De 71^e Vuelta a España zal vermoedelijk ook dit jaar weer beslist worden in de Spaanse bergen. Als prijs daarvoor krijgt de beste renner de rode leiderstrui, maar ook de witte trui met blauwe bollen wordt uitgereikt aan de beste klimmer. Wie sprokkelt de meeste punten op de toppen en wint in Madrid het clasificación de montaña? WielerFlits blikt vooruit op de kanshebbers.

Buiten de jaren 1937-1940, 1943-1944, 1949 en 1951-1954, toen de strijd om de bergtrui geen doorgang vond, heersten de Spaanse berggeiten in de jaren veertig, vijftig en zestig. Dat is ook niet geheel verwonderlijk. Spanje beschikte in die tijd over een rijk palet aan klimmers die ook buiten de Spaanse landsgrenzen de cols veroverden, onder meer in de Tour en Giro. Bernaro Ruiz (1948), Federico Bahamontes (1957 en 1958) en Julio Jimenez (1963, 1964 en 1965) zijn enkele voorbeelden.

Omar Fraile won vorig jaar het bergklassement – foto: Sirotti

De enige Nederlandse winnaar van de bergtrui is de immer aanwezige Joop Zoetemelk. Hij veroverde deze prijs in 1971 (de eindzege in de Vuelta wist hij te grijpen in 1979). Vanaf de jaren negentig prijken toppers als Luis Herrera (1991), Tony Rominger (1993 en 1996), Laurent Jalabert (1995), Carlos Sastre (2000) en Joaquim Rodriguez (2005) op de erelijst. De laatste echte wereldtopper die de bergtrui mee naar huis nam, was de Rus Denis Menchov in 2007, al dient viervoudig winnaar David Moncoutié niet te worden onderschat. Vorig jaar was de strijd om de bergtrui opnieuw een Spaans onderonsje. Omar Fraile nam in etappe drie de leiding in het bergklassement om deze vervolgens niet meer af te staan. De renner van Caja Rural-Seguros RGA droeg de witte trui met blauwe bollen negentien aaneengesloten dagen, tot in Madrid.

Recordhouder met vijf bergtruien is de Spanjaard José Luis Laguia. Hij specialiseerde zich in het winnen van dit klassement in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Hij won in 1981, 1982 en 1983 driemaal op rij, om vervolgens ook nog zegevieren in 1985 en 1986. Twee coureurs kwamen in hun carrière dichtbij het record van Laguia. De betreurde (en bij rijden al levende legende) José Maria Jiménez en Fransman David Moncoutié wonnen elk viermaal.

Laatste tien eindwinnaars
2005:  Joaquim Rodriguez
2006: Egoi Martinez
2007: Denis Menchov
2008: David Moncoutié
2009: David Moncoutié
2010: David Moncoutié
2011: David Moncoutié
2012: Simon Clarke
2013: Nicolas Edet
2014: Luis Leon Sanchez
2015: Omar Fraille

Puntentelling
Het bergklassement in de Ronde van Spanje is niet te vergelijken met dat van de Tour de France. Het grootste verschil is dat geen dubbele punten te verdienen zijn bij een aankomst bergop. Dit vergroot de winkans voor aanvallers die, in tegenstelling tot de klassementsmannen, onderweg vaker een bergtop als eerste passeren. De bergen in de Ronde van Spanje zijn ingedeeld in vier categorieën, waarbij de derde categorie het laagst aantal punten waard is; drie punten voor degene die hier als eerste boven komt. Voor beklimmingen van de tweede en eerste categorie zijn maximaal vijf en tien punten te winnen. Indien de aankomststreep is getrokken op een berg van eerste categorie, is het puntenaantal verhoogd tot maximaal vijftien punten. Een col van buitencategorie levert maximaal twintig punten op.

Het aantal bergen per categorie

Drie bergen zijn dit jaar van de buitencategorie: Lagos de Covadonga (rit 10), Alto de Aitana (rit 20) en de Col d’Aubisque (rit 14). De laatstgenoemde berg is dit jaar ook de Cima Alberto Fernandez, een speciale prijs vernoemd naar de Spaanse coureur die in de jaren tachtig gold als een van de beste ronderenners van zijn land, maar in 1984 noodlottig stierf door een auto-ongeluk. De wedstrijdorganisatie kent deze status jaarlijks aan één berg toe. Bij het halen van bergtop mag de eerst gepasseerde coureur twintig punten op zijn conto bijschrijven

Puntentelling bergklassement
Buitencategorie: 20, 15, 10, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie (slotklim): 15, 10, 8, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie: 10, 6, 4, 2 en 1 punt.
2e categorie: 5, 3 en 1 punt.
3e categorie: 3, 2 en 1 punt.

Favorieten
Het bergklassement is voor het gros van het peloton bijzaak. Bij het als eerste passeren van een bergtop denkt een renner eerder aan de euro’s die er te verdienen zijn, dan aan de punten voor dit subklassement. Maar dat geldt niet voor alle wielrenners. Een select groepje vrijbuiters strijdt jaarlijks in Spanje om de felbegeerde witte trui met blauwe bollen. Mede door de puntentelling zijn de rittenkapers in Spanje de grote kanshebbers op dit klassement, en niet de klassementsmannen, zoals in de Tour de France.

Omar Fraile droeg begin dit jaar ook al de bergtrui in de Giro – foto: Sirotti

In bijna iedere etappe zijn bergpunten te verdienen. Wie dus kans wil maken op de bergtrui, moet van begin tot eind ten aanval trekken. Dat dit een winnende tactiek is, bewees Omar Fraille vorige jaar. De Spanjaard heeft inmiddels een stap hogerop gemaakt en rijdt nu voor Dimension Data. De ambitie van de 26-jarige renner is daarentegen onveranderd. Hij mikt dit jaar opnieuw op de overwinning in het bergklassement. Fraile is al goed op dreef, begin deze maand won hij al het bergklassement in de vijfdaagse Ronde van Burgos. Hij moet dan wel intern afrekenen met Igor Anton, die ook een potentiële kanshebber is.

Luis Leon Sanchez – foto: Sirotti

De voorganger van Fraile is ook een serieuze kandidaat. Luis Leon Sanchez wist dit klassement in 2014 te winnen toen hij de Vuelta reed als kopman van Caja Rural. Vorig jaar stapte hij over naar Astana en reed hij de drieweekse door Spanje aan de zijde van de latere eindwinnaar Fabio Aru. Toen speelde Sanchez geen rol van betekenis in dit klassement, maar wist zijn toenmalige teamgenoot Mikel Landa genoeg punten te sprokkelen voor een vijfde plek. Hoewel Astana dit jaar met Miguel Ángel López in de rol van kopman start, zal Sanchez vermoedelijk voldoende vrijheid krijgen om voor het bergklassement te gaan, want de selectie is zeer sterk en ervaren. Bovendien hebben we in de Giro en de Tour gezien hoe handig een pion in de vroege vlucht kan zijn en laat nou dat wijze zijn om dit klassement te winnen.

Thomas De Gendt rijdt altijd aanvallend – foto: Sirotti

Zelfs op dagen waarop hij zei niet in de vroege vlucht te willen meezitten, zat hij erbij in de Tour de France. Het cliché van een neus hebben voor de goede ontsnapping is zeker van toepassing op Thomas de Gendt. De Belg streed in de Tour lange tijd mee om de bollentrui, maar moest het uiteindelijk afleggen tegen Rafal Majka. In de Vuelta wacht hem een nieuwe kans op een bergtrui. Het is alleen afwachten hoeveel dagen hij nodig heeft om het koersritme weer op te pikken. Sinds de Tour heeft hij geen officiële wedstrijden meer gereden.

Bij het Spaanse Caja Rural-Seguros RGA zal met zekerheid alleen Hugh Carthy geen gooi doen naar het bergklassement. De pas 22-jarige renner eindigde dit seizoen tussen de wereldtoppers als negende in de Ronde van Catalonië en hij won de Vuelta Asturias. In de Vuelta zal hij proberen zo lang mogelijk bij de klassementsmannen te blijven.

Gaat José Goncalves de bergtrui winnen? – foto: Sirotti

Bij de groen-witte formatie is het met name uitkijken naar Lluís Mas. De 27-jarige renner eindigde dit jaar in bijna alle rittenkoersen waarin hij startte, en waarin een bergtrui werd vergeven, in de top tien. Bovendien kent hij de pasvorm van de Vuelta-bergtrui. In 2014 droeg hij de trui al eens elf dagen. Indien Mas het laat lopen is het met een schuin oog uitkijken naar José Goncalves. De aanvalslust van deze Portugees was eerder deze maand niet te stoppen in de ronde van zijn moederland. Vorig jaar werd Goncalves, weliswaar op ruime achterstand, zesde in dit klassement.

Darwin Atapuma – foto: Sirotti

Bij BMC hebben ze met Darwin Atapuma een kanshebber in de selectie. De 28-jarige Colombiaan eindigde dit jaar als derde in het bergklassement van de Giro en de Ronde van Zwitserland. Eerder deze maand kwam daar een vijfde plek bij in de strijd om de bergtrui van de Ronde van Utah. De selectie van BMC is gebouwd rond kopmannen Samuel Sánchez en Tejay van Garderen. “De rest van de ploeg is geselecteerd op basis van hun vermogen om etappes te winnen”, aldus ploegleider Valerio Piva.

In de Ronde van Italië was Joe Dombrowski misschien wel de beste klimmer van Cannondale. De 25-jarige Amerikaan worstelde in het begin van die ronde met zijn vormpeil, maar compenseerde dat ruimschoots met zijn aanvalsdrift in de laatste week. Wanneer hij dat herhaalt in Spanje, brengt hij zichzelf vanzelf in kansrijke positie voor de bergtrui.

Mathias Frank – foto: Sirotti

De renners van IAM Cycling zullen iedere kans grijpen zich in de kijker te rijden. De ploeg stopt en dus moet iedereen op zoek naar een nieuwe ploeg. Grootste kanshebber bij de Zwitserse ploeg is Mathias Frank. Hij is weliswaar al voorzien van een tweejarig contract bij AG2R La Mondiale, maar kan na een teleurstellende Tour de France (in de veertiende etappe afgestapt met maag- en darmproblemen) zijn seizoen redden.

Tsgabu Grmay – foto: Sirotti

Een Afrikaan in de bergtrui? Dat is goed mogelijk met Tsgabu Grmay. De Ethiopiër van Lampre-Merida weet wat het is om een bergklassement te rijden, bewees hij eerder dit jaar in het Criterium du Dauphiné, waarin hij tweede werd.

Het is zeker niet ondenkbaar dat er toch klassementsmannen meedingen om de winst. Het zal niet de eerste keer zijn dat een klassementsman die door het ijs zakt, de knop weet om te zetten om alsnog te strijden voor een ‘prijs’. Op voorhand het podium van het bergklassement voorspellen is lastig. Het blijft een loterij.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Omar Fraile
*** Luis Leon Sanchez, Thomas De Gendt
** Lluís Guillermo Mas, Darwin Atapuma, Joe Dombrowski
* Mathias Frank, Tsgabu Grmay, José Goncalves, Igor Anton