Weer of geen weer: de lente begint ieder jaar met Milaan-San Remo

Terwijl meteorologen stellen dat de lente altijd begint op 1 maart, beweren astronomen dat de precieze datum een paar weken later ligt. Wielerliefhebbers weten echter wel beter. Sinds 1907 begint het voorjaar met Milaan-San Remo, wat de weergoden ook doen. WielerFlits neemt je mee in de geschiedenis van La Primavera.

De eerste editie van Milaan-San Remo ging van start zoals de eerste editie van een grote wielerwedstrijd van start hoort te gaan. Om vijf uur ’s ochtends, bij een herberg, met ongeveer de helft van de voorinschrijvers. Het pelotonnetje dat op 14 april 1907 de ijzige kou trotseerde, bestond uit 33 in plaats van de geplande zestig renners en dunde in de 288 kilometer naar San Remo nog veel verder uit. Slechts veertien coureurs bereikten de finish. Lucien Petit-Breton, de zoon van een horlogemaker, triomfeerde. Een winnaar van formaat. Vooral dankzij de twee Tour de France-zeges die hij nog zou behalen, klinkt zijn naam nog altijd als een klok.

Herberg Conca Fallata was eind jaren ’80 ingeruild voor de Duomo di Milano – foto: Cor Vos

La Gazzetto dello Sport, de organiserende krant, had in die eerste jaren sowieso weinig te klagen over de kwaliteit van de winnaars. De ene naar de andere kampioen zette zich op de nog korte erelijst. Voor de Eerste Wereldoorlog zegevierden onder meer Luigi Ganna (later die lente de eindlaureaat van de eerste Giro d’Italia), Gustave Garrigou, Henri Pélissier en Odiel Defraeye, die daarna stuk voor stuk de Tour de France op hun naam zouden schrijven. Qua palmares dus geen rustig begin, zoals je van Milaan-San Remo misschien zou verwachten.

Milaan-San Remo is wel vaker onvoorspelbaar, een beetje dwars. Zo weigert ze soms haar bijnaam eer aan te doen. We noemen haar La Primavera, de lente, maar haar status is deels juist te danken aan extreem winterweer. Het was namelijk de apocalyptische uitgave van 1910 die van een reeds populaire wielerwedstrijd een legende maakte. Door een sneeuwstorm bereikten slechts vier starters San Remo; de andere 59 hadden hun toevlucht gezocht in huizen langs de weg. Eugène Christophe behoorde tot de eerste groep. De onverzettelijke Fransman – dit keer eens niet de pechvogel van het verhaal – kwam die dag als eerste over de streep.

Ciolek verslaat Sagan en Cancellara – foto: Cor Vos

Meer dan honderd jaar later, in 2013, werd de wedstrijd opnieuw geteisterd door extreem slecht weer. Alhoewel, wat is ‘geteisterd’? Wat is ‘slecht’? Gerard Ciolek zal inmiddels weer opgewarmd zijn en de sneeuw zien als een zegen. Hij is immers niet de geschiedenisboeken ingegaan als ‘zomaar’ een winnaar van Milaan-San Remo, maar als de winnaar van een van de meest epische Milaan-San Remo’s aller tijden. Dat de route door het schrappen van de Passo del Turchino en Le Manie was ingekort tot 246 kilometer, doet daar weinig aan af.

Maar goed, waar waren we ook alweer gebleven? Ah, het Interbellum. In deze periode wist Costante Girardengo zijn naam onlosmakelijk aan Milaan-San Remo te verbinden. Tussen 1917 en 1928 won de eerste Campionissimo zes van de twaalf edities en eindigde hij vijf keer op de tweede of derde plaats. Toch is Girardengo niet de recordhouder wat het aantal overwinningen betreft. Eddy Merckx – wie anders – overtrof de Italiaan met zeven zeges. De eerste daarvan was in 1966, de laatste in 1976.

Zabel juicht te vroeg in 2004, Freire snoept hem de zege af – foto: Cor Vos

Eén renner heeft een langere periode tussen zijn eerste en laatste triomf dan Merckx: Gino Bartali was de beste in 1939 en 1950. De Vrome won tussendoor ook nog twee keer, wat zijn totaal aantal overwinningen op vier brengt. Daarmee staat hij op gelijke hoogte als Erik Zabel. Die laatste had Milaan-San Remo in 2004 voor een vijfde keer kunnen winnen, maar maakte in gewonnen positie een klassieke fout: hij stopte met trappen, hief zijn armen in de lucht om te juichen en… zag Óscar Freire zijn wiel nog net wat eerder over de streep drukken.

Freire won Milaan-San Remo drie keer voor de Rabobank-ploeg, maar triomfeerden er ook Nederlanders renners? Zeker. Arie den Hartog, die verder in zijn carrière de Amstel Gold Race en de Ronde van Catalonië achter zijn naam zette, was in 1965 de eerste. Jan Raas (1977), Hennie Kuiper (1985) en Mathieu van der Poel (2023) traden daarna in zijn voetsporen. Veel vaker – 23 keer maar liefst – stond er een Belg op het hoogste schavotje in San Remo. Jasper Philipsen was in 2024 de laatste, nadat zijn naamgenoot Jasper Stuyven in 2021 nog won.