta (2,6 km aan 6,7%), niet veel later gevolgd door de volgende kuitenbreker.

De Azurki (6,4 km aan 6,8%) is een bijzonder onregelmatige klim, wat spek naar de bek is van de puncheurs. Zo zijn er stroken van maar liefst 16%. De renners zijn nu halfweg koers, maar het zwaartepunt moet nog komen, met de Karakate (5,2 km aan 8,5%) en Asensio (7,3 km aan 5,1%). Hierna volgen er nog vijftien kilometer naar Eibar, deels over geaccidenteerd terrein.

Vorig jaar kwam de Ronde van het Baskenland eveneens aan in Eibar. En ook toen bedwongen de renners de Azurki, al was dat destijds de laatste beklimming van de dag. Het was uiteindelijk Omar Fraile die na een felbetwiste etappe naar de ritzege wist te snellen. Mogen we ons opnieuw opmaken voor een spektakelstuk?

Start: 14.32 uur
Finish: 17.20-17.38 uur

---

Favorieten

Wat een deelnemersveld in de Ronde van het Baskenland! Vooruit, titelverdediger Roglič is niet van de partij, maar de organisatie kan wél rekenen op de Tourwinnaar. En op een ex-wereldkampioen. En op de beste coureur van het moment.

Toegegeven, de plek op de kalender is ideaal, net voor de Ardennenklassiekers. Maar Itzulia heeft zelden zoveel toppers mogen verwelkomen. Naast alle achttien WorldTour-ploegen, hebben ook Cofidis, Euskadi-Murias, Caja Rural-Seguros RGA, Manzana Postobon en Burgos-BH een uitnodiging ontvangen.

Wie dé topfavoriet is? Dat is moeilijk te zeggen… Wat te denken van Adam Yates? De Brit is dit seizoen namelijk (weer) in topvorm. In zijn eerste voorbereidingskoersen liet hij al enkele klassenflitsen zien, maar écht indruk maakte Adam in Tirreno-Adriatico. De kopman van Mitchelton-Scott kwam slechts één(!) seconde tekort voor de eindoverwinning. Het bleek geen uitschieter, want ook in de Volta a Catalunya (tweede) deed hij mee om de zege.

Maar winnen, dat lukte Yates – buiten de koninginnenrit in Valencia – nog niet. Dan maar in het Baskenland? Het parcours moet de explosieve renner als gegoten liggen. De 26-jarige klimmer krijgt steun van onder meer thuisrijder Mikel Nieve en de sterke Nick Schultz. Maar let vooral op Lucas Hamilton, die kersverse winnaar van de Settimana Internazionale Coppi e Bartali. Zien we deze week dé doorbraak van de jonge Australiër op WorldTour-niveau?

Milaan-San Remo, Strade Bianche, twee etappes in Tirreno-Adriatico, twee dagzeges in de Vuelta a San Juan én een ritoverwinning in de Tour Colombia 2.1. Julian Alaphilippe is dé beste renner van het moment. Alles wat de Fransman aanraakt, verandert in goud. Weet de renner van Deceuninck-Quick-Step zijn zegereeks uit te breiden? Die kans is levensgroot, aangezien hij vorig jaar al twee Itzulia-etappes wist te winnen.

De Ronde van het Baskenland is eigenlijk dé ideale koers voor Alaphilippe: veel draaien en keren, explosieve hellingen, een korte tijdrit én niet al te lange beklimmingen. Er is echter één maar: wil Alaphilippe eigenlijk wel een klassement rijden, zo vlak voor ‘zijn’ Ardennenkoersen? Bovendien, de Fransman moest vorig jaar toch passen in de echt zware etappes. Dat laatste zagen we ook in de voorbije Tirreno-Adriatico.

Als de koers vroeg ontploft, heeft Flip het moeilijk. Maar toch, de 26-jarige renner uit Saint-Amand-Montrond is in de vorm van zijn leven. Dan moet winst in de Ronde van het Baskenland er toch ook wel in zitten? Mocht Alaphilippe toch niet voor het klassement gaan, dan kan zijn ploeg Enric Mas uitspelen. Maar of de Spanjaard ook kan winnen… In de Volta a Catalunya moest hij nog duidelijk passen.

Mas werd in die laatste koers uiteindelijk negende. Drie plaatsen minder dan Michael Woods. De Canadees miste naar eigen zeggen nog de scherpte, maar toch wist hij in Catalonië de betere klimmers te volgen. Dat belooft voor deze koers, zeker omdat Woods bijzonder explosief is. Zijn werkgever EF Education First kan ook gokken op de beloftevolle Daniel Felipe Martínez, die onlangs zijn contract heeft verlengd.

Knipper maar eens goed met de ogen, want het is echt waar. Jakob Fuglsang, de gebroeders Izagirre, Alexey Lutsenko, Pello Bilbao, Luis León Sánchez… Astana stuurt ze allemaal naar de Ronde van het Baskenland! De vraag is of het Kazachse schip niet zal kapseizen, met zoveel kapiteins aan boord. De enige renner die als bemanningslid van start gaat, is Omar Fraile. Alhoewel: die laatste won vorig jaar wél de bergetappe naar Eibar.

Wie we in hemelsnaam moeten uitlichten als kopman? De voornaamste kandidaat lijkt toch Fuglsang, aangezien de Deen een hoofddoel heeft gemaakt van deze rittenkoers. “Ik hoop nóg beter te zijn in het Baskenland”, zo waarschuwde hij de tegenstand na Tirreno-Adriatico. In die laatste wedstrijd eindigde de voormalig mountainbiker als derde, na een indrukwekkende zege in Recanati.

De Deen is sterker dan ooit, aangezien hij ook de Ruta del Sol won én tweede werd in Strade Bianche. Maar hou toch ook maar rekening met thuisfavoriet Ion Izagirre, de nummer drie van vorig jaar. De 30-jarige Bask is ook in bloedvorm, getuige zijn eindzege in de Ronde van Valencia én ritwinst in Parijs-Nice. Maar nogmaals: Astana kan in feite zes kopmannen uitspelen. Wellicht dat Bask Bilbao ook wel gebrand is op een goed resultaat.

BORA-hansgrohe stuurt geen zes kopmannen naar het Baskenland, maar rekent wel op sterke formatie. Emanuel Buchmann is de nummer vier van vorig jaar. De Duitse klimmer begon uitstekend aan het seizoen, maar nam na de UAE Tour (vierde) gas terug. Kan hij opnieuw zo hoog mikken? Patrick Konrad kent nog geen al te best seizoen, maar de Oostenrijker finishte hier al wél twee keer in de top-10.

Maar dé man om uit te spelen in de verschillende pooltjes is Maximilian Schachmann. De Duitse allrounder speelde in de Ronde van Catalonië met de pedalen. De 25-jarige renner won na een bijzonder knappe solo in Sant Cugat del Vallès, maar reed ook naar ereplaatsen in Calella, Sant Feliu de Guixols én Barcelona. Schachmann kan vrijwel alles: klimmen, sprinten én tijdrijden. Nee, de man uit Berlijn is geen superklimmer, maar de Baskische hellingen moeten hem zeker liggen.

De vele Baskische wielerfans zullen vooral de thuisrijders aanmoedigen. Dan denken we aan de broertjes Izagirre en Bilbao, maar toch ook aan Mikel Landa. De renner van Movistar lijkt net op tijd in vorm voor zijn thuiskoers. In de Setttimana Internazionale Coppi e Bartali won hij namelijk een etappe. Landa – die zijn sleutelbeen brak in de Trofeo Ses Salines – werd vorig jaar nog tweede in het eindklassement.

We zijn er nog niet, want waar is Team Sky? De Britse formatie start met Tourwinnaar Geraint Thomas, Michał Kwiatkowski en David de la Cruz. Normaal zouden we Kwiatkowski enkele sterretjes geven, maar de Pool rijdt Itulia tegenwoordig vooral ter voorbereiding op de Ardennenklassiekers. Zo finishte hij in 2017 slechts als 30e, gevolgd door een opgave in 2018. Thomas lijkt ook nog niet klaar om mee te doen voor winst.

En wat met De La Cruz? De Spanjaard is de laatste jaren wél op de afspraak. Zo werd hij twee jaar geleden knap vierde, terwijl hij vorig seizoen als negende finishte. UAE Emirates start eveneens met meerdere kanshebbers, maar het is vooral uitkijken naar Dan Martin, Sergio Henao en de piepjonge Tadej Pogačar. En let ook op Dylan Teuns, de Fransen David Gaudu en Rudy Molard, Amaro Antunes en de hier altijd goed presterende Simon Špilak.

En de Nederlanders? Het is vooral hopen op een goede prestatie van Sam Oomen en Bauke Mollema. We hebben het hier over de kopmannen van respectievelijk Team Sunweb en Trek-Segafredo. De enige Nederlandse ploeg – Jumbo-Visma – rekent vooral op een Nieuw-Zeelander: George Bennett. En tot slot hopen ook de ProContinental-renners te scoren. Op wie je moet letten? Jesús Herrada, Darwin Atapuma én Óscar Rodríguez.

---

Favorieten volgens WielerFlits

**** Adam Yates
*** Jakob Fuglsang, Ion Izagirre
** Julian Alaphilippe, Daniel Felipe Martínez, Mikel Landa
* Maximilian Schachmann, Emanuel Buchmann, Michael Woods, Enric Mas

Website organisatie
Deelnemerslijst (ProCyclingStats)

---

Weer en TV

Het kan weleens spoken in het Baskenland. Naar verwachting zal het de komende dagen flink gaan regenen. De temperatuur zal schommelen rond de 15 °C. Spektakel verzekerd! De zesdaagse rittenkoers is rechtstreeks te volgen op Eurosport.