Materiaalzone 
Fietstoerisme 
WK in Rwanda op de tocht door oorlog in Congo? UCI heeft plan-B
Rwanda haalde de afgelopen week het wereldnieuws. De aanleiding is alleen niet zo fraai. Al jaren leeft het land op gespannen voet met het naastgelegen Congo. Afgelopen week escaleerde het conflict toen Congolese rebellen, die door de Rwandese regering gesteund worden, een doorbraak forceerden. Dat kan weleens verstrekkende gevolgen hebben die ook het wielrennen voelt. In Rwanda is eind september het eerste Afrikaanse WK wielrennen.
Conflict tussen Congo en Rwanda
Een stukje achtergrond waarom het langlopende conflict recent is geëscaleerd. In het oosten van de Democratische Republiek Congo is de M23-militie bezig met een opmars. De rebellen zouden inmiddels de stad Goma – met twee miljoen inwoners – grotendeels onder controle hebben en ook plaatsen als Kalungu en Mukwinja hebben ingenomen. Door de gevechten tussen de M23-rebellen en het Congolese leger zijn naar verluidt honderdduizenden mensen op de vlucht geslagen. Een deel is naar het binnenland van Congo getrokken, anderen staken juist de grens met Rwanda over.
Volgens de NOS zijn de toestanden in de regio momenteel erbarmelijk. M23 is de sterkste gewapende groep in Oost-Congo en beweert de Congolese Tutsi’s te beschermen, met een historische link naar de Rwandese genocide van 1994. De groep zegt dat extremistische Hutu’s, die destijds naar Congo vluchtten, een bedreiging vormen voor Tutsi’s, terwijl Rwanda beweert dat M23 zich enkel verdedigt. Tegelijkertijd wordt de beweging beschuldigd van zelfverrijking en grondstoffensmokkel, met steun van Rwanda, dat volgens de VN 4000 militairen heeft gestuurd.
Lappartient in 2018 na het aankondigen van het WK in Rwanda – foto: Maxim Horssels
De rebellen rukken mogelijk op naar Bukavu, een strategisch belangrijke stad in Congo met veel grondstoffen. In 2012 veroverde M23 de stad Goma al eens, maar trok zich na internationale druk terug, terwijl ze sinds 2021 opnieuw aanvallen uitvoeren. President Tshisekedi beloofde hard terug te slaan en bekritiseerde de internationale gemeenschap vanwege haar passiviteit tegenover de rebellen en Rwanda. In Congo werden eerder deze week ook meerdere ambassades aangevallen, waaronder die van België en Nederland. Onder meer Groot-Brittannië heeft al opgeroepen om de acties te stoppen, anders staan meer dan een miljard dollar aan hulpgelden op het spel.
Aan het einde van het jaar is dus het WK wielrennen in Kigali, de hoofdstand van Rwanda. Dat ligt in het hart van het land, op respectievelijk 165 kilometer van Goma en 255 kilometer van Bukavu. Verschillende media schrijven dat de UCI achter de schermen werkt aan een noodplan. Los van alle ethische vragen die je kunt stellen bij een land dat betrokken is in een oorlog, is er uiteraard de kwestie veiligheid. Renners, staf, fans en journalisten moeten tijdens het WK allemaal hun werk kunnen doen of onbezorgd plezier kunnen beleven.
De Belgische kranten Het Laatste Nieuws en La Derniere Heure – Congo was van 1908 tot 1960 een kolonie van België – schrijven dat de spanningen in de grensstreek tussen Congo en Rwanda stof tot nadenken brengen voor de UCI. De wielerbond zou zelfs in stilte al werken aan een plan-B. Mocht het in Rwanda eind september toch te gevaarlijk blijken te zijn, dan kan de bond uitwijken naar een andere locatie. Hoewel de UCI officieel geen commentaar geeft, lijkt dit te gaan om Martigny. Daar zou in 2020 het WK plaatsvinden, maar de lokale Zwitserse autoriteiten gaven toen geen toestemming vanwege de coronapandemie.
Destijds week de UCI uit naar het F1-circuit van het Italiaanse Imola, waar Julian Alaphilippe en Anna van der Breggen wereldkampioen werden. Het Zwitserse Martigny ligt aan de voet van de Franse Alpen, waar de UCI zou werken aan een parcours dat qua zwaarte de evenknie van Kigali zou zijn. Voor veel Europese landen – waaronder Nederland – zou het financieel een uitkomst zijn: de lange verplaatsing en het dure verblijf in Afrika vallen dan weg, waardoor er mogelijk toch junioren en beloften naar het WK kunnen.
Belgen zetten verkenning on-hold en wat met Tour du Rwanda?
Afgelopen week zouden er ook meerdere crisisvergaderingen zijn geweest op het bondsbureau in Aigle, maar daar nam men de stelling in dat Kigali nog altijd de enige en geprefereerde locatie voor het WK wielrennen 2025 is. “Voorlopig wordt er nog niet gelobbyd om het WK te verplaatsen”, vertelt een insider aan HLN. “Maar je voelt wel dat er van alles beweegt en dat alles onder spanning komt te staan.” Die laatste krant meldt wel dat de Belgische bond voorlopig van de verkenning eind februari afziet. De bond zou afgelopen week vliegtickets geboekt hebben, maar ze willen eerst afwachten of Kigali veilig genoeg blijft.
In de hoofdstad moet Belgium Cycling namelijk ook nog haar onderkomen voor het WK vastleggen. Naast de verkenning stond ook het bezoek aan een aantal hotels op de planning. De eerste keuze van de bond is afgevallen, omdat het veel te duur bleek te zijn. Overigens zijn er nog meer zorgen op til. In de derde week van februari – over 23 dagen – is namelijk de Tour du Rwanda, een UCI 2.1-koers met onder meer de opleidingsploegen van Soudal-Quick-Step, Lotto, Picnic PostNL en UAE Emirates-XRG aan het vertrek. De organisatie bekijkt daar nu of zij het parcours moeten aanpassen. Etappes drie, vier en vijf zijn in de grensregio.
Om te reageren moet je ingelogd zijn.