Er bestaat geen stad die alle drie de grote ronden heeft verwelkomd. Tot vrijdag. Want dan gaat in Utrecht – dat de poorten eerder al opende voor de Giro d’Italia en Tour de France – de Vuelta a España van start. Dit gebeurt met een bijna uitgestorven discipline in het profwielrennen: de ploegentijdrit. Na 23,3 kilometer laagvliegen zullen de eerste tikjes tussen de klassementsrenners uitgedeeld zijn. WielerFlits blikt vooruit!

Utrecht is dus opnieuw het decor voor de start van een grote ronde. Qua inwonersaantallen is Utreg – zoals de bewoners het zelf noemen – de vierde stad van Nederland. Wel is het een van de oudste steden van het land. In de zevende eeuw ontstond er aan het grensgebied van het Romeinse rijk een kerk op deze plek. Later – in 1122, om precies te zijn – kreeg Utrecht als een van de eerste steden in Nederland stadsrechten. In de dertiende en veertiende eeuw groeide Utrecht vervolgens uit tot een van belangrijkste handelssteden van het land, dankzij de ligging aan de rivier de Rijn. Daardoor bleef Utrecht tot in de zestiende eeuw Nederlands grootste stad.

Tegenwoordig is Utrecht vooral bekend als studentenstad. Dankzij twee universiteiten en een hogeschool, huizen er bijna 65.000 studenten in de stad. Dat is ongeveer een zesde van alle inwoners. Dankzij de centrale ligging is Utrecht ook een belangrijk verkeersorgaan in Nederland. Het meest bekend staat Utrecht om de Domtoren, waardoor men in de volksmond ook vaak over de Domstad praat. De gotische kerk torent als hoogste gebouw (112,5 meter hoog) van Utrecht boven de stad uit. Daar is ook de hoofdzetel van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland, met kardinaal Wim Eijk als de huidige aartsbisschop.

De Domtoren – foto: Marcel Koch

Naast een rijke kunstgeschiedenis – denk aan kunstenaars Gerrit Rietveld, Piet Mondriaan en Nijntje-tekenaar Dick Bruna – zit ook de sport verweven in de Utrechters. Voetbalclub FC Utrecht speelt haar thuiswedstrijden in stadion Galgenwaard. De club won drie keer het nationale bekertoernooi en degradeerde nog nooit uit de Eredivisie. In 2015 vond dus ook het Grand Départ plaats in Utrecht, waar zo’n 800.000 toeschouwers op afkwamen. Zij zagen Rohan Dennis de eerste gele trui pakken na een tijdrit van 13,8 kilometer. Bekende wielrenners uit de gemeente Utrecht zijn Fedor den Hertog (olympisch kampioen in 1968 en winnaar Ronde van de Toekomst 1972), Martijn Tusveld, Lars en Marijn van den Berg én de beste wielrenster ter wereld, Annemiek van Vleuten.

• Overzicht: Starttijden ploegentijdrit

Parcours

Net als in 2015 zijn de start en finish van de eerste etappe op het Jaarbeursplein, tegenover het Centraal Station Utrecht. Wel is de ploegentijdrit met zijn 23,3 kilometer van nu een behoorlijk stuk langer dan de individuele tijdrit van zeven jaar geleden. Het eerste deel van het parcours is vrij technisch. Met bochten op de Catharijnesingel en Maliesingel zijn er al snel verschillen te maken met andere ploegen. Na het stuk langs de Singel zullen de teams ter hoogte van het Spoorwegmuseum het oudste fietspad van Nederland betreden: de Maliebaan.

De Maliebaan was het eerste Nederlandse fietspad ooit en is in 1885 aangelegd. Rond die tijd hadden slechts 45 Utrechters een ‘hoge bi’. Je kent ze wel: een absurd groot voorwiel, gevolgd door een relatief klein achterwiel. Het fietsen over de Utrechtse kasseien was op zo’n bi natuurlijk allesbehalve comfortabel, waardoor er een gravelweg werd aangelegd die enkel voor de 45 fietsbezitters te berijden was. Nu 137 jaar later is de baan voor iedereen toegankelijk en zijn de hoge bi’s in de ploegentijdrit vervangen door ‘s werelds snelste tijdritfietsen.

Na iets minder dan een kilometer over de Maliebaan volgt een haakse bocht naar links tussen het Oorsprongpark en het Hogelandsepark. Gevolgd door een recht stuk over de Biltstraat zullen er drie bochten van negentig graden volgen: een voor de Wittevrouwenbrug en twee bij het Griftpark. Vanaf hier zullen lange rechte wegen volgen, met uitzondering van de rotonde bij het Eykmanplein en de bocht tussen de Brailledreef en de Einsteindreef.

De Einsteindreef is een rechte weg tot de rotonde bij het Henri Dunantplein, waar de renners de rotonde helemaal rond rijden om op de andere kant van de dreef te komen. Hierna volgt een recht stuk van iets minder dan vier kilometer over de Marnix- en Sint-Josephlaan. Hier kunnen de teams vaart maken en zijn snelheden van om en nabij de zestig kilometer per uur waarschijnlijk geen uitzondering. Vanaf de bocht bij de Vleutenseweg is er nog ongeveer tien kilometer te gaan.

Na de Vleutenseweg volgen er bochten met onder andere een stuk langs het Leidsche Rijn Centrum, al zijn deze niet echt lastig te noemen. Het tempo ligt hier waarschijnlijk nog steeds hoog en via het Amaliapark komen de ploegen aan bij de Stadsdam, waar het laatste technische deel begint met bochten bij de Langerakbrug en langs het Strijkviertel.

Met nog zo’n drie kilometer te gaan zullen de ploegen een korte passage over de Stadsbaan Leidsche Rijn rijden, waarna een bocht van negentig graden ze via de Meernbrug over de Weg der Verenigde Naties zal sturen. Hier volgt een recht stuk tot aan de bocht bij de Croeselaan, waardoor de renners aan zullen komen op het Jaarbeursplein. Daar resteert alleen op zo’n 100 meter van de streep nog een bocht van 90 graden. Eenmaal over de streep zal bekend zijn wie de eerste rode trui van de Vuelta 2022 zal mogen aantrekken.

• Overzicht: Starttijden ploegentijdrit

Starttijd eerste ploeg: 18.30 uur
Finish laatste ploeg: tussen 20.20 en 20.25 uur
Afstand: 23,3 kilometer

Tijdschema belangrijke passages:
Passage Snellenlaan (nog 19 km) na 4 minuten
Passage Einsteindreef (nog 13,7 km): na 10 minuten
Passage tussenpunt (nog 12,3 km): na 12 minuten
Passage Strijkviertel (nog 4,6 km): na 20 minuten

Favorieten

Ploegentijdritten zijn tegenwoordig een zeldzaamheid. Het wereldkampioenschap voor merkenteams is van de kalender verdwenen en in grote rondes zien we de discipline nog slechts sporadisch. Voor de laatste ‘TTT’ in een drieweekse rittenkoers moeten we alweer terug naar de Vuelta van 2019. Wat de kleinere wedstrijden betreft, is de tendens hetzelfde: bij de profs vond dit jaar nog geen enkele tijdrit voor teams plaats in het mannenpeloton. We hebben kortom weinig vergelijkingsmateriaal bij het bepalen van de favorieten.

Maar dat maakt niet uit, want we kunnen wel naar andere factoren kijken. Naar de tijdritkwaliteiten van de individuele renners binnen de ploegen bijvoorbeeld. Welke formatie beschikt over renners die doorgaans goed scoren in chronoproeven? Wie beschikt over befaamde tempobeulen? Laten we ons hier echter ook weer niet op blindstaren, want de ploegentijdrit is een eigen discipline, met eigen vereisten. Dat komt door het intervalkarakter van de inspanning en het groepsverband waarbinnen deze inspanning geleverd moeten worden.

Herstelvermogen, explosiviteit en het opzij kunnen zetten van het ego zijn hierdoor onmisbare kwaliteiten voor een goede ploegentijdrijder. Vooral dat laatste aspect is cruciaal. Als je de sterkste bent, moet je dat niet teveel willen tonen, je moet niet gaan lopen ‘snokken’. En ben je de zwakste? Dan blijf je niet plakken tot de finish, maar ram je nog één keer op kop om vervolgens te lossen. Een renner die deze eigenschap bijvoorbeeld zonder twijfel heeft, of alleszins ontwikkeld heeft, is Robert Gesink.

• Overzicht: Starttijden ploegentijdrit

Astana won drie jaar geleden – in de Vuelta – de laatste TTT in een grote ronde – foto: Cor Vos

Gesink behoort ook tot het team dat de meeste kans op de dagzege en het eerste rood lijkt te maken: Jumbo-Visma. En dat komt zeker niet alleen door zijn eigen opofferingsgezindheid. Nee, het zijn uiteindelijk toch vooral de pure pk’s die van de Nederlandse ploeg de topfavoriet maken. Met Rohan Dennis, Edoardo Affini en Primož Roglič hebben ze namelijk drie enorme motoren. Over de deelname van Dennis en Roglič bestond tot afgelopen maandag wel twijfel: de Australiër voelde zich vorige week niet zo lekker en ging voor onderzoek naar het ziekenhuis, de Sloveen komt terug na een val in de Tour.

Nu ze beiden starten, mogen we er vanuit gaan dat ze ook in orde zijn. Roglič zal alleen naar Utrecht komen als hij het ziet als startpunt van een vierde opeenvolgende zegetocht, terwijl Dennis kort voor zijn bezoek aan het ziekenhuis nog goud pakte op de Commonwealth Games. Geen zorgen dus, bij Jumbo-Visma. Bovendien staan ook Sam Oomen (de wereldkampioen ploegentijdrit in 2017 met Team Sunweb), de degelijke Chris Harper en de vinnige Mike Teunissen zeker hun mannetje. Het is alleen afwachten of klimmer Sepp Kuss niet kopje onder gaat in dit geweld.

Kuss, Roglič en Teunissen op een speciale TTT-training – foto: Bram Berkien / Team Jumbo-Visma

Jumbo-Visma gaat de zege in eigen land niet cadeau krijgen. Meerdere ploegen vaardigen namelijk een sterke selectie af, die het de geel-zwarten zeker moeilijk kunnen maken. Neem INEOS Grenadiers, dat onder anderen Dylan van Baarle heeft opgesteld. De Nederlandse hardrijder is een van de ervaren mannen in een voor de rest bijzonder jong team. Jong, maar volwassen, moet we hier echter zeggen. Luke Plapp, Ben Turner en Ethan Hayter zijn immers stuk voor stuk krachtpatsers. De tijdrituitslagen van Hayter – qua fysieke kwaliteiten de ploegentijdrijder par excellence – in 2022 liegen er niet om: tweede, derde, zesde, eerste, 29ste (klimtijdrit), derde, eerste, derde.

De overige renners bij INEOS zijn Richard Carapaz, Pavel Sivakov, Tao Geoghegan Hart en – nog zo’n jonkie – Carlos Rodríguez. Carapaz is de absolute kopman, maar de ploeg zal ook de overige drie graag aan boord houden. Welke keuzes zullen gemaakt worden als een van de schaduwkopmannen in de problemen komt? Bij Quick-Step-Alpha Vinyl spelen dergelijke overwegingen niet. Hier is het alle ballen op Remco Evenepoel en over de 22-jarige Belg hoeven we ons op dit terrein geen zorgen te maken. Die redt zich wel. Degene die de positie achter de Aerokogel van Schepdaal plaats moet nemen, zal het vermoedelijk een stuk lastiger krijgen.

INEOS won de ploegentijdrit van de Tour of Britain 2021 – foto: Cor Vos

Misschien kiezen ze er bij Quick-Step-Alpha Vinyl voor om deze plek toe te wijzen aan Rémi Cavagna. De Fransman, die thuis werd gelaten tijdens de Tour de France, begint weer op dreef te raken: onlangs eindigde hij als vierde in de tijdrit van de Ronde van Polen. Ook Ilan Van Wilder, Fausto Masnada en Julian Alaphilippe – daar gaan we toch vanuit – hebben de stijgende lijn te pakken. Voor Evenepoel is dat goed nieuws, want elk van hen heeft het in zich om belangrijk te zijn in deze ploegentijdrit. Dries Devenyns, Louis Vervaeke en de sterk rijdende Pieter Serry zullen zich zoals altijd ook helemaal uit elkaar trekken voor hun kopman.

Bij UAE Emirates zal men deze Vuelta in dienst rijden van João Almeida. In de ploegentijdrit zou het weleens omgekeerd kunnen zijn en zien we wellicht dat de Portugees zijn helpers op sleeptouw neemt. Hoewel het er dit jaar niet altijd uitkwam, mag Almeida namelijk gerust een specialist in het werk tegen de klok genoemd worden. Dat is ook Brandon McNulty, de ster van Peyragudes. Blinkt hij in Utrecht weer uit?

Jan Polanc staat doorgaans wat minder in de schijnwerpers, maar eindigt wel veelal bij de eerste 25 in tijdritten. Niet slecht. Ivo Oliveira, Pascal Ackermann, Juan Sebastián Molano, Marc Soler en Juan Ayuso – zevende op het Spaans kampioenschap tijdrijden, vorig jaar twaalfde op het EK voor beloften – vervolledigen de selectie.

Almeida werd dit jaar vijfde in de tijdrit van de UAE Tour – foto: Cor Vos

Een ploeg die we ook zeker niet moeten onderschatten, is BikeExchange-Jayco. De Australiërs hebben door hun baancultuur een voorliefde voor de ploegentijdrit, zoals in het verleden vaak bleek. Orica-GreenEDGE, de voorganger van BikeExchange-Jayco, stond tussen 2012 en 2016 vier keer op het podium van het WK ploegentijdrit. Ook in deze Vuelta brengen ze met Luke Durbridge, Michael Hepburn, Callum Scotson, Kelland O’Brien weer de nodige renners aan het vertrek met een succesvol verleden in de ploegenachtervolging, dat toch enigszins vergelijkbare baanonderdeel.

Simon Yates, de kopman van de ploeg, koerste vroeger ook op de baan. Dat deed hij verre van onverdienstelijk. In 2013 werd hij nog wereldkampioen op de puntenkoers, een jaar eerder was hij nationaal kampioen op de ploegenachtervolging. Het mag dan ook niet verbazen dat Yates – die op het eerste gezicht nochtans niet het postuur van een tijdrijder heeft – vaak goed voor de dag komt in chronoproeven. Dit jaar deed hij mee aan twee tijdritten: in die van Parijs-Nice werd hij vijfde, in die van de Giro d’Italia eerste. Beide keren ging het wel om een parcours dat perfect bij hem paste. In Utrecht zal hij, naast de genoemde namen, bijgestaan worden door Lucas Hamilton, Kaden Groves en Lawson Craddock. Laatstgenoemde is Amerikaans kampioen tegen de klok.

Een indrukwekkende Yates in Budapest – foto: Cor Vos

Over nationale tijdritkampioenschappen gesproken: Trek-Segafredo beschikt in de Vuelta over de nummer zeven van Italië, de nummer vier van Denemarken en de nummer drie van Nederland. Antonio Tiberi, Mads Pedersen en Daan Hoole zijn ook direct de mannen die de kar moeten trekken bij de Amerikaanse formatie. Van Juan Pedro López, Dario Cataldo of Kenny Elissonde – niet bepaald tijdrijders pur sang – hoeft dat niet verwacht te worden. Julien Bernard en Alex Kirsch moeten op een goede dag wel hun deel van het werk kunnen opknappen.

Astana Qazaqstan treedt met een sterke selectie aan in de Vuelta. Of dat zich op dag één ook al vertaalt in een korte klassering, is echter nog even afwachten. Alexey Lutsenko, Samuele Battistella, David De la Cruz, Vincenzo Nibali en ook Miguel Ángel López kunnen allemaal een prima tijdrit rijden, maar behoren ook weer niet tot de absolute top. Bovendien onduidelijk: zullen ze bij het Kazachse team, waar de sfeer niet altijd even goed lijkt, voor elkaar door het vuur willen gaan? Zullen ze voldoende samenwerken?

Bij Team DSM zal dat geen probleem zijn, als ze tenminste hun eigen cooperation-filosofie in de praktijk brengen. En het moet gezegd: Team Sunweb, de voorganger van Team DSM, deed het vaak meer dan behoorlijk in ploegentijdritten. Het goud (2017) en zilver (2018) op het WK ploegentijdrit vormen daarvan het bewijs. Toen reed de ploeg echter wel met een totaal ander team, met een pak meer kwaliteit.

Arensman snelde in Polen naar de zege in de tijdrit – foto: Cor Vos

Niettemin heeft Team DSM ook nu een paar goudhaantjes in de gelederen. In de eerste plaats natuurlijk Thymen Arensman, de winnaar van de tijdrit in de Ronde van Polen. Vijfde die dag was de piepjonge Marco Brenner. De Duitser, die tijdens de Vuelta twintig jaar oud wordt, werd in 2020 tweede op het EK tijdrijden voor junioren. Samen met Mark Donovan, Henri Vandenabeele, Jonas Iversby Hvideberg en de eerdergenoemde Arensman is hij een van de talenten die DSM aan het vertrek brengt, Joris Nieuwenhuis, John Degenkolb en Nikias Arndt zorgen voor de ervaring. Vooral de twee Duitsers zullen in deze TTT een belangrijke rol hebben.

Een van de renners die in 2017 wereldkampioen ploegentijdrit werd met Team Sunweb, staat vrijdag aan het vertrek: Wilco Kelderman. Inmiddels rijdt de Nederlander voor BORA-hansgrohe. Bij die ploeg is Kelderman – in deze Vuelta – op papier de beste tijdrijder. Medekopmannen Jai Hindley en Sergio Higuita kunnen op een goede dag ook een aardige rit tegen de klok afleggen, maar ze zullen het Duitse team de zege niet bezorgen. Klimmer Matteo Fabbro zal dat ook niet doen. Ryan Mullen, Jonas Koch, Danny van Poppel en Sam Bennett – de sprinttrein – voegen wel het nodige vermogen toe.

De laatste ster gaat naar Bahrain Victorious, dat met Luis León Sánchez, Fred Wright en Jasha Sütterlin meerdere hardrijders heeft. Gino Mäder kan ook een meer dan behoorlijke tijdrit rijden, maar dan voornamelijk als er ook wat geklommen moet worden. Hetzelfde geldt voor Wout Poels. Terwijl ook Santiago Buitrago zijn beurtjes wel zal doen, wordt het voor Mikel Landa en de 21-jarige Edoardo Zambanini vermoedelijk overleven. Het is vooral zaak om de Spaanse klimmer aan boord te houden.

Favorieten volgens WielerFlits 
**** Jumbo-Visma
*** INEOS Grenadiers, Quick-Step Alpha Vinyl
** UAE Emirates, BikExchange-Jayco, Trek-Segafredo
* Astana Qazaqstan, BORA-hansgrohe, Team DSM, Bahrain Victorious

Vuelta 2022: Deelnemerslijst

Vuelta 2022: Starttijden ploegentijdrit

Weer en TV

Het lijkt vrijdag droog te blijven in Utrecht. En als het dan toch gaat regenen – wat niet uitgesloten is -, zal het niet veel meer dan een spatje zijn, volgens Weeronline. De temperatuur is ondertussen aangenaam. Met zo’n 22 à 23 graden is het aan het begin van de avond niet fris, maar ook zeker niet te warm. Het waait aan windkracht drie vanuit het westen.

De openingsploegentijdrit is vanaf 17.45 uur live te volgen via Eurosport 1 en de Eurosport Player. De NOS schakelt om 18.20 uur in, Sporza (op Canvas) is er bij vanaf 18.50 uur. Ben je niet in de gelegenheid om naar de tv te kijken, dan hoef je in het liveblog van WielerFlits niets te missen van de ouverture van de Vuelta a España!