Na vier achtereenvolgende Nederlandse wereldtitels in de wegwedstrijd voor vrouwen, was het in 2021 aan de Italiaanse rensters om feest te vieren. Met dank aan Elisa Balsamo, die in Leuven na een enerverende wedstrijd naar de wereldtitel sprintte. Na een geweldig seizoen in de regenboogtrui wil ze haar titel maar wat graag verlengen, of slaagt een van haar ploeggenotes daarin? Dan zullen ze wel opnieuw moeten afrekenen met de sterke oranje equipe. Maar rensters als Lotte Kopecky loeren ook op hun kans. Hoog tijd voor een uitgebreide vooruitblik!

Historie

De historie van het WK wielrennen is ook bij de vrouwen een zeer rijke. Grote triomfen, pijnlijke nederlagen en alles daartussenin. Een hoop recente verhalen onthouden we nog wel, maar een hoop verhalen van vroeger tijden dreigen in de vergetelheid te raken. Onterecht, vinden we, dus daar gaan we iets aan doen. We zouden het bijvoorbeeld kunnen hebben over het eerste WK voor vrouwen in Reims, maar we trekken liever eens een ander verhaal uit de archiefkasten.

Dat de laatste meters nog smerig bergop lopen zien we zelfs op korrelige zwart-witbeelden. De renster die alleen op kop rijdt, een jonge Belgische uit de regio Luik, heeft de grootste moeite om boven te komen, maar het gaat haar lukken. Na net geen twee uur koers zal zij, Marie-Rose Gaillard, als eerste over de finish komen.

Toen ze op 19 augustus 1944 ter wereld kwam, kon niemand ooit bevroed hebben dat ze achttien jaar en dertien dagen later wereldkampioene zou worden. Ook in haar jonge jaren spookte die gedachten nooit door haar hoofd. Tot ene Jean Henrard, mecanicien bij een wielerclub uit de buurt, haar op een goede dag vertelt dat er ook wielerwedstrijden voor vrouwen worden georganiseerd. In 1960 wordt ze overgehaald om eens mee te doen aan een koers in Visé. En van het een komt het ander.

Het gaat crescendo met de wielercarrière van Gaillard. Een jaar later is ze bij de WK-wegrit voor vrouwen op het eiland Man de nummer veertien in de daguitslag. En even na haar achttiende verjaardag is ze erbij als in Salò, de voormalige hoofdstad van het Italiaanse fascisme, de wereldkampioenschappen wielrennen van 1962 worden gehouden.

Zestig jaar na Gaillard rijdt het Giro-peloton door Salò – foto: Cor Vos

In een vrij summier verslag uit die tijd wordt Gaillard omschreven als een charmante dame, veertig kilo schoon aan de haak. En dat is dan nog een vrij positieve benadering, want het vrouwenpeloton wordt in die jaren ook wel eens afgeschilderd als een bende fietsende cherubijnen. Maar goed, het is dus die frêle, charmante dame die langs de oever van het Gardameer er met de hoofdprijs in het mondiale vrouwenfietsen aan de haal gaat. Tergend langzaam gaan de laatste meters, stikkapot is ze, maar de titel is voor haar.

Wereldkampioene met een arm op de rug
Hoe precies Gaillard de koers naar haar hand zet? Daar verschillen de lezingen nog wel over. Yvonne Reynders spreekt van een verkochte koers, Gaillard ontkent dit. Kortom: geheel zoals dat hoort in de wielrennerij. Welke afspraken er dan ook zijn gemaakt, het is zeker dat Gaillard op een zeker moment, met nog een ronde of twee te gaan, uit het peloton wegrijdt. Zonder helm, want die had ze vanwege de hitte afgezet.

Dat ze de finish bereikt met tweeënhalve minuut voorsprong, dankt ze ook aan een wel heel bijzondere daaltechniek. Ze dendert de helling op het parcours namelijk af met één hand aan het stuur en met één hand op de rug om de luchtweerstand te verminderen. Onorthodox, en zeker niet ongevaarlijk, maar succesvol. Het resultaat? Haar enige wereldtitel, een mooie regenboogtrui en een hartelijke ontvangst in haar geboortedorp. O ja, en een uniek Belgisch podium, want daarop wordt ze geflankeerd door Reynders en Marie-Thérèse Naessens.

Vier jaar na haar mooiste triomf wordt Gaillard ook nog Belgisch kampioen. Volgens de overlevering was ze een paar uur voor de wedstrijd nog haar eigen trouwjurk aan het naaien, maar in Barvaux, op een Ardennen-parcours dat ze op haar duimpje kende, zou er opnieuw geen maat op haar staan. En dat ondanks het feit dat ze moet opboksen tegen Vlaamse combines, die niet graag zagen dat er een Waalse met de titel vandoor ging.

In 1968 is het, na meer dan tweehonderd wedstrijden en 35 zeges, mooi geweest. Het huwelijk van Gaillard duurt niet lang, daar haar man en kind in 1969 op tragische wijze verongelukken. Op de Rue Puits-en-Sock in Outremeuse opent ze een stomerij demarreert ze weg van een leven in de wielersport. Pas na een verhuizing naar Aywaille gaat ze zich weer moeien in het wereldje. Ze staat ze aan de basis van Vélo Club Ourthe Amblève, waarmee ze tegelijk aan de wieg staat van de carrière van een groot kampioen.

Ondanks dat er van een bloedband geen sprake is, noemt Philippe Gilbert haar ma tante. Als hij zich in 1998 bij de wielerclub voegt, ontfermt Gaillard zich over de jonge renner. Regelmatig rijdt ze met hem naar wedstrijden toe als zijn ouders daar niet toe in staat zijn. Het jonge toptalent verblijdt de oude kampioen regelmatig met een bloemetje als hij in den lande weer eens een koers heeft gewonnen. En als hij over de vloer komt, kijkt hij altijd vol jaloezie naar de gouden WK-medaille die daar ligt.

RIP Marie-Rose Gaillard. ✨

Liégeoise (de Thimister), comme moi tu as été championne du monde en 1962 et en 1998 tu m’as accueilli dans ton club, le FC Ourthe Amblève. Merci pour tout. 🙏 pic.twitter.com/tf35FY511V

— Philippe Gilbert (@PhilippeGilbert) June 19, 2022

Bijna exact vijftig jaar na haar triomf in Salò hoeft Gilbert niet langer jaloers te zijn. In Valkenburg verovert hij zelf de regenboogtrui. Gaillard is dan nog altijd betrokken in de wielerwereld. Tot op hoge leeftijd blijft ze seingever bij allerhande wedstrijden in de regio. Talloze coureurs zijn zomaar langs haar gereden, zonder iets af te weten van haar prachtige staat van dienst. Zoef, op naar de volgende kruising. Maar Gilbert zal haar, waar hij kon, hebben begroet. Bonjour ma tante!

Marie-Rose Gaillard, de enige Waalse wereldkampioene bij de vrouwen, overleed zaterdag 18 juni van dit jaar op 77-jarige leeftijd. Haar legende blijft hopelijk voortleven.

Laatste tien winnaressen WK wegwedstrijd voor vrouwen
2021: Elisa Balsamo
2020: Anna van der Breggen
2019: Annemiek van Vleuten
2018: Anna van der Breggen
2017: Chantal Blaak
2016: Amalie Dideriksen
2015:  Elizabeth Deignan
2014:  Pauline Ferrand-Prevot
2013: Marianne Vos
2012: Marianne Vos

Vorig jaar

Wie hierboven de winnaressen van de laatste tien jaar bestudeert, ziet wel erg veel Nederlandse vlaggetje staan. Zes van de laatste tien WK-wegwedstrijden werden bij de vrouwen gewonnen door iemand in het oranje. Misschien wat te veel van het goeie. Daar moest maar eens verandering in komen. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar Anna Kiesenhofer had op Japanse wegen het goede voorbeeld gegeven.

En ook in hartje Leuven zou het lukken. Na 157,7 kilometer koersen en heel wat veranderingen in koerssituaties zou Elisa Balsamo ervoor zorgen dat er geen vijfde achtereenvolgende Nederlandse vlag op de erelijst kwam te staan. Met een machtige sprint was ze Marianne Vos te snel af.

Parcours

De wegkoers van de vrouwen op zaterdag is 164,3 kilometer lang, met ruim 2.400 hoogtemeters. In het voormalige mijnstadje Helensburgh, ongeveer halverwege tussen het hart van Sydney en Wollongong, wordt begonnen met een neutralisatie. De rensters passeren een alleraardigste hindoëistische tempel alvorens op Lawrence Hargrave Drive met de vlag zal worden gezwaaid. Vanaf dan is het 27,7 kilometer karren tot aan de eerste finishpassage.

De aanloopfase geschiedt langs de kust. Het is een mooie kans om de toch al vrij toeristische kustweg nog eens extra in de verf te zetten. De meute krijgt de kans om over de bekende Sea Cliff Bridge te rijden. Als dat geen mooie plaatjes oplevert…

Vervolgens zetten de rensters koers richting Mount Keira, de veruit langste klim op het WK-parcours. De top – tevens het hoogste punt van de route – ligt op 473 meter boven zeeniveau. op zo’n 125 kilometer voor de finish. De grote vraag is: wat gaat er hier gebeuren? Kan op de bijna zeven kilometer lange klim door het regenwoud van Illawarra Escarpment het zooitje al helemaal uit elkaar worden geranseld? Met name in het begin van de klim is het volgens onze vrienden van MyCols steil, maar na een gemakkelijker middenstuk zijn ook de laatste kilometers niet te onderschatten.

Na de een redelijk technische afdaling beginnen de rensters al vrij snel aan de plaatselijke ronde van 17,1 kilometer in Wollongong: het Wollongong City Circuit. Na zes passages over dit lokale circuit, kennen we de nieuwe wereldkampioene. Op het rondje vinden we eigenlijk twee klimmetjes kort na elkaar. Het begint met Mount Ousley, een klimmetje dat we nog wel kennen van de tijdritten en de Mixed Relay. Iets meer dan vijfhonderd meter aan een gemiddelde van 6,9%, met 11,4% als maximum.

Niet geweldig lastig, maar wel in combinatie met Mount Pleasant, die zich aandient na een zeer korte afzink. Mount Pleasant is een verraderlijke benaming voor de helling, want heel Pleasant is het allemaal niet. Maximaal 16,2% klimmen door de suburb, langs de vrijstaande huizen. Het gemiddelde komt volgens MyCols uit op zo’n 9,2 procent over een afstand van 963 meter, al verschilt bij andere sites de lezing weer.

Tot op de komma nauwkeurig hoeven we het ook niet te weten, want uit de gegevens van de hellingen kunnen we wel opmaken dat het een smerig ding is. Voor de echte springveren zal het zaak zijn om hier het verschil te maken. Sprintsters die een heuveltje kunnen verteren en ander uitgenast volk hopen hier hun karretje aan te haken. En na de klim kan er ook nog wel een achterstandje worden goedgemaakt, mits de benen niet helemaal zijn volgelopen op de klimmetjes.

Vanaf de top van Ramah Avenue, die vermoedelijk helemaal vol zal staan met fanatieke wielerfans die hartstochtelijk juichen, is het nog acht kilometer naar de finish. Na een razendsnelle afdaling volgen nog enkele vlakke kilometers langs de kust. Ook niet onbelangrijk: de plaatselijke ronde in Wollongong kent maar liefst 33 bochten. Optrekken, afremmen, weer in gang schieten en dan plots vol in de remmen: het zal dus een nerveuze bedoening worden.

Zaterdag 24 september, Helensburgh – Wollongong (164,3 km)
Start: 12.25 uur / 04.25 uur
Finish: rond 17.00 uur / rond 09.00 uur

Favorieten

Toen de wereldkampioenschappen in Geelong werden gehouden, werd Marianne Vostweede. Ze perste er een ellenlange sprint uit op de oplopende finishstraat, waar Giorgia Bronzini optimaal van profiteerde. In totaal werd ze al zes keer tweede, waaronder vorig jaar. Maar met drie gewonnen wereldtitels op de weg heeft ze ook weer niet al te veel te klagen. Daarbij: in Australië ligt er weer een mooie kans op de regenboogtrui.

Ja, ze kende in het voorjaar ook wel wat tegenslag, maar met de wereldtitel veldrijden, vier ritzeges in de Tour of Scandinavia, twee etappezeges in de Giro en de Tour én nog een aantal dagen gele trui kunnen we wel spreken van een lekker seizoen voor Vos. De WK-wegrit kan nog maar eens een kers op de taart worden. Met haar kwaliteiten moet ze Mount Pleasant in goeden doen wel kunnen overleven (of in ieder geval zo goed over komen dat ze weer van voren kan aansluiten) en in een sprint kan ze met iedereen afrekenen. Logisch ook dat ze door bondscoach Loes Gunnewijk naar voren wordt geschoven als speerpunt.

Marianne Vos mocht dit jaar al heel wat mooie wielertruitjes aantrekken – foto: Cor Vos

Annemiek van Vleuten werd voor de trip Down Under aangewezen als tweede kopvrouw. Niet geheel onlogisch gezien het seizoen wat zij achter de rug heeft, maar in Australië zit het allemaal nog niet mee. Haar tijdrit was teleurstellend en in de Mixed Relay ging het helemaal goed mis. Boem. Een fikse streep door de rekening. Met een breukje in haar elleboog is het maar de vraag wat ze nog in haar mars heeft. Afwachten, afwachten…

In 2020 brak Van Vleuten haar pols in de Giro Rosa, een dikke week later werd ze alsnog tweede in de WK-wegrit. Het is dus niet onmogelijk – bij Van Vleuten lijkt soms niets onmogelijk – maar het zou wel heel opportunistisch zijn om haar op basis hiervan alsnog een sterretje in onze voorbeschouwing te geven.

Alle ballen op Vos dan in de Nederlandse ploeg, of toch ook maar wat ruimte laten voor Demi Vollering? We weten het, vele koks bederven de brij, maar het zou stom zijn om geen rekening te houden met scenario’s waarin zij wereldkampioene zou kunnen worden. Ze beschikt over behoorlijk rappe benen en kan als het moet ook een aardig stukje solo rijden.

Benieuwd wie binnen de selectie het uiteindelijk zal moeten doen, want ze hebben allebei zo hun kansen. Met Floortje Mackaij, Riejanne Markus, Shirin van Anrooij en drievoudig tijdritwereldkampioene Ellen van Dijk weten ze dat ze behoorlijk ondersteund zullen worden. En het is zelfs niet onmogelijk dat zij er uiteindelijk met de wereldtitel vandoor zullen gaan. Een long shot, maar toch.

De iconische bolletjestrui heeft ze al, komt daar nu de regenboogtrui bij? – foto: Cor Vos

Bij de Italiaanse ploeg zien we ook drie serieuze kanshebsters. Allereerst moeten we het natuurlijk hebben over de dame die haar titel maar wat graag zou verlengen: Elisa Balsamo. Was haar overwinning vorig jaar nog een daverende verrassing, dit seizoen heeft ze wel laten zien een waardige wereldkampioene te zijn. De hellingen op het parcours zijn dit jaar wel een stukje lastiger. Iets nadeliger voor haar, maar desondanks blijft ze gevaarlijk, zeker met haar vlijmscherpe eindschot

Mocht de ene Elisa het niet doen, dan kan de andere het ook zomaar waarmaken. Elisa Longo Borghini pakte in 2012 haar eerste medaille en in 2020 voegde ze nog een bronzen plak toe aan haar palmares. Zij lijkt het meest gebaat bij de zwaarste finale, hoewel we Silvia Persico op dat gebied ook niet willen uitvlakken. Begin dit jaar werd ze pardoes derde op het WK veldrijden. Daarna volgde een geweldig wegseizoen waarin ze de ereprijzen aan elkaar reeg.

Vijfde in de Tour, zevende in de Giro en recent graaide ze in de Ceratizit Challenge haar eerste WorldTour-overwinning mee. We kunnen haar met recht de revelatie van het seizoen noemen, ongeacht hoe deze wedstrijd afloopt. Ze kan keihard een helling opknallen en ze kan geweldig aankomen. Kortom: een ideaal profiel voor deze wedstrijd. Kan ze haar zenuwen tijdens haar eerste mondiale wegkampioenschap in bedwang houden?

Twee van de gevaarlijkste Italianen rijden voor Trek-Segafredo – foto: Cor Vos

Lotte Kopeckyheeft ook een droomseizoen achter de rug. Strade Bianche was al fenomenaal, maar haar zege in de Ronde van Vlaanderen sloeg alles. Komt er dan eindelijk een nieuwe naam in het rijtje Yvonne Reynders, Nicole Van Den Broeck en Marie Rose-Gaillard? Ze heeft er zonder meer de kwaliteiten voor, al was haar voorbereiding niet optimaal. In rechtstreekse sprintduels werd ze de laatste tijd wel geklopt door Elisa Balsamo, maar ze zou dit zomaar ook om kunnen draaien. Zeker als de wedstrijd echt wat zwaarder wordt.

Haar eerste WK tijdrijden sloot ze af met een meer dan behoorlijke negende plaats. Een goede uitslag die moraal zal geven en een mooie trainingsprikkel richting de wegrit. Beschikt ze zaterdag over die paar procenten extra om weer echt uit te kunnen pakken? Een lead-out van een ploeggenote à la Chantal van den Broek-Blaak in de Ronde van Vlaanderen zal ze nu zeer waarschijnlijk niet krijgen, maar ook in haar eentje kan Kopecky in de finale heel ver komen als ze in superdoen is. We zijn overigens ook heel benieuwd naar Julie De Wilde. Ze zou in de geschoonde uitslag met enkel beloften (waar ook een regenboogtrui aan vasthangt) best een van de eersten kunnen zijn.

Het seizoen van Kopecky is al geslaagd, het kan alleen maar mooier worden – foto: Cor Vos

Kopecky zal wel rekening moeten houden met enkele springveren. Katarzyna Niewiadoma is daar een fantastisch voorbeeld van. Derde in de Tour, maar ook vaak goed op kampioenschappen. Vorig jaar stond ze achter Balsamo en Vos zelfs op het podium. We verwachten dat ze het sowieso een keer gaat proberen op de tweetrapsraket Mount Ousley-Mount Pleasant, want als zij ergens het verschil kan maken, is het daar. Als ze daar in de laatste ronde iedereen kan afschudden zou ze het zomaar eens tot het einde vol kunnen houden.

Een beetje in dezelfde categorie: Cecilie Uttrup Ludwig. Razend explosief en sinds dit jaar weet ze ook echt hoe het is om te winnen op het allerhoogste niveau. De eindzege in de Tour of Scandinavia is hier een voorbeeld van, maar toch vooral haar etappezege in de Tour de France Femmes. Op het steile aankomsthupsje in Épernay liet ze Marianne Vos ter plaatse alsof ze stilstond. Heeft ze die benen weer, kan ze zomaar van alles en iedereen wegrijden op de klimmetjes. Soleren naar de finish wordt dan nog wel een uitdaging, ze zal dus hopen op een niet optimale samenwerking in een achtervolgende groep.

Zo zien we Niewiadoma het liefst: volle bak in de aanval – foto: Cor Vos

Het Deense volkslied kan de organisatie dus maar beter vast ergens gereed houden, al zullen ze daar stiekem ook hopen om het ‘Advance Australia Fair’ in te mogen starten. En daar lijkt Grace Brownde aangewezen vrouw voor. En dat terwijl ze niet de sprint heeft à la Balsamo, of een muurtje kan opknallen als de Niewiadoma’s van deze wereld. Maar wat ze wel kan is schandalig hard brommeren.

Al haar collega’s weten dat ze haar geen centimeter ruimte moeten geven. En als ze die ruimte dan toch onverhoopt toestaan, dat ze het gat dan meteen dicht moeten rijden. Want als Brown eenmaal vertrokken is, wordt het een helse opgave om haar nog weer terug te halen. Een geweldig wapen, waarmee ze zomaar eens naar de wereldtitel zou kunnen snellen.

Blijft er nog één plekje over in het lijstje met de sterren. We zouden er graag nog een paar rijtjes aan toevoegen, maar we hebben nu eenmaal zo afgesproken om het bij tien dikgedrukte namen te houden. Vooruit dan maar. Maar dat betekent wel dat we voor de laatste favoriet moeten kiezen uit namen als Liane Lippert, Mavi García, Kristen Faulkner, Elise Chabbey, Marlen Reusser, Juliette Labous, Évita Muzic, Alison Jackson, Arlenis Sierra, Anna Henderson, Amanda Spratt en zo kunnen we nog wel even doorgaan.

We kiezen dus nu even voor de Amerikaanse Faulkner. Met haar kwaliteiten kan ze gewoon ontzettend ver komen op dit rondje, ook al was haar voorbereiding niet helemaal optimaal. Corona-naweeën zorgen ervoor dat ze niet meer zo goed herstelt als eerst, maar haar optreden op de tijdrit was een bevestiging van haar theorie dat het voor een eendaagse inspanning iets minder uitmaakt.

Maar het had ook zomaar een van de andere namen kunnen zijn in het sterrenlijstje. Want dat zijn allemaal van die rensters zijn die we op het erepodium best de regenboogtrui kunnen zien aantrekken. Want hoewel een nieuw duel tussen Nederland en Italië wel enigszins voor de hand ligt, hoeft dit absoluut niet zo te zijn.

Grace Brown kan aan één Grace Brown-moment genoeg hebben – foto: Cor Vos

Favorieten volgens WielerFlits
**** Marianne Vos
*** Elisa Balsamo, Katarzyna Niewiadoma
** Demi Vollering, Lotte Kopecky, Elisa Longo Borghini
* Cecilie Uttrup Ludwig, Kristen Faulkner, Silvia Persico, Grace Brown

Noot: er kunnen nog wijzigingen in de favorietenlijst worden aangebracht.

Weer en TV

De zaterdag ziet er volgens Weeronline zonniger en vooral grotendeels droog uit. “Zaterdag start de dag ook nat. In de loop van de dag neemt de kans op regen af en breekt de zon door. De elite vrouwen hebben daardoor waarschijnlijk grotendeels droge omstandigheden. Wel kan het flink waaien uit zuidelijke richtingen. Het wordt zo’n 19 graden.”

De wegwedstrijd voor vrouwen is te volgen bij de NOS, GCN, Eurosport, Discovery+ en Sporza. De uitzendingen beginnen rond de klok van 04.20 uur, vlak voor de start. Alleen Sporza schakelt later in: vanaf 06.00 uur.