De zeventigste editie van Vuelta a España heeft alles in zich om een groot spektakel te worden. Op de deelnemerslijst prijken bijna alle klassementstoppers en ook het parcours stelt niet teleur. Een indrukwekkend aantal van 45 beklimmingen dient te worden afgewerkt door het Vuelta-peloton. Menig klimmershart gaat harder bonzen, eens te meer omdat op de toppen punten liggen waar een klassement aan verbonden zit. WielerFlits neemt het bergklassement en de favorieten onder de loep.

Historie
De bergtrui in de Ronde van Spanje is twee jaar jonger dan haar evenknie uit de Tour de France, die in 1933 werd geïntroduceerd. Hoewel het Spaanse wielrennen bekendstaat om haar rijke geschiedenis vol begenadigde klimmers, bleef de eerste bergtrui niet op het Iberische schiereiland, maar ging hij naar de Italiaan Eduardo Molinar. De triomftocht van Molinar, naast zijn zege in het bergklassement won hij één etappe en werd vierde in de eindstand, bleek uiteindelijk ook de enige uit zijn loopbaan.

Buiten de jaren 1937-1940, 1943-1944, 1949 en 1951-1954, toen de strijd om de bergtrui geen doorgang vond, heersten de Spaanse berggeiten in de jaren veertig, vijftig en zestig. Dat is ook niet geheel verwonderlijk. Spanje beschikte in die tijd over een arsenaal aan klimmers die ook buiten de Spaanse landsgrenzen de cols veroverden, onder meer in de Tour en Giro. Bernaro Ruiz (1948), Federico Bahamontes (1957 en 1958) en Julio Jimenez (1963, 1964 en 1965) zijn enkele voorbeelden.

De enige Nederlandse winnaar van de bergtrui is de op erelijsten immer aanwezige Joop Zoetemelk. Hij veroverde deze prijs in 1971 (de eindzege in de Vuelta wist hij te grijpen in 1979). Vanaf de jaren negentig prijken toppers als Luis Herrera (1991), Tony Rominger (1993 en 1996), Laurent Jalabert (1995), Carlos Sastre (2000) en Joaquim Rodriguez (2005) op de erelijst. De laatste echte wereldtopper die de bergtrui mee naar huis nam, was de Rus Denis Mentsjov in 2007. Al dient viervoudig winnaar David Moncoutié niet te worden onderschat. Vorig jaar was de strijd om de bergtrui een Spaans onderonsje. De aanvalslustige Luis Leon Sanchez wist zijn landgenoten – en klassementstoppers – Alberto Contador en Alejandro Valverde voor te blijven en zo bleef voor het eerst sinds 2006 de trui in eigen land.

Recordhouder met vijf bergtruien is de Spanjaard José-Luis Laguia. Hij specialiseerde zich in het winnen van dit klassement in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Hij won in 1981, 1982 en 1983 driemaal op rij, om vervolgens ook nog zegevieren in 1985 en 1986. Twee coureurs kwamen in hun carrière dichtbij het record van Laguia. De betreurde (en bij rijden al levende legende) José Maria Jiménez en Fransman David Moncoutié wonnen elk viermaal.

Laatste tien eindwinnaars
2004: Félix Cárdenas
2005: Joaquim Rodriguez
2006: Egoi Martinez
2007: Denis Mentsjov
2008: David Moncoutié
2009: David Moncoutié
2010: David Moncoutié
2011: David Moncoutié
2012: Simon Clarke
2013: Nicolas Edet
2014: Luis Leon Sanchez

Puntentelling
Het bergklassement in de Ronde van Spanje is niet te vergelijken met dat van de Tour de France. Niet alleen de trui is anders, ook de puntenverdeling kent een ander reglement. Het grootste verschil is dat er bij een aankomst bergop geen dubbele punten te verdienen zijn, zoals dat in de Tour inmiddels is. Dit vergroot de winkans voor aanvallers die, in tegenstelling tot de klassementsmannen, onderweg vaker een bergtop als eerste passeren. De bergen in de Ronde van Spanje met de laagste categorie krijgen de stempel van ‘derde categorie’ opgeplakt, deze zijn ook het kleinste aantal punten waard: drie punten voor degene die hier als eerste boven komt. Voor beklimmingen van de tweede en eerste categorie zijn maximaal 5 en 10 punten te winnen. Indien de aankomststreep is getrokken op een berg van eerste categorie, is het puntenaantal verhoogd tot maximaal 15 punten.

Drie bergen dragen dit jaar het predicaat van de buitencategorie: Collada de la Gallina (rit 11), Alto Campoo (rit 14) en de Alto Ermita de Alba (rit 16). De laatstgenoemde berg is dit jaar ook de Cima Alberto Fernandez, een speciale prijs vernoemd naar de Spaanse coureur die in de jaren tachtig gold als een van de beste ronderenners van zijn land, maar in 1984 noodlottig stierf door een auto-ongeluk. De wedstrijdorganisatie kent deze status jaarlijks aan één berg toe. Bij het halen van bergtop mag de eerst gepasseerde coureur twintig punten op zijn conto bijschrijven. In totaal telt deze Vuelta een indrukwekkende 45 beklimmingen.

Puntentelling bergklassement
Buitencategorie: 20, 15, 10, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie (slotklim): 15, 10, 8, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie: 10, 6, 4, 2 en 1 punt.
2e categorie: 5, 3 en 1 punt.
3e categorie: 3, 2 en 1 punt.

Historie trui
De bergtrui in de Vuelta heeft, in tegenstelling tot de Tour, geen eigen karakter weten te creëren in al die jaren. Waar de Tour sinds de invoering van het tricot is blijven vasthouden aan het karakteristieke wit met rode bollen-design, heeft de organisatie van de Ronde van Spanje de trui al regelmatig van kleur doen veranderen. Groen is de langst gangbare kleur geweest: van 1935 tot 1985 en opnieuw van 1990 tot en met 2004. In 1986 besloot men kort over te gaan op rood en oranje, een jaar later was de trui geheel rood en in 1988 en 1989 reed de drager van het kleinood in een trui met witte bollen. In de jaren 2005 tot 2007 werd de trui opeens oranje, om vanaf 2008 opnieuw over te gaan op rood. Het huidige tricot (wit met blauwe stippen) werd voor het eerst gedragen in 2010 en maakt nu dus voor het zesde jaar op rij zijn opwachting in het peloton. Het witte shirt heeft dit jaar grotere, maar iets minder blauwe stippen en wordt gesponsord door de Spaanse loterij ‘Loterias y Apuestas del Estado’.

Favorieten
Op voorhand het podium van het bergklassement aanwijzen, is het hetzelfde als de cijfers van de lotto in juiste volgorde noteren. Kleine kans dat het juist is. Renners aanduiden die met alle waarschijnlijkheid niet gaan winnen, is eenvoudiger. Het is haast ondenkbaar dat Luis Leon Sanchez net als vorig jaar dit klassement gaat winnen. De Spanjaard was een jaar geleden de kopman van Caja Rural en kon daardoor optimaal vrijbuiten. Door zijn overstap naar Astana moet hij deze Vuelta genoegen nemen met een lagere rang in de pikorde. De Kazakse ploeg zet vol in op de eindzege en heeft daarvoor drie kanshebbers: Vincenzo Nibali, Fabio Aru en Mikel Landa. De jongste Tour de France heeft geleerd dat het teambelang prevaleert boven individuele successen van de zeven teamgenoten. Van Sanchez mag het nodige kopwerk worden verwacht, maar dan wel in de spits van het peloton in plaats van de kopgroep.

Wie kans wil maken op de bergtrui moet beschikken over een grote dosis aanvalslust en klimmersbenen én niet onbelangrijk: toestemming van de ploeg. Die laatste factor is niet zelden de spelbreker. Voor teams met een favoriet voor de eindzege blijft de bergtrui vaak een soort troostprijs, waarmee zij de trui te kort doen.

**** Rafal Majka

Voor wie de bergtrui wél beschouwt als hoofdprijs, is het zaak van begin tot eind in de aanval te trekken. Door het met bergen overgoten parcours zijn in bijna iedere rit punten te verdienen. Rafal Majka kan dit jaar zijn slag slaan doordat Alberto Contador niet aan de start verschijnt. De 25-jarige Pool kan vol voor de bergtrui én ritzeges gaan. Het is echter de vraag of hij vanaf de start al in goede doen is. De winnaar van de bolletjestrui 2014 heeft geen wedstrijden meer gereden sinds de Tour.

*** Amets Txurruka & Pierre Rolland

Voor Amets Txurruka is dit wielerseizoen al geslaagd. De aanvalslustige Bask keert volgend jaar na vier seizoenen Caja Rural terug in de WorldTour bij Orica-GreenEDGE. De inmiddels 32-jarige renner is bij zijn Spaanse ProContinentale ploeg een van de blikvangers en is niet gebonden aan strakke teamorders. Eerder dit jaar eindigde Txurraka onder meer als tweede in het bergklassement van de vijfdaagse Vuelta Ciclista al Pais Vasco en won hij datzelfde klassement in de even lange Tour de Fjords. Hoewel deze wedstrijden niet te vergelijken zijn met de Vuelta, getuigt ook zijn aanvalslust in de Ronde van Burgos, begin deze maand, van een goed vormpeil.

Qua type renner vertonen Txurruka en Pierre Rolland de nodige overeenkomsten. Beide heren zijn aanvalslustig, sterk bergop maar komen tekort voor een topnotering in het eindklassement. De bergen zijn hun jachtterrein en de bergtrui de prooi. Voor Rolland is er veel aan gelegen een goede Vuelta te rijden, want het zou zomaar eens zijn laatste kunnen zijn. Voor de 28-jarige Fransman dreigt het een spannende winter te worden vanwege de sponsorperikelen rond zijn ploeg. Europcar heeft nog altijd geen nieuwe geldschieter gevonden voor volgend jaar. De winnaar van bolletjestrui in de Tour van 2011 finishte dit jaar in datzelfde klassement als zesde en kon met de sterkste klimmers wedijveren in de lastige bergritten.

** Fabio Duarte, Thomas De Gendt & Samuel Sánchez
Fabio Duarte reed begin deze maand een uitstekende Ronde van Burgos. De kleine Colombiaan was daar meermaals de smaakmaker in de attack of the day. Voor die strijdlust werd hij beloond met de bergtrui, die hij met bijna dubbel zoveel punten als de nummer twee wist te winnen. Rein Taaramäe eindigde op 38 punten, terwijl het puntenaantal van Duarte kwam tot een overtuigende zeventig punten.

Wie de bergtrui deze Vuelta wil winnen, zal veelvuldig voor de aanval moeten kiezen. Thomas De Gendt is een renner die daar niet voor terugdeinst. De Belg beschikt over de gave van het ‘meezitten’. In de spervuur aan demarrages aan het begin van etappes weet De Gendt bijna altijd de juiste te kiezen. In de meest recente Tour werd hij dan ook de ongekroonde koning van de strijdlust. Ongekroond, want de wedstrijdorganisatie kende prijs toe aan de Fransman Romain Bardet, wat leidde tot enige controverse. De Gendt, renner van Lotto Soudal, verschaft zichzelf automatisch een kansrijke positie als hij net als in de Tour blijft aanvallen.

BMC heeft een sterke selectie afgevaardigd voor La Vuelta. Tejay van Garderen moet het namens de Amerikaanse ploeg gaan waarmaken in het algemeen klassement. In de Tour de France lag de 27-jarige renner goed op koers, totdat hij ziek werd en al vroeg in de zeventiende etappe gedwongen moest afstappen. In de Vuelta gaat hij voor eerherstel en wordt daarbij gesteund door onder andere Samuel Sánchez. De Olympisch kampioen van 2008 is inmiddels 37-jaar maar nog niet afgeschreven. De Spanjaard streed jarenlang voor eigen kansen in de nationale ronde van zijn land maar is die positie al een aantal jaar verloren. Sánchez reed een solide Tour en won met zijn team de ploegentijdrit naar Plumelec. De Spanjaard is zijn vinnige versnelling verloren maar heeft daar extra taaiheid voor teruggekregen. Met het oog op het bergklassement kan dat voordelig zijn.

* Alessandro De Marchi, Przemyslaw Niemiec, Carlos Betancur, George Bennett

BMC heeft nog een ijzer in het vuur voor deze trofee. De Italiaan Alessandro De Marchi is een renner om in de gaten te houden. De 29-jarige renner is bezig aan zijn eerste seizoen voor BMC. Tot op heden heeft hij nog niet weten te verrassen met uitslagen. Gezien zijn aantal koersdagen is dat echter niet zo gek. Het seizen van De Marchi telt voorlopig pas 28 koersdagen en hij zal daardoor ook relatief fris aan de start verschijnen.

Op de deelnemerslijst is Colombia dit jaar opnieuw ruim vertegenwoordigd. Naast de ploeg Colombia-Coldeportes, die louter uit Colombianen bestaat, hebben een handvol renners uit de Zuid-Amerikaanse republiek een plekje bemachtigd in de selecties van de andere ploegen. En dat Colombianen van nature vinnig bergop fietsen, wordt in de wielrennerij nog net niet aangeduid als pleonasme.

De meest voor de hand liggende naam als het gaat om klimmen is Nairo Quintana. De nummer twee van de Tour de France gaat van start, maar niet met het bergklassement als hoofddoel. Zijn landgenoot Carlos Betancur leek namens AG2R La Mondiale de kandidaat om op jacht te gaan naar punten voor de bergtrui in een poging om zijn weinig flatteuze seizoen te redden. Zijn Franse werkgever besloot hem echter buiten de selectie te laten.

Przemyslaw Niemiec wist vorig jaar de vijftiende etappe te winnen met aankomst in Lagos de Covadonga. De Pool hield daar net genoeg voorsprong op alle klassementsmannen om de zegebloemen te mogen ontvangen. Ook in het bergklassement deed hij vorig jaar goede zaken. De renner van Lampre-Merida eindigde net naast het podium op een knappe vierde plek. Hij behaalde deze notering door meerdere keren in de vroege vlucht te zitten en zo automatisch punten te sprokkelen. Niets houdt hem tegen voor herhaling te gaan.

LottoNL-Jumbo breekt met de trend van de laatste jaren. Nederlands enige WorldTour-ploeg trekt naar Spanje zonder kopman. Talentontwikkeling en ontsnappingen zijn dit jaar het hoofddoel. De renner in de geel-zwarte-formatie met de beste benen bergop is George Bennett. Voor de renner uit Nieuw-Zeeland is de Vuelta zijn eerste grote ronde van het jaar nadat hij op het allerlaatste moment een startverbod kreeg voor de Ronde van Italië wegens een te laag cortisol. In de Giro had hij Steven Kruijswijk moeten bijstaan. In de Vuelta kan hij ongeremd voor eigen kansen strijden en LottoNL-Jumbo het succes bezorgen waar het al eventjes naar hunkert.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Rafal Majka
*** Amets Txurruka, Pierre Rolland
*** Fabio Duarte, Thomas De Gendt, Samuel Sánchez
* Alessandro De Marchi, Przemyslaw Niemiec, Carlos Betancur, George Bennett

[poll id=”101″]